Με τη βοήθεια των ειδικών, θα ακολουθήσουμε βήμα προς βήμα την εισαγωγή του διπλού νομίσματος μέχρι την έξοδο από το ευρώ ή την αλλαγή πορείας την τελευταία στιγμή και επιστροφή στο ευρώ.
Βήμα 1: Οι διαπραγματεύσεις με τους πιστωτές δεν οδηγούν πουθενά και τα ταμεία είναι άδεια. Υποθέτουμε ότι το Δημόσιο αποφασίζει να πληρώσει με αξιόγραφα («υποσχετικές»), με τα λεγόμενα IOU. Τα IOU θα είναι χαρτιά, τα οποία θα φέρουν μία αξία. Εστω ότι 1 IOU θα αξίζει 1 ευρώ.
Βήμα 2: Μισθωτοί και συνταξιούχοι του δημόσιου τομέα αγοράζουν προϊόντα και υπηρεσίες εντός Ελλάδα με IOU. Αν διαθέτουν ευρώ, θα τα κρατάνε για αγορές από το εξωτερικό, εξηγεί στην «Κ» ο διευθυντής του ευρωπαϊκού Think Tank, Γ. Γουλφ.
Βήμα 3: «Τα ΙΟU εισέρχονται στην αγορά, αλλά επειδή όλοι θα θέλουν να πληρώνονται σε ευρώ και να πληρώνουν σε IOU, τα τελευταία θα αποκτήσουν χαμηλότερη αξία», μας λέει ο στρατηγικός αναλυτής της UBS, Τζάστιν Νάιτ. Με άλλα λόγια, θα ισχύσει ο κανόνας του Γρέσαμ, όπου το κακό νόμισμα διώχνει το καλό. Για παράδειγμα, ένα κουτί μπισκότα θα κάνει 1 ευρώ ή 3 IOU. «Εμείς έχουμε υπολογίσει την υποτίμηση στο 50%», εξηγεί στην «Κ» ο αναλυτής της Bank of America, Αθανάσιος Βαμβακίδης.
Βήμα 4: Δημιουργείται «μαύρη αγορά» για την ανταλλαγή ευρώ και IOU. Αν υπάρξει σωστή πρόβλεψη ώστε το νέο νόμισμα να είναι επίσημο, με αξία και να γίνεται δεκτό ως μέσο ανταλλαγής από επιχειρήσεις και τράπεζες, τότε η μαύρη αγορά θα είναι πιο περιορισμένη, επισημαίνει ο αναλυτής του γερμανικού ινστιτούτου της Κολωνίας IW, Γιόργκεν Μάτθες.
Βήμα 5: Οι ειδικοί εξηγούν ότι επιχειρήσεις θα πωλούν τα προϊόντα τους και θα εισπράττουν ΙΟU, ενώ θα πληρώνουν τους προμηθευτές του εξωτερικού σε ευρώ. Θα πληρώνουν τους εργαζόμενους και τους προμηθευτές εσωτερικού σε IOU. Ακόμα κι αν κάποιες επιχειρήσεις θα θέλουν να πληρώνουν σε ευρώ, ο πειρασμός για μειώσεις μισθών είναι μεγάλος: Μείωση μισθού από τα 1.000 ευρώ στα 500 ευρώ ή 1.000 IOU;
Βήμα 6: Αντίστοιχη κατάσταση στις τράπεζες. Θα είναι μεν συνδεδεμένες με το ευρωσύστημα, αλλά θα διατηρούν τα ευρώ για τις υποχρεώσεις τους προς τους ξένους αντισυμβαλλόμενους και θα δίνουν ΙΟU στο εσωτερικό.
Βήμα 7: Οι εξαγωγές θα φέρνουν ευρώ στην Ελλάδα, ενώ οι εισαγωγές θα αφαιρούν ευρώ. Η δομή του εξωτερικού ισοζυγίου δείχνει ότι τα ευρώ σχεδόν θα εξαφανιστούν από την ελληνική οικονομία σε διάστημα 1-3 μήνες, ίσως λίγο περισσότερο, αλλά όχι πολύ περισσότερο, συμφωνεί ο κ. Γουλφ.
Βήμα 8: Η Ελλάδα θα πρέπει να αποφασίσει είτε να επιστρέψει στο ευρώ ή να συνεχίσει με το νέο νόμισμα. Αν αποφασίσει το νέο νόμισμα, τότε διακόπτεται η σύνδεση με το ευρωσύστημα και πλέον η ισοτιμία του νέου νομίσματος έχει ήδη διαμορφωθεί.
Εναλλακτικές
Αντί για IOU μπορούμε να δούμε τα παραπάνω βήματα με το όνομα ενός νέου νομίσματος, π.χ. δραχμή. Επίσης, μπορούμε να δούμε το IOU ως την ενδιάμεση κατάσταση μέχρι να τυπωθεί το νέο νόμισμα και να αντικατασταθεί το ευρώ.