Αποψη: Η ανάπτυξη πηγή δυστυχίας

Αποψη: Η ανάπτυξη πηγή δυστυχίας

3' 24" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

H ​​συνύπαρξη των ανθρώπων σε κοινωνίες πάντα προκαλούσε σύγκρουση μεταξύ της ατομικής ελευθερίας και της ανάγκης για αμοιβαίες παραχωρήσεις, για κανόνες. Οσο πιο πολιτισμένη γίνεται μια κοινωνία, τόσο μεγαλύτερη δυστυχία προκαλεί σε κάποιους πολίτες που περιορίζονται από τις κοινωνικές επιταγές, όπως έγραφε ήδη το 1929 ο Φρόιντ στο διάσημο Das Unbehagen in der Kultur (μεταφρασμένο ως «Ο πολιτισμός πηγή δυστυχίας»). Μια λιγότερο μελετημένη έκφανση αυτού του φαινομένου είναι η οικονομική ανάπτυξη και η ανεξήγητη δυστυχία που φαίνεται να φέρνει σε μερικούς συμπολίτες μας.

Πρόσφατα παραχωρήθηκε, ξεπερνώντας (οριστικά;) και τον σκόπελο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, το αεροδρόμιο του Ελληνικού για ένα από τα μεγαλύτερα έργα στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Οι παραχωρησιούχοι υπόσχονται επένδυση 7-8 δισ. που θα φέρει εργασία για 50.000 άτομα (σχεδόν το συνολικό εργατικό δυναμικό του Βόλου δηλαδή) και 1 εκατομμύριο νέους επισκέπτες για την Αθήνα. Συγκριτικά, το τελευταίο αυτόφωτο μνημείο μεγάλου βεληνεκούς που χτίστηκε στην πόλη (όχι π.χ. μουσείο επίδειξης περασμένων μεγαλείων), ο Παρθενώνας, έχει περίπου 2 εκατ. επισκέπτες. Οσο προκλητικό και να ακούγεται, στο Ελληνικό χτίζουμε, τουριστικά μιλώντας (και αν ευσταθούν τα στοιχεία), μισό Παρθενώνα. Χωρίς μάλιστα να χρειαζόμαστε τα μεταλλεία του Λαυρίου.

Κι όμως, ένα έργο τέτοιας σημασίας για την πόλη, αν όχι για τη χώρα, έπρεπε να περιμένει τη βαθύτατη οικονομική κρίση για να γίνει. Ο χώρος του αεροδρομίου είναι ελεύθερος τουλάχιστον από το 2004, αλλά κάθε ιδέα ανάπτυξης προσέκρουε σε ανυπέρβλητα (όπως απεδείχθη) εμπόδια. Ακούσαμε την ολιγοφρενή άποψη ότι μια περιουσία τέτοιου μεγέθους ανήκει αποκλειστικά στους όμορους δήμους (με την ίδια λογική, αν ανακαλύπταμε πετρέλαιο στη Ρω θα ανήκε αποκλειστικά στην Κυρά της;). Αλλοι πρότειναν ολόκληρος ο χώρος να γίνει πάρκο, λες και δεν φτάνουν τα 2.000 στρέμματα που θα γίνουν τώρα (επταπλάσιο από το Πεδίον του Αρεως!).

Σίγουρα μια επένδυση τέτοιου μεγέθους δεν γίνεται χωρίς να θίξει συμφέροντα, θεμιτά ή μη. Κάποιος φοβάται ότι θα εμποδίζεται η θέα του (λες και το ερημωμένο αεροδρόμιο είναι χάρμα οφθαλμών), άλλος ότι η επιχείρησή του θα χάσει τη λάμψη της, συγκρινόμενη με τα άλματα προόδου που φέρνει η νέα επένδυση. Ισχυρίζομαι όμως ότι σημαντικό μέρος της αντίστασης σε τέτοια έργα δεν πηγάζει από πραγματικά συμφέροντα, πόσο μάλλον από περιβαλλοντισμό ή επιθυμία για δικαιότερες λύσεις. Μερικοί από μας απλά δεν αγαπούμε την ανάπτυξη, τι να πεις, μας κάνει δυστυχείς. Γιατί να φτιάξουν ξενοδοχεία και εμπορικά κέντρα στο Ελληνικό, αν δεν μπορώ εγώ να τα χρησιμοποιώ όσο θέλω; Ας μη γίνει καν πάρκο, ας γίνουμε όλοι φτωχοί και μίζεροι, ας μένει η πόλη έρημη και παραμελημένη, ας μένουν τα δημόσια ταμεία αδειανά, φτάνει να αποτρέπουμε έναν άνθρωπο απ’ το να διασκεδάσει.

Το αστείο είναι ότι δεν μιλάμε καν για την «κατσίκα του γείτονα», είναι σαν να προτιμούμε να μη βρέξει γιατί θα μεγαλώσουν τα σπαρτά του γείτονα πιο γρήγορα απ’ τα δικά μας. Γιατί φυσικά από επενδύσεις τέτοιας κλίμακας ωφελείται κάθε κάτοικος της Αθήνας, αν όχι της χώρας. Εκτός από το ίδιο το έργο, που απευθύνεται και στους κατοίκους τελικά, το Δημόσιο έχει αυξημένους πόρους για μισθούς και συντάξεις, οι εργαζόμενοι στην επένδυση αυξάνουν την κατανάλωσή τους σε κάθε είδους αγαθά και υπηρεσίες που παράγουμε οι υπόλοιποι, όλοι κερδίζουμε.

Το παράδειγμα του ξενοδοχειακού συγκροτήματος Κόστα Ναβαρίνο είναι χαρακτηριστικό: η επένδυση έχει αναβιώσει το αεροδρόμιο της Καλαμάτας με απευθείας πτήσεις ακόμα και απ’ τη Στοκχόλμη, η περιοχή ολόκληρη μπαίνει αποφασιστικά στα διεθνή τουριστικά έντυπα, ο τουρισμός έχει εκτιναχθεί, το όφελός μας είναι ξεκάθαρο.

Ας αναρωτηθούμε, τώρα που είδαμε μια πραγματικά μεγάλη τουριστική επένδυση να γίνεται χωρίς να συμβαίνουν σεισμοί, λιμοί και καταποντισμοί, τώρα που το Ελληνικό παίρνει τον δρόμο της πραγματοποίησης (μέχρι να το ακυρώσει κάποιος «δυστυχισμένος» από την ανάπτυξη δικαστής του ΣτΕ;), πόσα άλλα τέτοια έργα έχουν κολλήσει και δεν πραγματοποιούνται;

Πόσα ωφέλιμα έργα δεν θα διανοηθεί καν να σκεφτεί ένας επίδοξος επενδυτής, γιατί δεν αντέχει να τα βάζει με τους δυστυχείς; Πόσο πιο πλούσια θα ήταν η χώρα μας, αν δεν είχαμε τέτοια ξεροκεφαλιά; Πόσο πιο ευτυχισμένοι θα γινόμασταν αν επιτρέπαμε στην ανάπτυξη να έρθει με τα δικά της πόδια, αντί να ζητιανεύουμε δανεικά («διαπραγματευόμαστε») στις Βρυξέλλες και την Ουάσιγκτον;

* Ο κ. Σωτήρης Γεωργανάς είναι αν. καθηγητής Οικονομικών στο City University Λονδίνου – επισκέπτης καθ. στο New York University.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή