Τι κάνουν σήμερα πολλοί προβληματισμένοι Ελληνες, που έχουν καταθέσεις στις τράπεζες, αλλά δεν είναι διατεθειμένοι να τις «σηκώσουν»; Τις σπάνε. Ζητούν, δηλαδή, από τους υπαλλήλους στα δίκτυα των καταστημάτων να ανοίξουν τους κλειστούς προθεσμιακούς λογαριασμούς τους και τους μετατρέπουν σε απλούς ταμιευτηρίου, με σκοπό να έχουν άμεσα διαθέσιμα τα κεφάλαιά τους, για… κάθε ενδεχόμενο. «Μέρα με τη μέρα, αυτά τα «σπασίματα» γίνονται ολοένα και περισσότερα. Κι αυτή είναι η δεύτερη ισχυρότερη ένδειξη ότι ο κόσμος, οι πελάτες μας φοβούνται», λέει στην «Κ» κορυφαίο τραπεζικό στέλεχος, που παρακολουθεί την κίνηση και μετράει τις απώλειες.
Ποια είναι η πρώτη ισχυρότερη ένδειξη του φόβου; Οι αναλήψεις – εκροές των καταθέσεων. Μόνο που σε αυτήν την περίπτωση δεν έχουμε να κάνουμε με απλές ενδείξεις, αλλά με κανονικές αποδείξεις του φόβου για την επόμενη μέρα. Εδώ οι αριθμοί είναι λίγο ώς πολύ γνωστοί, το κακό είναι πως συνεχίζουν να είναι και κατακόρυφα αυξητικοί.
Η ανάβαση
Από τον Δεκέμβριο, οπότε αναλήφθηκαν συνολικά 4 δισ. ευρώ, φτάσαμε τον Ιανουάριο στα 12 δισ. (σ.σ. και κατ’ άλλους στα 13 ή στα 14 δισ.), ενώ στις δύο πρώτες εβδομάδες του Φεβρουαρίοου ακόμα 4 δισ. εγκατάλειψαν τα γκισέ. Αν λοιπόν μέσα σε λιγότερο από 75 μέρες «σηκώθηκαν» από τους λογαριασμούς κοντά στα 20 δισ. ευρώ, τότε, όπως μπορεί κανείς εύκολα να αντιληφθεί, το «επεισόδιο» των μεγάλων εκροών, παραμονές των διπλών εκλογών του 2012, μπορεί να εξελιχθεί σχεδόν σε απλό συμβάν.
Κι επειδή οι αριθμοί είναι και πάλι οι αδιάψευστοι μάρτυρες των γεγονότων, αρκεί να σημειωθεί το εξής: αυτή τη στιγμή, το συνολικό υπόλοιπο των καταθέσεων στις ελληνικές τράπεζες εκτιμάται ότι έχει διαμορφωθεί κάτω και από το όριο των 145 δισ. ευρώ.
Εφόσον το νούμερο επαληθευθεί από την Τράπεζα της Ελλάδος που «κρατάει» τα σχετικά επίσημα στοιχεία, τότε μπορούμε να μιλάμε για ιστορικό χαμηλό. Και πάντως, για χαμηλότερο του 2012, που θεωρούνταν μέχρι πρότινος αρνητικό σημείο αναφοράς, όταν αναφερόμασταν στο θέμα.
Η διαρροή
Το θέμα είναι πού μπορεί να φτάσει αυτή η διαρροή. Η απάντηση είναι «άγνωστο, ακόμα». Το σίγουρο είναι ότι πολλά θα εξαρτηθούν από την αυριανή συνεδρίαση του Eurogroup στις Βρυξέλλες. Αν βγει λευκός καπνός από την καμινάδα του κεντρικού κτιρίου της Κομισιόν, όπου θα διεξαχθεί η συνεδρίαση, τότε το φαινόμενο θα περιορισθεί.
Γεγονός αποτελεί ότι οι Ελληνες, λόγω προφανώς της εμπειρίας που έχουν αποκτήσει από άλλες, ανάλογες, περιπτώσεις στο πρόσφατο παρελθόν, είναι πλέον πιο ψύχραιμοι στη διαχείριση τέτοιων καταστάσεων. Είναι ενδεικτικό ότι τον ατύπως προεκλογικό Δεκέμβριο, όταν η αδυναμία εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας, από την τότε Βουλή, ήταν προφανής και η προσφυγή στις κάλπες σχεδόν μονόδρομος, κανείς δεν ασχολήθηκε με τις καταθέσεις του. Εξ ου και το ότι έφυγαν μόλις 4 δισ. Το πρόβλημα πήρε διαστάσεις από τον Ιανουάριο και μετά.
Είτε έτσι είτε αλλιώς, πάντως, το αποτέλεσμα είναι ένα: όπως εξομολογείται έτερο κορυφαίο στέλεχος, στην τράπεζά του –μία από τις τέσσερις συστημικές της χώρας– έχουν να δουν «θετική» μέρα από τον Δεκέμβριο.
«Για την ακρίβεια, από τον Δεκέμβριο και μετά, έχουμε γράψει μόνο μία, αν θυμάμαι καλά», λέει στην «Κ». Τι εννοεί; Οτι το ισοζύγιο εισροών – εκροών είναι συνεχώς αρνητικό, με μία μόλις εξαίρεση! Βεβαίως, όλο αυτό το διάστημα δεν έφευγαν τα ίδια ποσά. «Αλίμονο αν συνέβαινε κάτι τέτοιο», διευκρινίζεται και προστίθεται: «Προοδευτικά, όμως, σημειωνόταν αύξηση των εκροών».
Το ερώτημα
Το μεγάλο ερώτημα είναι τι γίνονται όλα αυτά τα λεφτά. Πού πάνε, δηλαδή. Οπως προκύπτει από ρεπορτάζ που δημοσιεύει σήμερα η «Κ», οι εναλλακτικές είναι πολλές. Ξεκινούν από ασφαλιστήρια συμβόλαια και καταλήγουν σε Αμοιβαία Κεφάλαια. Κάποια από αυτά τα λεφτά φεύγουν και στο εξωτερικό, αλλά είναι λίγα, για δύο λόγους: α) ό,τι ήταν να φύγει έφυγε εκεί γύρω στο 2012, ενώ β) οι γραφειοκρατικές διαδικασίες για να ανοιχτεί πλέον ένας λογαριασμός έξω είναι τόσο πολλές και τόσο σύνθετες, που καθιστούν το εγχείρημα άλυτη εξίσωση. Η νέα μόδα, πάντως, έχει να κάνει με τοποθετήσεις σε προϊόντα money market. Το γεγονός, παραδόξως, ανακουφίζει τους τραπεζίτες. Ο λόγος; Οπως εξηγούν, «επειδή οι αποδόσεις τους είναι πολύ μικρές, αυτό συνεπάγεται ότι αμέσως μόλις ηρεμήσουν τα πράγματα, αυτά τα λεφτά θα επιστρέψουν στη θέση τους, δηλαδή στους λογαριασμούς».
Μέχρι τότε, πάντως, το τραπεζικό ενδιαφέρον για τις πολιτικές εξελίξεις θα είναι μεγάλο και εύλογο. Και οι εξελίξεις στην αγορά δεν θα διαμορφώνονται με οικονομικούς όρους, αλλά με πολιτικούς και κυρίως στη βάση δηλώσεων, φημών και σεναριών, κυρίως…