Ξεκίνησε το «ξύρισμα» των διαθεσίμων στις επιχειρήσεις που ελέγχονται από το ελληνικό Δημόσιο. Στο στόχαστρο είναι τα διαθέσιμα ύψους άνω του 1 δισ. ευρώ τα οποία βρίσκονται σε διάφορες επιχειρήσεις, εισηγμένες και μη στο Χρηματιστήριο Αθηνών, που ελέγχονται από το Δημόσιο.
Πριν από περίπου 10 ημέρες, η έκτακτη γενική συνέλευση των μετόχων της εταιρείας «Κτηματολόγιο» εξουσιοδότησε τον απελθόντα πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο Ηλία Λιακόπουλο για τη μεταφορά των διαθεσίμων της εταιρείας στην Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ). Ετσι, με την υπογραφή του τελευταίου, περίπου 150 εκατ. ευρώ μεταφέρθηκαν από την Τράπεζα Αττικής σε λογαριασμό της ΤτΕ.
Ο βασικός μέτοχος της εταιρείας, τα υπουργεία Οικονομικών και Περιβάλλοντος, ήθελε να μεταφερθούν και τα 230 εκατ. ευρώ της εταιρείας στην ΤτΕ. Κρίθηκε όμως ότι μια τέτοια κίνηση θα προκαλούσε προβλήματα ρευστότητας στην Τράπεζα Αττικής. Σημειώνεται ότι, βάσει νόμου, τα έσοδα της «Κτηματολόγιο Α.Ε.» αξιοποιούνται από την εταιρεία αποκλειστικά για την ολοκλήρωση της χαρτογράφησης της χώρας.
Μάλιστα η κόντρα που δημιουργήθηκε μεταξύ διοίκησης και μετόχου για το θέμα των διαθεσίμων της επιχείρησης ήταν ένας λόγος που οδήγησε στην αλλαγή διοίκησης στην εταιρεία νωρίτερα του αναμενομένου.
Αντίστοιχο σκηνικό φημολογείται ότι έχει δημιουργηθεί και στην ΕΥΔΑΠ, με την κυβέρνηση να έχει ζητήσει τη μεταφορά μεγάλου μέρους των διαθεσίμων της στην ΤτΕ. Η διοίκηση της εταιρείας, η οποία είχε διοριστεί και αυτή από την προηγούμενη κυβέρνηση, έχει αρνηθεί, και πλέον αναμένεται η αντικατάστασή της. Οι αλλαγές μάλιστα αναμένεται να λάβουν χώρα την ερχόμενη Τετάρτη, κατά τη διάρκεια της επαναληπτικής τακτικής γενικής συνέλευσης της εταιρείας. Λέγεται επιπλέον ότι στη θέση του προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου, που σήμερα κατέχει ο κ. Αντώνης Βαρθολομαίος, θα τοποθετηθεί πρόσωπο φιλικό προς υψηλόβαθμο στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ.
Ενα δισ. διαθέσιμο
Συνολικά τα ταμειακά διαθέσιμα στις εταιρείες που ελέγχονται από το Δημόσιο ξεπερνούν το 1 δισ. ευρώ. Από αυτά, τα πιο πολλά βρίσκονται στις μεγάλες εισηγμένες επιχειρήσεις. Στο τέλος του 2014, η ΔΕΗ διέθετε πάνω από 400 εκατ. ευρώ και η ΕΥΔΑΠ περισσότερα από 230 εκατ. ευρώ. Επίσης, διαθέσιμα ύψους 300 εκατ. ευρώ έχει και η ΔΕΠΑ, ενώ στο ύψος των 200 εκατ. ευρώ ανέρχονται τα ταμειακά διαθέσιμα των τριών εταιρειών ΟΛΠ, ΟΛΘ και ΕΥΑΘ.
