Η χρηματοδότηση του προγράμματος ΣΥΡΙΖΑ προϋποθέτει συμφωνία με πιστωτές.
Κατά τη γνώμη μου, δεν είναι μόνο οι ελληνικές τράπεζες που δεν μπορούν να λειτουργήσουν ούτε ένα δευτερόλεπτο χωρίς τη ρευστότητα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Είναι και το ίδιο το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, το οποίο ανακοινώθηκε στη Διεθνή Εκθεση της Θεσσαλονίκης, που δεν μπορεί να εφαρμοστεί χωρίς τη χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ενωση ή χωρίς να εμπεδωθούν οι γενικότερες αρμονικές σχέσεις με την ευρωπαϊκή πλευρά.
Καταρχήν, ο όρος «αρμονικές σχέσεις» δεν σημαίνει ότι η ελληνική πλευρά δεν πρέπει να διαπραγματευτεί την ελάφρυνση του χρέους, τουναντίον. Σε κάθε περίπτωση, σημαίνει ότι οι διεθνείς συμβάσεις με τους πιστωτές μπορούν να αλλάξουν μόνο με νέες συμβάσεις, κι όχι με μονομερείς ενέργειες.
Τα μέτρα που εξαγγέλθηκαν από τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ, κ. Τσίπρα, στη Διεθνή Εκθεση Θεσσαλονίκης, κοστολογήθηκαν από το ίδιο το οικονομικό επιτελείο του ΣΥΡΙΖΑ με το ποσό των 12 δισ. ευρώ. Για τη συζήτηση, ας δεχθούμε ότι όντως το κόστος χρηματοδότησης ανέρχεται στα 12 δισ. μόνο.
Επίσης, το οικονομικό επιτελείο του ΣΥΡΙΖΑ ισχυρίζεται ότι το πρόγραμμα δεν δημιουργεί δημοσιονομικό κενό, γιατί έχουν εξασφαλιστεί οι πηγές χρηματοδότησης. Αλλά όλες οι υποτιθέμενες πηγές χρηματοδότησης που αναφέρει ο ΣΥΡΙΖΑ περνούν από την έγκριση των ευρωπαϊκών αρχών ή την οικονομική δραστηριότητα στο πλαίσιο της ευρωζώνης.
Πιο συγκεκριμένα, οι οικονομολόγοι του ΣΥΡΙΖΑ ισχυρίζονται ότι θα βρουν τα χρήματα από τις παρακάτω πηγές:
• 3 δισ. από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.
Θα πρέπει να ξεκαθαριστεί ότι: α) το ποσό αυτό αποτελεί τμήμα του συνολικού ποσού που παραμένει στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας – ΤΧΣ (11,4 δισ. ευρώ), β) το κεφάλαια αφορούν την κεφαλαιακή ενίσχυση των ελληνικών τραπεζών και γ) αν και αυτά τα κεφάλαια προσμετρώνται στο δημόσιο χρέος, δεν βρίσκονται υπό την ιδιοκτησία της ελληνικής κυβέρνησης αλλά του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF).
Κι αυτό, γιατί τα συγκεκριμένα κεφάλαια αντλήθηκαν με δανεισμό του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας για λογαριασμό της ελληνικής κυβέρνησης, κι όχι με απευθείας δανεισμό της ελληνικής κυβέρνησης (αυτό, άλλωστε, δεν ήταν εφικτό).
Αρα, για να χρησιμοποιηθούν στο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ τα κεφάλαια που παραμένουν στο ΤΧΣ, θα πρέπει να υπάρξει συμφωνία με τους πιστωτές και η έγκριση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
• 3 δισ. από το ΕΣΠΑ. Τα κεφάλαια του ΕΣΠΑ χρησιμοποιούνται για συγκεκριμένα προγράμματα (αλλά δεν είναι για μισθούς ή συντάξεις). Κι ας πούμε ότι θα βρεθούν μέτρα στο πρόγραμμα ΣΥΡΙΖΑ, που να αντιστοιχούν στο σκεπτικό των προγραμμάτων του ΕΣΠΑ. Για την εκταμίευση αυτών των κονδυλίων, απαιτείται κατάθεση συγκεκριμένων σχεδίων από την ελληνική πλευρά προς τις υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Ενωσης και, φυσικά, η έγκρισή τους.
Γίνεται, όμως, αντιληπτό, ότι εάν την 1η Μαρτίου η ελληνική πλευρά βρεθεί χωρίς να έχει προηγουμένως εξασφαλίσει συμφωνία, εκτός μνημονίου/προγράμματος, τότε το σύνολο των κονδυλίων που αφορούν το ΕΣΠΑ θα «παγώσει».
Αρα, για να χρησιμοποιηθούν τα κεφάλαια του ΕΣΠΑ για το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, θα πρέπει να υπάρξει συμφωνία με τους πιστωτές μέχρι την 28η Φεβρουαρίου, είτε για την ολοκλήρωση του μνημονίου είτε για νέα παράταση.
