Η επίτευξη συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας και δανειστών αποτελεί την προϋπόθεση προκειμένου να διατεθούν στη χώρα τα 35 δισ. ευρώ που έχουν εγκριθεί ως αναπτυξιακό πακέτο. Αυτό δήλωσε χθες η εκπρόσωπος του επιτρόπου Οικονομίας, Πιερ Μοσκοβισί, κ. Ανίκα Μπράιτχαρτ, διευκρινίζοντας ουσιαστικά ότι πρόκειται για τα χρήματα που έχουν εγκριθεί για τη χώρα μας στο πλαίσιο των διαρθρωτικών ταμείων, δηλαδή μέσω ΕΣΠΑ, αλλά και εκείνων που προορίζονται να διατεθούν στους αγρότες ως εισοδηματικές ενισχύσεις.
Το πακέτο των 35 δισ. ευρώ είναι το λεγόμενο πακέτο Γιουνκέρ, στο οποίο ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κάνει συχνές αναφορές το τελευταίο διάστημα, όταν στο πλαίσιο της συμφωνίας γίνεται λόγο για αναπτυξιακή βοήθεια στην Ελλάδα. Το θέμα ωστόσο έχει δημιουργήσει σύγχυση κυρίως στην Ελλάδα –αλλά όχι μόνο– καθώς από πολλούς ερμηνεύθηκε ως πρόσθετη αναπτυξιακή βοήθεια. Ορισμένοι μάλιστα συνέδεαν ατυχώς το πακέτο αυτό με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων ύψους 315 δισ. ευρώ –επίσης πρωτοβουλία του προέδρου Γιουνκέρ– το οποίο αφορά μόχλευση ιδιωτικών πόρων και δεν προβλέπει κατανομή ανά χώρα.
Δεν είναι τυχαίο ότι χθες η κ. Μπράιτχαρτ υποχρεώθηκε έπειτα από σχετική ερώτηση σε συνέντευξη Τύπου να διευκρινίσει ότι αναφέρεται στα χρήματα που έχουν εγκριθεί μέσω των διαρθρωτικών ταμείων, συνδέοντάς το μάλιστα –για πρώτη φορά– με την επίτευξη συμφωνίας. Στις ίδιες δηλώσεις πάντως η εκπρόσωπος του επιτρόπου Οικονομίας, Πιερ Μοσκοβισί, τόνισε ότι τις επόμενες ημέρες η Επιτροπή θα δουλέψει πάνω σε συγκεκριμένες προτάσεις, με στόχο το 1 δισ. ευρώ να διατεθεί στη χώρα μας ακόμη και το δεύτερο εξάμηνο του τρέχοντος έτους. Η κ. Μπράιτχαρτ άφησε ανοιχτό, ένα μέρος αυτών των χρημάτων να διατεθεί για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης και ουσιαστικά φωτογράφισε έτσι τις εμπροσθοβαρείς δράσεις που έχει αποδεχθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δηλαδή την εκταμίευση χρημάτων μέσα από ταχείες διαδικασίες. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η εκταμίευση των χρημάτων προϋποθέτει την υποβολή συγκεκριμένων προτάσεων, για τις οποίες σύμφωνα με πληροφορίες η ελληνική πλευρά δουλεύει ήδη, χωρίς ωστόσο μέχρι στιγμής να έχουν οριστικοποιηθεί. Η Ε.Ε. έχει αποδεχθεί στο πλαίσιο του νέου ΕΣΠΑ τη συρρίκνωση της συμμετοχής που έχει το κράτος-μέλος, δηλαδή των χρημάτων που θα συνεισφέρει, στο 5% μόλις του συνολικού προγράμματος. Η διευκόλυνση αυτή δόθηκε και στο προηγούμενο ΕΣΠΑ, καθώς η χώρα μας ήταν ήδη σε πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής και θα ισχύσει και στο νέο ΕΣΠΑ.
Διευκρινίζεται ότι τα διαρθρωτικά ταμεία είναι το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και το Ταμείο Συνοχής. Μέσω αυτών χρηματοδοτούνται επταετή αναπτυξιακά προγράμματα για κάθε χώρα, δηλαδή στην περίπτωση της Ελλάδας, το ΕΣΠΑ, στο πλαίσιο του οποίου δικαιούμαστε να λάβουμε 19,5 δισ. ευρώ. Το ποσό αυτό περιλαμβάνει και χρήματα 4,2 δισ. ευρώ, που έχουν εγκριθεί για την Ελλάδα από το Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης, που χρηματοδοτεί δράσεις για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του αγροτικού τομέα.
Στο ποσό των 19,5 δισ. ευρώ προστίθενται και αυτά που θα εισρεύσουν στη χώρα μας στο πλαίσιο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. Πρόκειται για τις άμεσες ενισχύσεις, αυτές δηλαδή που προορίζονται για την ενίσχυση του εισοδήματος των αγροτών και οι οποίες υπολογίζονται στα 2 – 2,5 δισ. ευρώ κάθε χρόνο, αθροίζοντας τελικώς τα 35 δισ. ευρώ της αναπτυξιακής βοήθειας, δηλαδή του πακέτου Γιουνκέρ για την Ελλάδα την περίοδο 2014-2020.
Πρόβλημα οι καθυστερήσεις
Παρά τον δραματικό τόνο με τον οποίο προβάλλεται η ανάγκη χορήγησης αναπτυξιακής βοήθειας προς τη χώρα μας, η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη για άλλη μία φορά με τις καθυστερήσεις που απειλούν με απώλεια των κοινοτικών πόρων της προηγούμενης περιόδου, αλλά και με καθυστέρηση στην ομαλή εκταμίευση των νέων πόρων. Οπως εξηγεί ο αρμόδιος υπουργός Βαγγέλης Αποστόλου στην «Κ», το πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης που είχε κατατεθεί από την προηγούμενη κυβέρνηση στο πλαίσιο της περιόδου 2014 – 2020 απορρίφθηκε τον Δεκέμβριο ως «ασαφές», και αυτήν τη στιγμή η προσπάθεια εντοπίζεται στην επανακατάθεση του προγράμματος έτσι ώστε να εγκριθεί από την Ε.Ε. σε όσο γίνεται πιο σύντομο χρονικό διάστημα. Την ίδια στιγμή, οι καθυστερήσεις απειλούν και το πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης που έληξε τυπικά το 2013, μαζί με το προηγούμενο ΕΣΠΑ, με αποτέλεσμα να γίνεται αγώνας δρόμου προκειμένου να μη χαθούν χρήματα ύψους 1 δισ. ευρώ περίπου. Η Ε.Ε. απέρριψε αίτημα του υπουργείου για παράταση κατά ένα εξάμηνο της προθεσμίας για την απορρόφηση πόρων, που λήγει τυπικά στο τέλος του 2015, με συνέπεια ο χρονικός ορίζοντας που μένει να είναι εξαιρετικά περιορισμένος. Οι πόροι του προγράμματος ανέρχονται σε 4,7 δισ. ευρώ και η απορρόφηση φθάνει σήμερα το 75%, ενώ οι νομικές δεσμεύσεις καλύπτουν το 92% του προγράμματος.