Η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου (ΠΝΠ) που θέλει τα διαθέσιμα των κρατικών ΔΕΚΟ να μεταφέρονται στην Τράπεζα της Ελλάδος εξαιρεί τις εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αθηνών επιχειρήσεις. Γι’ αυτό η κυβέρνηση επέλεξε να αφαιρέσει τη ρευστότητά τους μέσω της διανομής μερισμάτων. Χαρακτηριστική περίπτωση είναι αυτή του ΟΛΘ, ο οποίος αναγκάστηκε από τον βασικό μέτοχό του, το ΤΑΙΠΕΔ, να τριπλασιάσει φέτος το διανεμόμενο μέρισμα, από 0,7 ευρώ ανά μετοχή σε 1,95 ευρώ. Ετσι η επιχείρηση, αντί να διανείμει μέρισμα περίπου 7 εκατ. ευρώ, όπως προέβλεπε η πρόταση της διοίκησης, φέτος θα διανείμει μέρισμα άνω
των 20 εκατ. ευρώ.
Πάντως, δεν είναι η πρώτη φορά που ο ΟΛΘ διανέμει ένα τόσο υψηλό μέρισμα. Το 2014 διένειμε άλλα 40 εκατ. ευρώ, για τα κέρδη της χρήσης του 2013. Μάλιστα το μέρισμα αυτό ξεπέρασε τα καθαρά κέρδη της περιόδου (18 εκατ. ευρώ). Ετσι, συνολικά ο ΟΛΘ, με στόχο την ικανοποίηση της ρευστότητας του Δημοσίου, διένειμε μέσα σε δύο χρόνια μέρισμα άνω των 60 εκατ. ευρώ, ποσό που είναι δυσθεώρητο για τα δεδομένα της επιχείρησης.
Αντίστοιχα υψηλές μερισματικές πολιτικές ακολουθούν και άλλες επιχειρήσεις όπου το Δημόσιο έχει ισχυρή συμμετοχή και οι οποίες περνούν απαρατήρητες. Για παράδειγμα, ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών (ΔΑΑ) φέτος διανέμει το 95% των κερδών της χρήσης του 2014. Συνολικά οι μέτοχοί του θα μοιραστούν 87 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων περίπου 50 εκατ. ευρώ αφορούν το Δημόσιο, συμπεριλαμβανομένης της συμμετοχής του ΤΑΙΠΕΔ. Πάντως, πρέπει να σημειωθεί ότι ο ΔΑΑ, ιστορικά, ακολουθεί υψηλή μερισματική πολιτική.
Επίσης, υψηλό μέρισμα διανέμει φέτος και η ΔΕΠΑ. Συνολικά 32 εκατ. ευρώ αναμένεται να εισπράξει το ΤΑΙΠΕΔ, σε σύνολο διανεμόμενων κερδών 50 εκατ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 67% των κερδών της περιόδου. Η είσπραξη αυτή του ΤΑΙΠΕΔ θα κατευθυνθεί στο έλλειμμα και όχι στο χρέος της χώρας, καθώς αυτό προβλέπεται από τον ιδρυτικό νόμο του Ταμείου Αποκρατικοποιήσεων. Συνολικά το Δημόσιο (συμπεριλαμβανομένου του ΤΑΙΠΕΔ) εκτιμάται να εισπράξει 120 εκατ. ευρώ από μερίσματα της χρήσης του 2014.
Ωστόσο, γίνεται εμφανές ότι η αφαίμαξη αυτή των δημόσιων επιχειρήσεων δεν μπορεί να συνεχιστεί επί μακρόν και ούτε τα ταμειακά τους διαθέσιμα μπορούν να καλύψουν τα ελλείμματα ενός τόσο «αδηφάγου» κράτους που απαιτεί κάθε μήνα δισεκατομμύρια ευρώ για μισθούς και συντάξεις. Ακόμη και όλες οι εισηγμένες επιχειρήσεις που ελέγχονται από το Δημόσιο να μεταφέρουν τα διαθέσιμά τους στην ΤτΕ, είναι σίγουρο ότι αυτά μπορούν να καλύψουν τις χρηματοδοτικές του ανάγκες μόνο για μικρό χρονικό ορίζοντα.