Η οικονομική κρίση έκανε την Ευρώπη να αντιληφθεί ότι πρέπει η νομισματική της ένωση να γίνει και οικονομική, η ιδεολογική της ένωση να γίνει και θεσμική. Κατά συνέπεια, όλοι οι τομείς οικονομικής δράσης συγκλίνουν πλέον στη σύσταση της ενιαίας οικονομικής αγοράς.
Με αφορμή την ανάληψη της διακυβέρνησης από τον ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα, γεννάται το ερώτημα: Πόσο εφικτό είναι πλέον, στην Ευρωπαϊκή Ενωση και στην Ευρωζώνη, ιδεοληψίες να μετατρέπονται σε οικονομική πολιτική; Ας πάρουμε για παράδειγμα τον τομέα της ενέργειας. Αυτά που εξαγγέλλει ο υπουργός Παναγιώτης Λαφαζάνης (που ανταποκρίνονται πλήρως στην πολιτική του ιδεολογία) σε σύγκριση με την υπάρχουσα ευρωπαϊκή ενεργειακή πολιτική και με αυτή η οποία δρομολογείται για τις επόμενες δεκαετίες είναι εντελώς διαφορετικά.
Αυτή την εβδομάδα, ο αρμόδιος επίτροπος για την Ενέργεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μ. Σέφκοβιτς παρουσίασε το Πακέτο για την Ενεργειακή Ενωση της Ευρωπαϊκής Ενωσης με τίτλο «Πλαίσιο στρατηγικής για μια ευέλικτη Ενεργειακή Ενωση και μια πολιτική για την κλιματική αλλαγή».
Αυτή η νέα ενεργειακή πολιτική της Ευρωπαϊκής Ενωσης έχει πέντε αλληλοενισχυόμενους παράγοντες με στόχο την επίτευξη μεγαλύτερης ενεργειακής ασφάλειας, ανταγωνιστικότητας και βιωσιμότητας. Συγκεκριμένα, η πολιτική στοχεύει στην ενεργειακή ασφάλεια, στην αλληλεγγύη και στην αμοιβαία εμπιστοσύνη, σε μια πλήρως ενιαία ενεργειακή ευρωπαϊκή αγορά με έμφαση στην ενεργειακή αποδοτικότητα, στην πράσινη οικονομία, στην έρευνα και τεχνολογία και στην ανταγωνιστικότητα.
Σε επίπεδο αρχών, ο Ελληνας υπουργός δεν πρέπει να έχει κανένα πρόβλημα με τους προαναφερθέντες άξονες. Βλέποντας όμως τα συγκεκριμένα βήματα υλοποίησης της πολιτικής, εντοπίζουμε τις σοβαρές διαφορές μεταξύ των δύο πλευρών.
Η Ευρωπαϊκή Ενεργειακή Ενωση ζητεί πλήρη και αυστηρή εφαρμογή του Τρίτου Ενεργειακού Πακέτου που ορίζει την ευρωπαϊκή ενεργειακή νομοθεσία. Κάθε αντίρρηση στην εφαρμογή αυτής της νομοθεσίας εμποδίζει την Ενεργειακή Ενωση και δεν γίνεται αποδεκτή από την Επιτροπή.
Αρκετές από τις εξαγγελίες του κ. Λαφαζάνη κινούνται σε εντελώς αντίθετη κατεύθυνση με την ευρωπαϊκή νομοθεσία και ειδικά με το Τρίτο Ενεργειακό Πακέτο. Αν παραμείνει σταθερός στις ιδεολογικές του απόψεις για την ενεργειακή πολιτική, κινδυνεύουμε να αποκλειστούμε από τη συμμετοχή μας στο σημαντικότατο ενεργειακό γίγνεσθαι που περιέχεται στη νομοθεσία της Ενεργειακής Ενωσης και να χάσουμε την ευκαιρία να αγωνιστούμε για μέτρα που είναι πολύτιμα για την Ελλάδα. Ποια είναι αυτά; Και τι πρέπει να επιδιώξουμε;
Πρέπει να επιδιώξουμε:
• Την εντατικοποίηση των δράσεων που διασφαλίζουν τον Νότιο Διάδρομο ως σημαντική πηγή διαφοροποίησης των προμηθευτών μας. Εγκυρες πληροφορίες μάς λένε από Βρυξέλλες ότι είναι πια ανύπαρκτη η ελληνική διεκδίκηση της ενεργειακής σημασίας της ΝΑ Μεσογείου και προωθείται η Δυτική Μεσόγειος ως σημαντικός χώρος διαφοροποίησης ενεργειακού εφοδιασμού.
