Ως φοιτητές στις αρχές της δεκαετίας του ’60, περνούσαμε πολλές ώρες στο εμβληματικό καφενείο «Βυζάντιο» στην πλατεία Κολωνακίου. Μετά τα μεσάνυχτα, όταν πια απαγορευόταν το μπιλιάρδο, το τάβλι και η ξερή, ακούγαμε τις αμπελοφιλοσοφίες του περίφημου Μπάμπη, μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες. Οσοι θυμόμαστε τον Μπάμπη θυμόμαστε πάντοτε τη μοναδικότητά του στην ονομασία των διαφόρων τερψιλαρύγγιων που διέθετε το καφενείο και το κλασικό απόφθεγμά του «το χρήμα σας συνελήφθη και η ελευθερία σας απεδόθη», όταν τελικά τον πληρώναμε.
Τέτοιες καλοκαιρινές βραδιές, «παίζαμε» ένα παιγνίδι για να «ακονίζουμε το μυαλό μας». Κάποιος διάλεγε ένα θέμα και ο καθένας μας αναλάμβανε να επιχειρηματολογήσει υπέρ ή κατά μιας θέσης, ανεξάρτητα από τα δικά του πιστεύω. Ηταν μια διασκεδαστική ενασχόληση που μας βοηθούσε στο να αναπτύξουμε την επιχειρηματολογία μας και τη διαλεκτική μας. Για την ιστορία αναφέρω ότι την αρχική ιδέα μάς την έδωσε ένα βράδυ ο Γιώργος Κούνδουρος, που ήταν τακτικός μεταμεσονύχτιος (και όχι μόνο) θαμώνας του «Βυζαντίου».
Σκέφτηκα, λοιπόν, σήμερα να επιχειρηματολογήσω για διάφορα θέματα που η τεράστια πλειοψηφία τα έχει ήδη απορρίψει χωρίς καμία συζήτηση. Θα υποστηρίξω θέσεις που είναι εντελώς εικονοκλαστικές και ίσως να δημιουργήσω τις προϋποθέσεις για μια καλύτερη συζήτηση.
Μια από τις ιδέες, που έπεσε στο τραπέζι στις πρόσφατες συζητήσεις με τους θεσμούς, ήταν η αύξηση του ΦΠΑ στο 23% για το ρεύμα. Ολοι ανεξαιρέτως, πολιτικοί και δημοσιογράφοι, την απέρριψαν μετά βδελυγμίας, σαν τη χειρότερη επιλογή η οποία ούτε «πάνω από τα πτώματά τους δεν μπορεί να περάσει».
Ε, λοιπόν, εγώ σαν contrarian θα προσπαθήσω με επιχειρήματα να σας πείσω ότι το μέτρο αυτό θα μπορούσε να είναι εξαιρετικά δίκαιο και αποτελεσματικό και κακώς απορρίφθηκε χωρίς προηγουμένως να αναπτυχθεί ένας γόνιμος διάλογος. Το πρόβλημα με τον ΦΠΑ στην Ελλάδα είναι η ΜΗ απόδοσή του στο κράτος, ενώ οι πολίτες τον πληρώνουν, γιατί οι λιανικές τιμές εμπεριέχουν τον ΦΠΑ. Δεν αποδίδεται με δύο τρόπους. Είτε γιατί οι επιτηδευματίες δεν κόβουν αποδείξεις είτε εάν και όποτε κόβουν δεν είναι βέβαιο ότι κάνουν ειλικρινείς δηλώσεις ΦΠΑ.
Ακριβώς για τον λόγο αυτό ο ΦΠΑ στη ΔΕΗ θα ήταν πολύ αποτελεσματικός. Η εισπραξιμότητά του θα είναι κοντά στο 90%, αν όχι περισσότερο, και είναι βέβαιο ότι η ΔΕΗ θα απέδιδε, ως όφειλε, τον ΦΠΑ στο κράτος. Υπάρχει όμως και ένα άλλο πολύ σημαντικότερο πλεονέκτημα. Οσο μεγαλύτερη η κατανάλωση τόσο μεγαλύτερη η επιβάρυνση. Δηλαδή, όσοι έχουν τεράστια σπίτια με θερμαινόμενες πισίνες (για να μπω στο πνεύμα του λαϊκισμού) θα επιβαρυνθούν πολύ περισσότερο. Ουσιαστικά, θα είναι και δικαιότερο το μέτρο γιατί οι πλούσιοι θα επιβαρυνθούν πολύ περισσότερο από τα φτωχά νοικοκυριά, κάτι που ευαγγελίζεται (λάθος ρήμα) ο ΣΥΡΙΖΑ και θέλει να το επιβάλει. Περισσότερους φόρους στους πλούσιους και λιγότερους στους φτωχούς.