• 3 δισ. από τη φοροδιαφυγή ή τη φορολογία. Καταρχήν, το ποσό των 3 δισ. από φόρους αντιστοιχεί στο ποσό του ΕΝΦΙΑ. Επίσης, τα νέα έσοδα από τη φορολογία έρχονται σε αντίθεση με το πρόγραμμα ΣΥΡΙΖΑ, το οποίο αναφέρεται σε σημαντικές μειώσεις της φορολογίας, θεσμοθέτηση του αφορολογήτου στις 12.000 ευρώ ή την κατάργηση του ΕΝΦΙΑ.
Το πιο σημαντικό, όμως, στοιχείο που καθιστά ανέφικτο τον στόχο της εξεύρεσης των επιπλέον 3 δισ. ευρώ από κρατικά έσοδα είναι ότι με τη διατάραξη των σχέσεων με τους πιστωτές, το σύνολο της ελληνικής οικονομίας θα επηρεαστεί αρνητικά. Κι αυτό θα έχει ως άμεσο αποτέλεσμα τη δραστική μείωση των κρατικών εσόδων (π.χ. ΦΠΑ) λόγω της επιστροφής της οικονομίας σε ύφεση.
• 3 δισ. από τις ρυθμίσεις οφειλών και την άρση της καταστολής στην πραγματική οικονομία.
Η άρση της καταστολής παραπέμπει στο άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων, την κατάργηση των φόρων υπέρ τρίτων κ.λπ. Τώρα, το πώς η πολιτική τού «Ναι σε όλα τα συντεχνιακά αιτήματα» και στις «αυξήσεις συντάξεων», θα μεταμορφωθεί σε κατάργηση των φόρων υπέρ τρίτων και στο άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων, είναι ένα ερώτημα που δύσκολα μπορεί να απαντηθεί.
Ειδικά στο σημείο της κατάργησης των φόρων υπέρ τρίτων (που πρέπει να προχωρήσει), θα επηρεαστεί αρνητικά το ασφαλιστικό σύστημα, μιας και θα μειωθούν οι πόροι του. Αλλά, ας πούμε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα προχωρήσει στα παραπάνω.
Με τις ρυθμίσεις οφειλών, είναι δυνατόν να δημιουργηθούν νέα έσοδα. Αλλά κι αυτά τα έσοδα επηρεάζονται από τη γενικότερη κατάσταση της ελληνικής οικονομίας, η απόδοση της οποίας εξαρτάται άμεσα από το γενικότερο επενδυτικό/οικονομικό κλίμα και τις διεθνείς σχέσεις μας με την Ευρωζώνη.
Επίσης, η αθέτηση των διεθνών υποχρεώσεων του ελληνικού κράτους, εμμέσως, στέλνει το λάθος μήνυμα προς τους Ελληνες φορολογούμενους, για να αθετήσουν και τις δικές τους υποχρεώσεις προς το ελληνικό κράτος. Με αυτό τον τρόπο, τα κεφάλαια που έχουν υπολογιστεί ότι θα έρθουν από τις ρυθμίσεις, ενδεχομένως να αποδειχθούν κενό γράμμα.
Κατά τη γνώμη μου, το κόστος του προγράμματος ΣΥΡΙΖΑ είναι πολλαπλάσιο των 12 δισ. ευρώ. Επίσης, δεν είναι διατηρήσιμο, γιατί δεν αναφέρονται σταθερές πηγές χρηματοδότησης και δεν συμπεριλαμβάνεται ούτε η διάρκεια των μέτρων, ούτε το κόστος των μέτρων για τα επόμενα χρόνια.
Σε κάθε περίπτωση, η εφαρμογή του προγράμματος ΣΥΡΙΖΑ περνά κι από την εμπέδωση αρμονικών σχέσεων με τους πιστωτές. Μία ενδεχόμενη αθέτηση των διεθνών υποχρεώσεων προς τα άλλα κράτη της Ευρωζώνης, όχι μόνο θα επηρεάσει αρνητικά τη ροή των ευρωπαϊκών κεφαλαίων προς την ελληνική οικονομία, αλλά θα στείλει ένα γενικό αρνητικό μήνυμα προς όλους τους ιδιώτες επενδυτές.
Αρα θα επηρεαστεί το σύνολο της οικονομίας και θα σταλεί διεθνώς το μήνυμα ότι η Ελλάδα είναι «μία χώρα εχθρική προς τις επενδύσεις». Γιατί εάν η ελληνική πλευρά δεν σεβαστεί τις συμβατικές υποχρεώσεις της προς τα άλλα ευρωπαϊκά κράτη, πώς θα σεβαστεί τις ιδιωτικές επενδύσεις στην ελληνική οικονομία;
* Οικονομολόγος