• Την ολοκλήρωση του Χρηματιστηρίου Φυσικού Αερίου στη Θεσσαλονίκη ή την Αθήνα, που έχει ξεκινήσει ο υπερδραστήριος κ. Γιάννης Μανιάτης.
• Την ενεργότατη συμμετοχή της Ελλάδος στην εκπόνηση της ευρωπαϊκής στρατηγικής για το LNG, όπου εκεί είμαστε ως χώρα αρκετά προχωρημένοι σε υποδομές (υπάρχουσες και υπό κατασκευή). Εδώ, περιλαμβάνουμε στις προτάσεις μας και τον ελληνικό εφοπλισμό (θα τον αποκλείσει ο υπουργός από ιδεολογική αντιπαλότητα;).
• Τη δυναμική μας συμμετοχή στη νομοθεσία για την αξιοποίηση των ενδογενών μας πηγών ενεργειακού πλούτου, όπου πρέπει να διασφαλισθούν τα δίκια της Ελλάδος στο Ιόνιο, το Αιγαίο και τη Μεσόγειο (ΑΟΖ).
• Η Ευρωπαϊκή Ενεργειακή Ενωση θα λειτουργήσει και ως όχημα εξωτερικής πολιτικής της Ενωσης. Και εκεί πρέπει να διασφαλίσουμε τον γεωπολιτικό μας ρόλο στη ΝΑ Μεσόγειο, Μέση Ανατολή και Β. Αφρική.
• Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, όλες οι διμερείς διακρατικές ενεργειακές συμφωνίες απαιτούν συμμόρφωση με τους κανόνες του 3ου Ενεργειακού Πακέτου της Επιτροπής (εδώ είναι η καρδιά του θέματος για το ουκρανικό ζήτημα). Δρομολογείται νομοθεσία με αυστηρότερους κανόνες – η Επιτροπή θα εγκρίνει τις διακρατικές (ίσως και τις εταιρικές) συμφωνίες. Είναι δυνατόν να μην έχουμε λόγο σε αυτά, όταν η Ελλάδα έχει
• Καινούργια οικονομικά εργαλεία μπαίνουν στη διάθεση των ενδιαφερομένων για την κατασκευή μεγάλων και μικρών (αλλά σημαντικότατων) ενεργειακών δικτύων, με την καταλυτική συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα.
Σήμερα, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, το Ταμείο Σύνδεσης των Ευρωπαϊκών Δικτύων, τα Διαρθρωτικά Ταμεία και το υπό λειτουργία Ευρωπαϊκό Ταμείο για Στρατηγικές Επενδύσεις διατίθενται για την τεχνική αμφίδρομη σύνδεση και ολοκλήρωση της Ευρωπαϊκής Ενεργειακής Ενωσης. Ποια δίκτυα θα επιλεγούν; Πρέπει να διεκδικήσουμε και να επιτύχουμε προτεραιότητες – για μας είναι σημαντικότατες επενδύσεις.
Θα νομοθετηθεί η πολιτική αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας. Εδώ πρέπει να ηγηθούμε σε προτάσεις. Αλλωστε, τα πρώτα και κύρια θύματα αυτής είναι οι Ελληνες.
Πιστεύω ότι η πρόκληση για τους σύγχρονους Ευρωπαίους πολιτικούς δεν είναι η αναμάσηση των ιδεολογιών μας: είναι η ενεργός συμμετοχή μας στην αναγέννηση της Ευρώπης που είναι πιο αναγκαία από ποτέ. Η παρούσα κυβέρνηση δεν δήλωσε ποτέ αντιευρωπαϊκή. Αν επιζητούμε, λοιπόν, την ασφάλεια της μεγάλης ευρωπαϊκής οικογένειας, δεχόμαστε ότι η συμμαχία μας μαζί της βασίζεται σε κοινούς όρους και στόχους.
Είναι πολύ μεγάλο το διακύβευμα για να πειραματιστούμε με τις παλιές ιδεοληψίες μας. Αλλωστε, η παρούσα πρόκληση είναι πολύ μεγαλύτερη από την καλοπέραση της ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ…
* Η κ. Νίκη Τζαβέλα είναι πρώην ευρωβουλευτής.