Αυτοί που έχουν αντιρρήσεις έχουν δύο επιχειρήματα. Πρώτον: οποιαδήποτε επιβάρυνση στα φτωχά νοικοκυριά δεν είναι αποδεκτή. Δεύτερον: θα επιβαρυνθούν οι βιομηχανίες και δεν θα είναι ανταγωνιστικές. Και τα δύο επιχειρήματα είναι εξαιρετικά σημαντικά, αλλά με λίγη καλή θέληση μπορούν να αντιμετωπιστούν.
Ας δούμε πρώτα τα νοικοκυριά, γιατί η περίπτωσή τους έχει πολύ μεγάλη απήχηση σε όλους τους υπερασπιστές τους, είτε είναι πολιτικοί είτε είναι δημοσιογράφοι. Ολα τα επιχειρήματα που άκουσα μιλούσαν για «απαράδεκτη» πρόσθετη επιβάρυνση.
Η ΔΕΗ στα αρχεία που διαθέτει έχει τόσο τα τετραγωνικά του ηλεκτροδοτούμενου χώρου όσο και τη χρήση του. Θα μπορούσε να κάνει διάφορα σενάρια (simulation) ώστε με χαμηλότερες τιμές μονάδας στην κατανάλωση και παρά την αύξηση του ΦΠΑ στο 23%, ουσιαστικά, οι μικρές ιδιοκτησίες να πληρώνουν το ίδιο. Τυχόν χαμένα έσοδα της ΔΕΗ από τις μικρές ιδιοκτησίες και μικρές καταναλώσεις θα μπορούσαν να αντισταθμιστούν με αυξήσεις στις μεγάλες καταναλώσεις, ώστε οι έχοντες και κατέχοντες να επιβαρύνονται περισσότερο. Μάλλον δικαιότερη μου φαίνεται η ρύθμιση αυτή.
Πάμε τώρα στις επιχειρήσεις, μικρές και μεγάλες. Εδώ φαίνεται ότι δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα. Ο ΦΠΑ είναι συμψηφιζόμενος φόρος και η μόνη επίπτωση που θα είχε στα οικονομικά τους θα ήταν ίσως μια μικρή ταμειακή διαφορά.
Δεν ισχυρίζομαι ότι έχω λύσει το πρόβλημα, ούτε και είναι αυτός ο σκοπός της αρθρογραφίας μου, αλλά ειλικρινά διερωτώμαι, μήπως απορρίπτουμε πολύ εύκολα λύσεις που αξίζει να διερευνηθούν διεξοδικά και οι οποίες ίσως μπορούσαν να βοηθήσουν ώστε να μην επιβάλλονται εξουθενωτικοί φόροι;
Ελάτε να δούμε και ένα άλλο θέμα το οποίο αποτελεί «ταμπού» στη χώρα μας. Σύμφωνα με τους νόμους μας, οι ακτές και οι παραλίες ανήκουν σε όλους του Ελληνες και πρέπει να είναι ελεύθερες στην πρόσβασή τους. Οποιος τολμήσει να προτείνει την ιδιωτική εκμετάλλευση ορισμένων ακτών βρίσκει τους πάντες απέναντί του. Αυτό ακριβώς έγινε όταν, το 2014, ο τότε υπουργός Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας έφερε για συζήτηση ένα νομοσχέδιο για την εκμετάλλευση ορισμένων περιπτώσεων, το οποίο φυσικά δεν προχώρησε καθόλου.
Η Ελλάδα διαθέτει 16.000 χιλιόμετρα σε ακτές! Αν θέλετε να τις δείτε όλες, μπορείτε να μπείτε στο www.tripinview.com του φίλου Αχιλλέα Χατζηνίκου που έχει κάνει μια εξαιρετική δουλειά όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για άλλες μεσογειακές χώρες.
