• Κανένα κράτος της Ευρωπαϊκής Ενωσης δεν κατάφερε να βελτιώσει αισθητά τον δείκτη αποδοτικότητας είσπραξης του ΦΠΑ (VAT Gap), βάσει της τελευταίας έκθεσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που δημοσιεύθηκε πρόσφατα. Σύμφωνα με την έκθεση, η απώλεια στην είσπραξη του ΦΠΑ κυμαίνεται από 4% σε χώρες όπως η Φινλανδία, η Ολλανδία και η Ελβετία και φτάνει μέχρι και 41% στη Ρουμανία. Στην Ελλάδα ο εν λόγω δείκτης παρουσίασε μικρή, προς το χειρότερο, απόκλιση, από 33,4% που ήταν το 2012 σε 34% το 2013.
• Σύμφωνα με έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, περίπου το 6,5% των φορολογικών εσόδων των κρατών-μελών προέρχεται από νομικά πρόσωπα (2,6% του ΑΕΠ). Αρκετά κράτη-μέλη για να διατηρήσουν τα έσοδα από την εταιρική φορολογία θεσπίζουν χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές, ώστε να προσελκύουν νέες επενδύσεις. Η αντιμετώπιση του φορολογικού ανταγωνισμού αποτελεί έναν από τους βασικότερους στόχους της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η οποία καλείται να ισορροπήσει ανάμεσα στην οικονομική ανάπτυξη και τη δημιουργία ενός δίκαιου και διαφανούς φορολογικού περιβάλλοντος.
• Σε πέντε νευραλγικούς τομείς δράσης στηρίζεται η Ευρωπαϊκή Ενωση για την αντιμετώπιση των προκλήσεων εταιρικής φορολογίας και συγκεκριμένων τύπων κατάχρησης, σύμφωνα με την από 17.06.2015 ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Οι τομείς αυτοί είναι: α) η κοινή ενοποιημένη βάση φορολογίας των κερδών (CCCTB), η οποία αναμένεται να μειώσει την πολυπλοκότητα και το κόστος συμμόρφωσης των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται διασυνοριακά, οι οποίες θα πρέπει να τηρούν ένα μόνο σύνολο κανόνων για τον υπολογισμό του φορολογητέου εισοδήματος τους, β) η εξασφάλιση πραγματικής φορολόγησης εκεί όπου προκύπτουν τα κέρδη, γ) τα πρόσθετα μέτρα για καλύτερο φορολογικό περιβάλλον για τις επιχειρήσεις (π.χ. συμψηφισμός ζημιών σε ομιλικό επίπεδο, βελτίωση μηχανισμών επίλυσης διαφορών διπλής φορολογίας), δ) περαιτέρω πρόοδο στον τομέα της φορολογικής διαφάνειας (π.χ. εφαρμογή του σχεδίου δράσης BEPS) και ε) βελτίωση των συντονιστικών εργαλείων της Ευρωπαϊκής Ενωσης (π.χ. βελτίωση στον συντονισμό των κρατών-μελών επί φορολογικών ελέγχων).
• Η μεταφορά έδρας μιας εταιρείας από ένα κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης σε ένα άλλο, υπό την προϋπόθεση να έχει πρώτα λυθεί, έχει πολλές φορές δημιουργήσει προβληματισμό για το κατά πόσον αντίκειται στην κοινοτική ελευθερία της εγκατάστασης. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έχει κρίνει σε αρκετές υποθέσεις (π.χ. Cartesio C-120/06) πως, ελλείψει ομοιόμορφου ορισμού κατά το κοινοτικό δίκαιο των εταιρειών, ένα κράτος-μέλος έχει την ευχέρεια να προσδιορίζει τις προϋποθέσεις που απαιτούνται για τη σύσταση μιας εταιρείας σύμφωνα με το εθνικό του δίκαιο. Ετσι, το εθνικό δίκαιο ενός κράτους-μέλους μπορεί να προβλέπει ότι μια εταιρεία λύεται όταν σκοπεύει να μεταφέρει την έδρα της σε ένα άλλο κράτος-μέλος.
