Τη νέα πραγματικότητα των κεφαλαιακών περιορισμών παρουσιάζει σήμερα η «Κ». Η εικόνα, με τη μέθοδο των ερωτήσεων – απαντήσεων, διαμορφώνεται ως εξής:
– Πότε θα ανοίξουν οι τράπεζες;
– Σύμφωνα με την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου με την οποία επιβλήθηκε η ειδική τραπεζική αργία διάρκειας 6 ημερών και παράλληλα περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων, οι τράπεζες θα επαναλειτουργήσουν την Τρίτη 7 Ιουλίου. Ωστόσο, τραπεζικά στελέχη εκτιμούν ότι αυτό είναι αδύνατο, καθώς τα αποθέματα ρευστότητας σε χαρτονομίσματα είναι πάρα πολύ χαμηλά. Ετσι, θεωρούν βέβαιη την παράταση της «ειδικής αργίας». Στην πραγματικότητα, υπογραμμίζουν οι τράπεζες, η έλλειψη ρευστότητας καθιστά αμφίβολο αν μετά το Σαββατοκύριακο θα υπάρχουν ευρώ στα ΑΤΜ. Ηδη πολλά ΑΤΜ δίνουν 50 ευρώ και όχι 60, ενώ παρατηρούνται καθυστερήσεις στην ανατροφοδότηση των ΑΤΜ.
– Με αυτά τα δεδομένα, πότε μπορούμε να ελπίζουμε βάσιμα ότι θα ανοίξουν ξανά οι τράπεζες;
– Δεν υπάρχει απάντηση. Αν επικρατήσει το ΝΑΙ στο αυριανό δημοψήφισμα και προχωρήσουμε γρήγορα σε μια νέα συμφωνία με τους εταίρους, τότε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) θα μπορούσε σχετικά γρήγορα να τροφοδοτήσει την Ελλάδα με νέα χαρτονομίσματα ώστε να αποκατασταθεί η λειτουργία των τραπεζών. Παράλληλα, μια συμφωνία η οποία θα είχε τη στήριξη του κόσμου και του μεγαλύτερου μέρους του πολιτικού συστήματος θα απομάκρυνε την αβεβαιότητα και την ανησυχία, με αποτέλεσμα την ανακοπή των εκροών. Αντίθετα, σε περίπτωση ΟΧΙ, είναι απίθανο η ΕΚΤ να αποκαταστήσει τη ρευστότητα έως ότου υπάρξει συμφωνία. Αν δεν υπάρξει συμφωνία, οι τράπεζες χωρίς ρευστότητα δεν θα μπορέσουν να ανοίξουν, εκτός αν η κυβέρνηση προχωρήσει στη έκδοση νέου νομίσματος. Ωστόσο, η χώρα είναι εντελώς απροετοίμαστη για κάτι τέτοιο, ενώ η κυβέρνηση έχει δηλώσει πολλές φορές ότι δεν υπάρχει θέμα εξόδου της χώρας από το ευρώ. Ωστόσο, αν πραγματικά υπάρχει κρυφό σχέδιο για έξοδο από την Ευρωζώνη, τότε σύμφωνα με στελέχη τραπεζών θα βιώσουμε έναν κοινωνικό και οικονομικό Αρμαγεδδώνα.
– Μετά την επαναλειτουργία των τραπεζών, σε πόσο καιρό θα αρθούν οι περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων;
– Η επίτευξη συμφωνίας και η στήριξη από την ΕΚΤ δεν σημαίνει ότι θα τερματίσει τους περιορισμούς. Οι περιορισμοί, κατά κανόνα, όταν έρχονται μένουν για χρόνια. Στην περίπτωση της Κύπρου τα capital controls έμειναν για 2 χρόνια, ενώ στην Ισλανδία 7 ολόκληρα χρόνια! Η οικονομία τους τελευταίους μήνες έχει υποστεί ένα μεγάλο σοκ, ενώ η αξιοπιστία έχει βρεθεί στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων δεκαετιών. Για να μπορέσει να σταθεροποιηθεί η κατάσταση και να αποκατασταθεί σταδιακά η εμπιστοσύνη, θα απαιτηθεί χρόνος και μεγάλη προσπάθεια. Η επιβολή των περιορισμών θα έχει πολύ σοβαρές επιπτώσεις στις επιχειρήσεις και στην οικονομική δραστηριότητα.
– Τι συναλλαγές μπορούν να γίνονται με τους περιορισμούς;
– Στις καταθέσεις το ημερήσιο όριο αναλήψεων είναι 60 ευρώ την ημέρα. Αν κάποιος δεν κάνει χρήση του ορίου μια ημέρα, αυτό χάνεται, δηλαδή δεν μπορεί να κάνει ανάληψη 120 ευρώ αν το επιχειρήσει τη δεύτερη ημέρα. Οι καταθέσεις είναι ελεύθερες, ωστόσο, δεδομένης της αβεβαιότητας, δεν αναμένεται να υπάρξει σχετικό… ρεύμα. Μπορεί κανείς να πραγματοποιεί όλες τις συναλλαγές μέσω Ιnternet, phone, mobile banking και ΑΤΜ, αρκεί οι συναλλαγές να αφορούν λογαριασμούς στην Ελλάδα. Σε ό,τι αφορά τις πάγιες εντολές, αυτές εκτελούνται κανονικά, εφόσον ο λογαριασμός στον οποίο πιστώνονται τα χρηματικά ποσά είναι στην Ελλάδα (της ΔΕΚΟ, του δανείου, του ενοικίου κ.λπ.) και υπάρχει επαρκές υπόλοιπο για τη χρέωση του λογαριασμού. Οι πιστωτικές και χρεωστικές κάρτες λειτουργούν κανονικά για συναλλαγές στην Ελλάδα, ενώ κανονικά μπορούν να γίνονται καταθέσεις από ξένες σε ελληνικές τράπεζες.
