ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Από την πρώτη εβδομάδα που ανέλαβε υπουργός Oικονομικών ο Γ. Βαρουφάκης ήταν ξεκάθαρο ότι οι Ευρωπαίοι συνομιλητές αντιμετώπιζαν κάποιον τελείως διαφορετικό σε σχέση με τους Ελληνες υπουργούς που είχαν συνηθίσει μέχρι τότε. Ωστόσο, το «διαφορετικό», στη συγκεκριμένη περίπτωση, δεν φαίνεται τελικά να απέδωσε καρπούς.
Στο τελευταίο Εurogroup στη Ρίγα ήταν πλέον ξεκάθαρο το πόσο αρνητικό ήταν το κλίμα εναντίον του: προτίμησε να κάνει βόλτες στη Ρίγα από το να συμμετάσχει στο άτυπο δείπνο με τους υπόλοιπους υπουργούς Οικονομικών. Τρεις μήνες αφού είχε αναλάβει τα ηνία του υπουργείου στην οδό Νίκης, ο Ελληνας υπουργός, που είχε απασχολήσει εκτενώς τα ελληνικά και διεθνή ΜΜΕ για τον τρόπο ντυσίματός του, το σπίτι του, αλλά και τον τρόπο διαπραγμάτευσής του, βρίσκεται πλέον στο περιθώριο, με τον πρώτο ρόλο να περνάει πλέον στους κ. Γιώργο Χουλιαράκη και Ευκλείδη Τσακαλώτο. Πώς όμως σε λιγότερο από 90 μέρες βρέθηκε χωρίς κανένα σύμμαχο στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων;
Την 30ή Ιανουαρίου, πέντε μέρες από την ορκωμοσία της κυβέρνησης, ο πρόεδρος του Eurogroup κ. Ντάισελμπλουμ βρίσκεται στην Αθήνα θέλοντας να ακούσει με τα αυτιά του τις προθέσεις της ελληνικής κυβέρνησης. Ο Ελληνας υπουργός δηλώνει ξεκάθαρα ότι δεν αναγνωρίζει Μνημόνιο και τρόικα. Στο τέλος της συνέντευξης ο πρόεδρος του Eurogroup ψιθυρίζει κάτι στο αυτί του κ. Βαρουφάκη. Η ελληνική πλευρά διαρρέει ότι ο κ. Ντάισελμπλουμ είπε στον κ. Βαρουφάκη πως «μόλις σκότωσες την τρόικα», αλλά από το περιβάλλον του κ. Ντάισελμπλουμ λένε ότι η φράση ήταν «μόλις έκανες μεγάλο λάθος».
Και το πραγματικά μεγάλο λάθος του κ. Βαρουφάκη δεν θα αργήσει να έρθει. Λίγες ημέρες αργότερα, στο πρώτο Eurogroup της 11ης Φεβρουαρίου ο υπουργός Οικονομικών παίρνει μαζί με το βάπτισμα του πυρός και τον λόγο για 30΄ μιλώντας με ασάφεια, ζητώντας πρόγραμμα-γέφυρα. Σύμφωνα με Ευρωπαίο αξιωματούχο, η ασαφής τοποθέτησή του έχει ως αποτέλεσμα ο κ. Ντάισελμπλουμ να του επισημάνει αυστηρά κάποια στιγμή ότι «θέλω απαντήσεις με ένα “ναι” ή με ένα “όχι”, παρακαλώ». Και καθώς η ώρα είναι περασμένη και οι εταίροι έχουν αρχίσει να κουράζονται, η επικεφαλής του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ, που βρίσκεται στο τραπέζι του Εurogroup, βγάζει μία σακούλα σοκολατάκια M&M’s και την προσφέρει σε όλους στην αίθουσα. Είναι σημάδι –υποστηρίζουν αυτοί που έχουν ζήσει πολλά Eurogroup με τη Γαλλίδα πολιτικό– ότι «τα πράγματα αργούν και δυσκολεύουν».
Σε εκείνο το πρώτο έκτακτο Eurogroup και ενώ ο κ. Βαρουφάκης έχει συμφωνήσει λίγο πριν από τα μεσάνυχτα στη δήλωση που έλεγε ότι οι ελληνικές αρχές δέχονται «να ερευνήσουν τις δυνατότητες παράτασης και επιτυχούς ολοκλήρωσης του παρόντος προγράμματος», τουλάχιστον 4 υπουργοί φεύγουν από το κτίριο με τη βεβαιότητα ότι υπάρχει συμφωνία. Τότε, οι κ. Βαρουφάκης και Δραγασάκης αρχίζουν τα τηλέφωνα στην Αθήνα και λίγο αργότερα ο πρώτος ανακοινώνει, προς έκπληξη των εναπομεινάντων, ότι η Ελλάδα τελικά δεν δέχεται τη δήλωση. Εκεί είναι που ραγίζει το γυαλί στη σχέση εμπιστοσύνης με τον Ελληνα πολιτικό.
