Αντίθετη είναι η πορεία της αγοράς κατοικίας στην Ελλάδα συγκριτικά με τις αντίστοιχες της Ισπανίας και της Πορτογαλίας, δύο χωρών που επίσης εφάρμοσαν αυστηρά προγράμματα λιτότητας στο πλαίσιο αντίστοιχων Μνημονίων αυτού της χώρας μας, αλλά που σήμερα οδεύουν με γοργούς ρυθμούς προς την έξοδο από την ύφεση, εξέλιξη που φαίνεται πως έχει ήδη αρχίσει να αντανακλάται και στην αγορά κατοικίας. Σύμφωνα με σχετική παγκόσμια έρευνα του RICS (Royal Institute of Chartered Surveyors), ενός από τους πλέον αναγνωρισμένους διεθνείς φορείς της αγοράς ακινήτων, η Ισπανία και η Πορτογαλία, δύο από τις οικονομίες που επλήγησαν από την οικονομική κρίση, βιώνουν σήμερα την πλήρη μεταστροφή του επενδυτικού κλίματος προς το καλύτερο.
Σύμφωνα με τους επαγγελματίες – μέλη του RICS, οι δύο χώρες που συγκεντρώνουν τις περισσότερες προοπτικές για την πραγματοποίηση επενδύσεων στην αγορά ακινήτων είναι οι χώρες της Ιβηρικής, καταλαμβάνοντας την πρώτη και την δεύτερη θέση στη σχετική λίστα, μεταξύ 28 χωρών. Η Ισπανία κατέλαβε τη δεύτερη θέση και στη λίστα με την προβλεπόμενη ζήτηση για ενοικίαση επαγγελματικών χώρων (γραφεία – καταστήματα), με την Πορτογαλία να βρίσκεται στην πέμπτη θέση. Σχολιάζοντας τα σχετικά ευρήματα της έρευνας, ο επικεφαλής οικονομικός αναλυτής του RICS, Σάιμον Ρούμπινσον, τόνισε ότι «υπάρχουν πλέον απτές αποδείξεις της βελτίωσης του κλίματος στην αγορά ακινήτων, καθώς οι επενδυτές είναι ιδιαίτερα δραστήριοι σε μια σειρά χωρών που δέχθηκαν τα μεγαλύτερα πλήγματα από την παγκόσμια οικονομική κρίση».
Την ίδια στιγμή, στην Ελλάδα, η οποία έχει βρεθεί στον Μηχανισμό Στήριξης πολύ πριν από τις χώρες της Ιβηρικής Χερσονήσου, ο συνδυασμός της υψηλής ανεργίας και της ύφεσης με τις συνεχείς ανατροπές και αλλαγές του φορολογικού πλαισίου συνθέτει ένα σκηνικό το οποίο συνεχίζει να ωθεί τις τιμές προς τα κάτω και να περιορίζει τη ζήτηση. Υψηλή ανεργία διαθέτει ακόμη και σήμερα και η Ισπανία, όπου επίσης η υπερπροσφορά νεόδμητων κατοικιών συνετέλεσε στην πτώση των τιμών, ωστόσο, η φορολογική πολιτική που ακολουθήθηκε στην αγορά ακινήτων ήταν σαφώς πιο ξεκάθαρη και προς την κατεύθυνση της τόνωσης των αγοραπωλησιών και των επενδύσεων και όχι της άγρας εσόδων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν το μέτρο για τη μείωση του ΦΠΑ στις αγορές κατοικιών από το 8% στο 4%. Στην Ελλάδα, ο ΦΠΑ παραμένει σήμερα στο 23%.
Ακόμα και το μοναδικό θετικό στοιχείο της σημερινής εικόνας της ελληνικής αγοράς, δηλαδή η συνεχής άνοδος των επενδύσεων σε παραθεριστικές κατοικίες από ξένους, δεν είναι αρκετό για να οδηγήσει την αγορά της χώρας σε ανάκαμψη, σημειώνουν φορείς της αγοράς, δεδομένου ότι ανέκαθεν η Ελλάδα δεν προσείλκυε μεγάλο αριθμό αγοραστών. Ακόμα και τα χρόνια πριν την κρίση, υπολογίζεται ότι πωλούνταν περίπου 3.000 – 3.500 εξοχικές κατοικίες σε ξένους.
Ενας ακόμη λόγος της πτώσης των αγοραπωλησιών είναι το ότι σήμερα το τραπεζικό σύστημα απέχει από την αγορά στεγαστικής πίστης. Το 2013 οι χορηγήσεις νέων στεγαστικών έφτασαν σε μόλις 200 εκατ. ευρώ, έναντι 15 δισ. που είχαν δοθεί το 2007. Ωστόσο, όπως αναφέρουν στελέχη του κλάδου, αυτό θα αλλάξει από το 2015 και μετά. Σύμφωνα με στοιχεία που επικαλέστηκε σε σχετική ημερίδα του Συλλόγου Μεσιτών Αστικών Συμβάσεων στη Θεσσαλονίκη ο κ. Αναστάσιος Πανούσης, διευθύνων σύμβουλος της Eurobank Household Lending, το 2015 αναμένεται να χορηγηθούν 800 εκατ. ευρώ με τη μορφή νέων στεγαστικών, ποσό που είναι 4πλάσιο σε σχέση με το αντίστοιχο του 2013 και υπερδιπλάσιο σε σχέση με τα περίπου 300 εκατ. ευρώ που αναμένεται να χορηγηθούν φέτος. Αντίστοιχα, η Eurobank αναμένει σταθεροποίηση των τιμών το 2015, ενώ από το 2016 και μετά εκτιμάται ότι θα υπάρξουν και οι πρώτες «δειλές» αυξήσεις.