Μήπως θα άξιζε τον κόπο να δώσουμε μερικές από αυτές τις χιλιάδες παραλίες και ακτές για εκμετάλλευση για το γενικότερο καλό; Την απάντηση μας τη δίνουν οι Κύπριοι, οι οποίοι έχουν περίπου τους ίδιους νόμους σχετικά με την ελεύθερη πρόσβαση στις παραλίες. Πριν από μερικές εβδομάδες προβλήθηκε στην τηλεόραση του Alpha ένα εξαιρετικό ντοκιμαντέρ του κ. Αντώνη Σρόιτερ στην εκπομπή «Αυτοψία» με τίτλο «Κύπρος: Πώς νίκησαν την κρίση σε δύο χρόνια». Σας συνιστώ ανεπιφύλακτα να αφιερώσετε λίγο χρόνο και να δείτε αυτή την εξαιρετικά ενημερωτική εκπομπή. Βρίσκεται στο http://www.alphatv.gr/ shows/informative/aftopsia/webtv/aytopsia-pos-xefyge-i-kypros-apo-mnimonia-kai-krisi και είναι πραγματικά αποκαλυπτική, αλλά θα σας προβληματίσει. Μεταξύ άλλων περιγράφει ένα έργο που ξεκίνησε το 2008 και ολοκληρώθηκε πρόσφατα. Είναι το έργο της μαρίνας Λεμεσού (που θεωρείται «το Ελληνικό της Κύπρου»), το οποίο αποτελεί μια πρακτική εφαρμογή του νομοσχεδίου που κατέθεσε ο Γιάννης Στουρνάρας τη Μεγάλη Εβδομάδα του 2014. Πήραν μια έκταση και, αφού τη μεγάλωσαν σημαντικά με προσχώσεις (οι οποίες είναι το 90% της τελικής έκτασης), έχτισαν πολυτελέστατες βίλες τις οποίες μοσχοπουλούν σε ξένους και ντόπιους. Η φθηνότερη βίλα πουλιέται 840.000 ευρώ και η ακριβότερη έχει πουληθεί έναντι του ευτελούς ποσού των 16 εκατομμυρίων ευρώ! Ποιο είναι το μυστικό για την επιτυχημένη προώθηση των πωλήσεων; Κάθε βίλα διαθέτει δύο θέσεις για να δέσει ο ιδιοκτήτης τα σκάφη του, που μπορεί να είναι από 8 μέτρα μέχρι super yacht 110 μέτρων!
Το έργο υλοποιήθηκε ως ΣΔΙΤ (Συνεργασία Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα), στοίχισε 400 εκατομμύρια ευρώ και δημιούργησε 1.000 νέες θέσεις εργασίας. Είναι ευνόητο ότι οι ιδιοκτήτες (που σήμερα προέρχονται από 13 εθνικότητες) δημιουργούν τον ανάλογο τζίρο στα καταστήματα της περιοχής. Αρκεί να ακούσετε τις δηλώσεις του δημάρχου Λεμεσού και να τις συγκρίνετε με τις δηλώσεις δημάρχων της περιοχής Ελληνικού, για να καταλάβετε γιατί οι Κύπριοι σε δύο χρόνια ξεμπέρδεψαν με το Μνημόνιο.
Και οι Κύπριοι δεν σταματούν στη Λεμεσό. Ενα παρόμοιο, αλλά πολύ μεγαλύτερο έργο ξεκίνησε στην Αγία Νάπα (ένα θέρετρο ανατολικά της Λάρνακας). Η συνολική επένδυση είναι 1 δισεκατομμύριο ευρώ και μέσα στο σχέδιο περιλαμβάνεται η δημιουργία του μεγαλύτερου καζίνο της Ευρώπης, το οποίο θα συγκρίνεται μόνο με τα καζίνο του Las Vegas! Ακόμα, θα δημιουργηθεί ένα τεχνητό νησί όπου θα χτιστούν και θα πουληθούν 30 βίλες με ιδιωτική παραλία και θέσεις για τα σκάφη τους.
Ξέρετε ποιο είναι το μυστικό της Κύπρου; Η συνεννόηση, μια έννοια που στην Ελλάδα τη συνειδητοποιήσαμε πολύ πρόσφατα. Οταν αποφασίζεται να γίνει ένα έργο, σταματούν οι αντιδράσεις και οι προσφυγές. Να γιατί πρέπει να ζηλεύουμε τους αδελφούς Κυπρίους!
* Ο κ. Ανδρέας Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.