Δεύτερο έκτακτο Eurogroup, πέντε ημέρες αργότερα, o Eλληνας υπουργός, συνοδευόμενος από τηλεοπτικό συνεργείο, αναγκάζει τον κ. Ντάισελμπλουμ να διακόψει τον κεντρικό τραπεζίτη κ. Ντράγκι που έχει τον λόγο εκείνη την ώρα και να ζητήσει την αποχώρηση του συνεργείου από την αίθουσα για να συνεχιστεί η συνεδρίαση. Νωρίτερα είχε προηγηθεί τηλεφωνική επικοινωνία μεταξύ των κ. Γιουνκέρ και Τσίπρα, κατά την οποία συμφωνήθηκαν τα βασικά σημεία για μια συμφωνία στo Eurogroup. Η πρόταση παρουσιάζεται από τον κ. Μοσκοβισί και βρίσκει και τον Ελληνα υπουργό σύμφωνο. Ομως, πριν μπει στην αίθουσα ο κ. Βαρουφάκης, ο πρόεδρος του Eurogroup του παρουσιάζει το τελικό κείμενο, που σύμφωνα με τον Ελληνα υπουργό δεν είναι αυτό που του είχε δείξει ο κ. Μοσκοβισί, αλλά κάτι παρόμοιο με την πρόταση του προηγούμενου Eurogroup. Την απορρίπτει, αφού πρώτα την διαρρέει στον Τύπο την ώρα που εξελισσόταν το Eurogrοup, θεωρώντας ότι η Γερμανία υπονομεύει τις όποιες πιθανότητες συμφωνίας και εκνευρίζοντας έντονα τους συνομιλητές του.
Στο επόμενο Εurogroup, στις 20 Φεβρουαρίου, όπου πλέον εγκρίνεται και η συμφωνία για επέκταση του υφιστάμενου προγράμματος, ο Ελληνας υπουργός, εξαιτίας του άσχημου κλίματος που έχει δημιουργηθεί, βρίσκεται σε ξεχωριστό δωμάτιο από τον Β. Σόιμπλε. Βασικά, όμως, τη συμφωνία την κλείνει ο ίδιος ο κ. Τσίπρας, καθώς είναι ξεκάθαρο στους εταίρους ότι τελικά είναι αυτός που παίρνει τις αποφάσεις. Σε εκείνο το Eurogroup οι πιέσεις προς την ελληνική πλευρά για να ζητήσει επέκταση του προγράμματος ήταν τεράστιες, καθώς ήταν πλέον σαφές στους εταίρους ότι η χώρα αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα ρευστότητας. Γι’ αυτό και οι υπουργοί Οικονομικών ήταν αποφασισμένοι να μη φύγουν αν δεν βρεθεί κάποια λύση.
Το Eurogroup που ακολουθεί στις 9 Μαρτίου είναι καθοριστικό. Ο κ. Ντάισελμπλουμ αναφέρει ότι «ξοδέψαμε τον χρόνο μας, δύο εβδομάδες τώρα συζητάμε ποιος θα συναντήσει ποιον, πού και με ποιον τρόπο». Και αποφασίζεται ότι τα τεχνικά κλιμάκια θα έρθουν τελικά στην Αθήνα τις επόμενες ημέρες. Παράλληλα, η Ευρωζώνη καθιστά σαφές ότι εκταμίευση δόσης μπορεί να πραγματοποιηθεί έπειτα συνολική συμφωνία, η οποία θα πρέπει να εφαρμοστεί. Σταδιακή εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων θα σημαίνει και σταδιακή εκταμίευση δόσεων, με τη γνωστή μέθοδο των υποδόσεων. Ενώ εκφράζεται εκνευρισμός και απογοήτευση που η Ελλάδα δεν συμβουλεύεται τους θεσμούς στη σύνταξη των νομοσχεδίων. Εχει μεσολαβήσει και η επιστολή που έστειλε ο κ. Βαρουφάκης με τις μεταρρυθμίσεις που πρότεινε (μεταξύ άλλων την αξιοποίηση τουριστών στη μάχη κατά της φοροδιαφυγής) που προκαλούν αρνητικά, μέχρι και σκωπτικά σχόλια.
Ομως, ο κ. Βαρουφάκης αμέσως μετά τη λήξη του Eurogroup –σύμφωνα με Ευρωπαίο αξιωματούχο– δίνει τελείως διαφορετική εικόνα τού τι έχει συμβεί. Σε τηλεφωνική επικοινωνία με τον κ. Τσίπρα, τον ενημερώνει ότι η τρόικα δεν θα έρθει στην Αθήνα και ότι μπορούμε να αναμένουμε ακόμα και εκταμίευση δόσης.
Επόμενο Eurogroup, 24 Απριλίου στη Ρίγα. Αυτό που γίνεται ξεκάθαρο κατά τη διάρκεια μιας εξαιρετικά έντονης και σύντομης συζήτησης για την Ελλάδα είναι ότι τελικά από τη συμφωνία στις 20 Φεβρουαρίου για τετράμηνη επέκταση του προγράμματος στο ενδιάμεσο χρονικό διάστημα δεν έχει γίνει επί της ουσίας τίποτα, όπως περιέγραφε Eυρωπαίος αξιωματούχος στην «Κ». Ετσι, αντί η συζήτηση στο τραπέζι του Eurogroup να είναι για τη λίστα των μεταρρυθμίσεων που αναμενόταν να έχει έτοιμη προς κατάθεση η Ελλάδα, παρέμεινε στις διαδικασίες και στο αν τελικά «μικροί άνθρωποι», όπως χαρακτήρισε τους τεχνοκράτες των κλιμακίων ο κ. Βαρουφάκης (κάτι που εξόργισε τους υπόλοιπους υπουργούς), θα επισκεφθούν τα ελληνικά υπουργεία ή όχι…