– Τι γίνεται με τις προθεσμιακές καταθέσεις που λήγουν κατά τη διάρκεια της τραπεζικής αργίας;
– Για όσες προθεσμιακές καταθέσεις ο πελάτης έχει ζητήσει αυτόματη ανανέωση, θα ανανεώνονται αυτόματα. Για τις υπόλοιπες το ποσό και οι αναλογούντες τόκοι θα μεταφέρονται στον συνδεδεμένο λογαριασμό και ο πελάτης θα μπορεί να διαχειριστεί το υπόλοιπο στο πλαίσιο της ΠΝΠ.
Ορατός ο κίνδυνος «κουρέματος» των καταθέσεων
– Υπάρχει κίνδυνος να «κουρευτούν» οι καταθέσεις;
– Στελέχη τραπεζών υπογραμμίζουν ότι σε περίπτωση εξόδου από το ευρώ, οι επιπτώσεις στις καταθέσεις θα ήταν πολύ μεγάλες. Οι περισσότεροι οικονομολόγοι εκτιμούν ότι το νέο νόμισμα θα υποτιμηθεί τουλάχιστον κατά 50%, που σημαίνει αντίστοιχη μείωση της αγοραστικής αξίας των καταθέσεων. Επιπλέον, ο υψηλός πληθωρισμός θα μείωνε σταθερά την αξία του νέου νομίσματος και των καταθέσεων. Αντίθετα, σε περίπτωση συμφωνίας, το τραπεζικό σύστημα θα σταθεροποιηθεί. Ωστόσο, δεδομένης της ζημιάς που έχει γίνει στην οικονομία και στο τραπεζικό σύστημα, είναι πιθανό να απαιτηθεί νέα ανακεφαλαιοποίηση του κλάδου. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο «κουρέματος», κάτι όμως που στελέχη τραπεζών δεν θεωρούν πιθανό.
– Οι μεταφορές κεφαλαίων στο εξωτερικό επιτρέπονται;
– Στη διάρκεια της τραπεζικής αργίας όχι, εκτός αν εντάσσονται στις εξαιρέσεις που επεξεργάζεται η Επιτροπή Εγκρισης Τραπεζικών Συναλλαγών, για τις οποίες χορηγεί ειδική άδεια.
– Πώς μπορώ να κάνω μεταφορά κεφαλαίων στο εξωτερικό (έμβασμα σε φοιτητές, χρήματα για λόγους υγείας κ.λπ.);
– Για τις περιπτώσεις στις οποίες ένα έμβασμα ή μια μεταφορά κεφαλαίων στο εξωτερικό επιτρέπεται, αρμόδια να αποφασίζει είναι η Επιτροπή Εγκρισης Τραπεζικών Συναλλαγών που έχει συσταθεί στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους. Τα αιτήματα που αφορούν τέτοιες περιπτώσεις θα πρέπει να υποβάλλονται από τους ενδιαφερομένους στα κέντρα τηλεφωνικής εξυπηρέτησης των τραπεζών, σύμφωνα με τις σχετικές οδηγίες που θα τους παρέχονται. Στη συνέχεια, η τράπεζα θα αποστέλλει αίτημα στην Επιτροπή Εγκρισης Τραπεζικών Συναλλαγών η οποία και θα εγκρίνει το σύνολο ή μέρος του ποσού των εν λόγω συναλλαγών εφόσον αυτές κρίνονται αναγκαίες για τη διαφύλαξη ενός δημόσιου ή κοινωνικού συμφέροντος.
– Τι γίνεται με τις συναλλαγές πληρωμών για εμπορικούς σκοπούς στο εξωτερικό (πληρωμή εισαγωγών);
– Για τις περιπτώσεις στις οποίες ένα έμβασμα ή μια μεταφορά κεφαλαίων στο εξωτερικό επιτρέπεται, αρμόδια να αποφασίζει είναι η Επιτροπή Εγκρισης Τραπεζικών Συναλλαγών. Τα αιτήματα που αφορούν τέτοιες περιπτώσεις θα πρέπει να υποβάλλονται από τους ενδιαφερομένους στα κέντρα τηλεφωνικής εξυπηρέτησης των τραπεζών. Στη συνέχεια, η τράπεζα θα αποστέλλει αίτημα στην Επιτροπή Εγκρισης Τραπεζικών Συναλλαγών η οποία και θα εγκρίνει το σύνολο ή μέρος του ποσού των εν λόγω συναλλαγών εφόσον αυτές κρίνονται αναγκαίες για τη διαφύλαξη ενός δημόσιου ή κοινωνικού συμφέροντος.