Η επίπτωση της οικονομικής αναταραχής και των κεφαλαιακών περιορισμών στα «κόκκινα» δάνεια καθώς και το θέμα του αναβαλλόμενου φόρου θα κρίνουν σε μεγάλο βαθμό τον λογαριασμό της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών. Η Fitch εκτιμά ότι οι κεφαλαιακές ανάγκες για τις εγχώριες τράπεζες μπορεί να κυμανθούν μεταξύ 11 και 16 δισ. ευρώ, ωστόσο στελέχη τραπεζών σημειώνουν ότι κάθε προσπάθεια υπολογισμού των κεφαλαιακών αναγκών είναι πρόωρη και δεν στηρίζεται σε πραγματικά δεδομένα.
Χθες βρέθηκαν στη Φρανκφούρτη επιτελικά στελέχη των τεσσάρων συστημικών τραπεζών –Εθνική Τράπεζα, Alpha Bank, Τράπεζα Πειραιώς και Eurobank– μαζί με επόπτες της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ) και συναντήθηκαν με στελέχη του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού της ΕΚΤ. Στόχος των ευρωπαϊκών αρχών είναι η νέα διαγνωστική μελέτη για την κατάσταση των εγχώριων τραπεζών και το stress test που θα καθορίσουν το ύψος των κεφαλαιακών αναγκών να «τρέξουν» άμεσα ώστε οι αυξήσεις κεφαλαίου να ολοκληρωθούν πριν από το τέλος του χρόνου. Το μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ, Κριστιάν Νουαγέ, σε συνέντευξή του σημείωσε ότι θα έπρεπε να υπάρξει άμεσα μια ένεση κεφαλαίων στις ελληνικές τράπεζες πριν από τα stress tests του φθινοπώρου για να σταθεροποιηθεί ο κλάδος. Παράλληλα, δήλωσε πως τάσσεται κατά της ιδέας για «κούρεμα» (bail in) των εκτός εγγύησης καταθέσεων –όπως συνέβη στην Κύπρο– καθώς οι περισσότερες ανασφάλιστες καταθέσεις στην περίπτωση της Ελλάδας αφορούν μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.
Σύμφωνα με τον οίκο πιστοληπτικής αξιολόγησης Fitch, το συνολικό ποσό των 25 δισ. ευρώ για την ανακεφαλαιοποίηση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος είναι επαρκές εκτός εάν οι αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις (ΑΦΑ) πάψουν να λογίζονται ως βασικά κεφάλαια. Σύμφωνα με τη Fitch σήμερα το 45% των βασικών κεφαλαίων των τεσσάρων εγχώριων συστημικών τραπεζών αποτελείται από (ΑΦΑ). Η Fitch εκτίμησε τις κεφαλαιακές ανάγκες στα 11,2 δισ. ευρώ με την παραδοχή ότι τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια θα ανέλθουν στο 52% του χαρτοφυλακίου ενώ με το δεύτερο και πιο αυστηρό σενάριο, ότι τα «κόκκινα» δάνεια θα φτάσουν το 60%, εκτίμησε τις κεφαλαιακές ανάγκες στα 15,9 δισ. ευρώ.
Σημειώνεται ότι το προηγούμενο stress test που πραγματοποίησε η ΤτΕ με την BlackRock είχε προσδιορίσει τις κεφαλαιακές ανάγκες των εγχώριων τραπεζών στα 6,38 δισ. ευρώ με το βασικό σενάριο και στα 9,42 δισ. ευρώ με βάση το δυσμενές σενάριο. Το δυσμενές σενάριο προέβλεπε μείωση του ΑΕΠ κατά 2,9% το 2014, κατά -0,3% το 2015 και +1% το 2016. Το 2014 έκλεισε θετικά για την εγχώρια οικονομία, με μεταβολή +0,5%, ωστόσο για τη φετινή χρονιά αναμένεται μεγάλη μείωση κοντά στο -3% ενώ το 2016 εξαρτάται από το πόσο γρήγορα θα σταθεροποιηθεί η οικονομία το επόμενο διάστημα. Δεδομένου ότι οι τράπεζες έχουν προχωρήσει σε δύο κύκλους ανακεφαλαιοποίησης (το 2013 με τη συμμετοχή του ΤΧΣ και ιδιωτών και το 2014 αποκλειστικά με ιδιώτες) αλλά και με τη διαφαινόμενη μικρή μείωση του αναβαλλόμενου φόρου (κατά 25%) αναλυτές επισημαίνουν ότι είναι πιθανό η τελική εικόνα των κεφαλαιακών αναγκών για τις συστημικές τράπεζες να μην είναι τόσο άσχημη. Σε κάθε περίπτωση, ο λογαριασμός θα εξαρτηθεί από τις επιπτώσεις της τρέχουσας αβεβαιότητας στις επιχειρήσεις και τις μακροοικονομικές παραδοχές που θα χρησιμοποιήσει η ΕΚΤ για την πορεία της οικονομίας τα επόμενα χρόνια.
Ασφαλείς οι καταθέσεις
Με βάση το μοντέλο του 2013, δηλαδή την κεφαλαιακή ενίσχυση των συστημικών τραπεζών, και τη διάσπαση – εκκαθάριση των μη συστημικών που δεν θα κατορθώσουν να συγκεντρώσουν τα απαιτούμενα κεφάλαια θα γίνει η ανακεφαλαιοποίηση. Στόχος είναι στις αυξήσεις κεφαλαίου που θα πραγματοποιηθούν να δοθούν κίνητρα για τη συμμετοχή ιδιωτών επενδυτών. Παράλληλα, τραπεζικές πηγές εκτιμούν ότι δεν θα ενεργοποιηθεί «κούρεμα» (bail in) για τους καταθέτες καθώς σε αντίθεση με τις κυπριακές τράπεζες, όπου το «κούρεμα» επιβλήθηκε σε τράπεζες που είχαν χρεοκοπήσει, στην περίπτωση των ελληνικών τραπεζών το πρόβλημα είναι η γενικότερη οικονομική κατάσταση, απόρροια της πολιτικής αστάθειας. Σύμφωνα με στελέχη τραπεζών, από τα 120 δισ. ευρώ των καταθέσεων μόνο τα 20 δισ. είναι «ανασφάλιστα» και στο σύνολό τους είναι καταθέσεις επιχειρήσεων.