Βαρύς γράφεται ο λογαριασμός των καθυστερήσεων των έργων του ΕΣΠΑ 2007-2013, που λήγει σε δύο μήνες από σήμερα. Επειτα από διαδοχικές καθυστερήσεις, που κορυφώθηκαν τον τελευταίο χρόνο με τη στάση πληρωμών από την πλευρά του Δημοσίου, το υπουργείο Ανάπτυξης, ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα τον προϋπολογισμό των έργων που θα μεταφερθούν στο νέο ΕΣΠΑ, δεσμεύοντας ισόποσους πόρους. Πρόκειται για 4,4 δισ. ευρώ, που θα χαρακτηριστούν έργα γέφυρες ή phasing και θα μεταφερθούν για να ολοκληρωθούν έως το 2020. Με τον τρόπο αυτό ο προϋπολογισμός του νέου ΕΣΠΑ ξεκινά ουσιαστικά μειωμένος κατά το αντίστοιχο ποσό, αφού τα χρήματα αυτά δεσμεύονται εξαρχής για να καλύψουν ανεπάρκειες των προηγούμενων χρόνων. Ετσι από τα 19,1 δισ. ευρώ, που είναι ο καθαρός προϋπολογισμός των τομεακών και περιφερειακών προγραμμάτων, χωρίς τα χρήματα που προορίζονται για την αγροτική παραγωγή και την αλιεία, το νέο χρήμα μειώνεται τελικώς κάτω από τα 16 δισ. ευρώ.
Να σημειωθεί ότι το νέο ΕΣΠΑ, προβλέπει κοινοτικά κονδύλια 19,9 δισ. ευρώ για όλα τα προγράμματα (στο ποσό περιλαμβάνονται και τα κονδύλια για την αγροτική οικονομία), ποσό που εκτιμάται ότι θα ανέλθει στα 25,2 δισ. ευρώ περίπου, μαζί με την εθνική δαπάνη, δηλαδή τα χρήματα που θα βάλει ο κρατικός προϋπολογισμός.
Στο ποσό των 4,4 δισ. ευρώ, που αφορά τα έργα που έμειναν ημιτελή κυρίως λόγω των αδυναμιών της διοίκησης για την ολοκλήρωση βασικών έργων υποδομής, θα πρέπει να προστεθούν επιπλέον 600 εκατ. ευρώ που είναι το κενό χρηματοδότησης των μεγάλων οδικών αξόνων. Το αρμόδιο υπουργείο επιδιώκει να μεταφέρει τη χρηματοδότησή τους στην επόμενη προγραμματική περίοδο, προσπάθεια που συναντά την αντίθεση της Επιτροπής, στον βαθμό που πρόκειται για έργα που εκκρεμούν από το Γ΄ ΚΠΣ, δηλαδή από την προγραμματική περίοδο 2000-2006, τη στιγμή μάλιστα που το νέο ΕΣΠΑ δεν έχει σχεδιαστεί για να χρηματοδοτήσει υποδομές. Την ίδια στιγμή η εξυγίανση του ΕΣΠΑ, έβγαλε εκτός 1.100 έργα αξίας 1 δισ. ευρώ που απεντάχθηκαν οριστικά, καθώς αποτελούσαν τη δεξαμενή των έργων που είχαν ενταχθεί ως απόθεμα, το λεγόμενο overbooking, χωρίς να έχουν καμία τύχη να υλοποιηθούν. Παρά τη συμφωνία που επιτεύχθηκε με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την κατάργηση της εθνικής συμμετοχής στο Πρόγραμμα, ο απολογισμός του ΕΣΠΑ είναι βαρύς, καθώς ενσωματώνει όλες τις παθογένειες του παρελθόντος και επιπλέον τις αστοχίες του τελευταίου επταμήνου. Από τους αυτοκινητόδρομους έως τους σιδηρόδρομους και από τα λύματα έως τα σκουπίδια, αναδεικνύονται οι αδυναμίες της κεντρικής διοίκησης και της περιφέρειας να υλοποιήσουν τις αναγκαίες υποδομές της που εκκρεμούν επί δεκαετίες, στερώντας για άλλη μια φορά πολύτιμη χρηματοδότηση από την οικονομία.
Στο υπουργείο Ανάπτυξης αισιοδοξούν ότι έως τα τέλη του χρόνου ο λογαριασμός θα μικρύνει, καθώς θα επιδιωχθεί κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να κλείσουν όσα περισσότερα έργα γίνεται. Αντλώντας την αισιοδοξία του τόσο στα δάνεια που εκταμιεύτηκαν από την ΕΤΕπ όσο και στην εξόφληση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή της κοινοτικής συμμετοχής στο Πρόγραμμα και της αυξημένης προκαταβολής που δέχθηκε να δώσει εμπροσθοβαρώς για το νέο ΕΣΠΑ, ο υπουργός Ανάπτυξης Γιώργος Σταθάκης ανέβασε σε πρόσφατες δηλώσεις του το ποσό που θα πέσει στην οικονομία έως το τέλος του χρόνου στα 4,5 δισ. ευρώ!
Επειτα από ένα χαμένο επτάμηνο, η εκτίμηση είναι όχι απλώς υπεραισιόδοξη, αλλά μάλλον ουτοπική, εάν σκεφτεί κανείς ότι ούτε στις καλές εποχές, η απορρόφηση δεν είχε αγγίξει παρόμοια μεγέθη ούτε καν σε ετήσια βάση. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι απορροφήσεις για όλο το 2010 ανήλθαν στα 2,8 δισ. ευρώ, το 2011 στα 3,4 δισ., το 2012 στα 3,3 δισ., το 2013 που ήταν η καλύτερη χρονιά στα 4,6 δισ. και το 2014 στα 2,7 δισ. ευρώ. Η προσδοκία ότι και αυτή τη φορά… λεφτά υπάρχουν, μάλλον θα αποδειχθεί ετεροχρονισμένη.