• Η ειδική εισφορά αλληλεγγύης αυξήθηκε αναδρομικά με τον Ν. 4334/2015 από 1ης.1.2015 για τα εισοδήματα άνω των 30.000 ευρώ. Ετσι, ο συντελεστής θα διαμορφωθεί σε 2% για εισοδήματα μεταξύ 30.001 και 50.000 ευρώ, 4% από 50.001 έως 100.000 ευρώ, 6% από 100.001 έως 500.000 και 8% από 500.001 και πάνω. Αντίθετα, η αύξηση της εισφοράς δεν αφορά στις δηλώσεις φορολογικού έτους 2014 που υποβλήθηκαν έως τις 26.8.2015. Σημειωτέον ότι μέχρι το τέλος του 2015 αναμένεται, σύμφωνα με το μνημόνιο, η ενσωμάτωση της εισφοράς αλληλεγγύης στις κλίμακες φορολογίας των φυσικών προσώπων. Η κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης θα καταστήσει αφορολόγητες κάποιες κατηγορίες εισοδημάτων.
• Η παρακράτηση ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης με τα παραπάνω αυξημένα κλιμάκια έχει εφαρμογή από τη δημοσίευση των διατάξεων του Ν. 4334/2015, δηλαδή από 16.7.2015 και μετά. Οπως διευκρίνισε το υπουργείο Οικονομικών (ΠΟΛ. 1174/2015), δεν τίθεται θέμα αναδρομικής παρακράτησης της εισφοράς αλληλεγγύης. Συνεπώς, η παρακράτηση με τους αυξημένους συντελεστές ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης (2%-8%) διενεργείται για μισθοδοσίες που εκκαθαρίζονται από την ημερομηνία αυτή και μετά. Τα παρακρατηθέντα ποσά της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης θα δηλωθούν στις ετήσιες φορολογικές δηλώσεις που θα υποβληθούν του χρόνου, προκειμένου να συμψηφιστούν με τα συνολικά οφειλόμενα ποσά που θα προκύψουν από τα ετήσια συνολικά καθαρά εισοδήματα του 2015.
• Οδηγίες εξέδωσε το υπουργείο Οικονομικών σχετικά με τη μεταφορά φορολογικής κατοικίας φυσικών προσώπων που μετοίκησαν εκτός Ελλάδος μεταξύ 2011 και 2013 (ΠΟΛ. 1169/2015). Υπενθυμίζεται ότι κατά το διάστημα αυτό προβλεπόταν ότι σε περίπτωση μετοίκησης σε προνομιακό φορολογικό καθεστώς, το φυσικό πρόσωπο που ήταν φορολογικός κάτοικος Ελλάδος για πέντε έτη πριν από τη δήλωση μεταβολής παρέμενε επί πενταετία κάτοικος Ελλάδας, εφόσον διέθετε σημαντικά οικονομικά συμφέροντα στην Ελλάδα. Επίσης, δεν ήταν δυνατή η «φορολογική μετοίκηση» προς καθεστώς που εθεωρείτο μη συνεργάσιμο.
• Με την ψήφιση του ισχύοντος Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, η μεταβολή φορολογικής κατοικίας φυσικού προσώπου έχει διευκολυνθεί και αρκεί κατά βάσιν η προσκόμιση πιστοποιητικού φορολογικής κατοικίας από την αλλοδαπή, ανεξαρτήτως εάν η χώρα προορισμού είναι προνομιακή ή μη συνεργάσιμη φορολογικά.
• Για την απαλλαγή από τον φόρο των ενδοομιλικών μερισμάτων, τόκων και δικαιωμάτων που λαμβάνουν ημεδαπές επιχειρήσεις, αρμόδια αρχή για την έκδοση των απαραίτητων πιστοποιητικών είναι η ΔΟΥ του ημεδαπού νομικού προσώπου που αποκτά το εισόδημα.
Πηγή: Grant Thornton