Η ισορροπία με τα εθνικά τους ακροατήρια και η δημοτικότητα την οποία παρουσιάζουν οι σημαντικότεροι Ευρωπαίοι ηγέτες εμφανίζονται σήμερα ως παράμετροι αρκετά ευμετάβλητες, σε συνάρτηση απόλυτη με τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ευρωπαϊκή Ενωση. Κατά κανόνα, οι εθνικοί ηγέτες που προσπαθούν να διαμορφώσουν μία υπερεθνική πολιτική αντίληψη για το συνολικότερο συμφέρον και την προοπτική της Ευρώπης έρχονται σε αναντιστοιχία με την κυρίαρχη ιδεολογία ή τους φόβους των ψηφοφόρων τους. Και το γεγονός αυτό, βεβαίως, υπό την πίεση του πολιτικού κόστους, υπονομεύει την επίλυση των προβλημάτων. Ετσι, όμως, η εικόνα δεν γίνεται καλύτερη, θολώνει. Τα καυτά θέματα διογκώνονται, οι ηγεσίες αλλοιώνουν προτεραιότητες και οι κοινωνίες γίνονται ακόμη πιο επιφυλακτικές απέναντι στον στόχο της ενοποίησης, που αποτελεί και τον μονόδρομο επιβίωσης της Ευρώπης στο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον.
Μήπως λοιπόν ήρθε η ώρα να ξανανοίξουν στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες τα θέματα διακυβέρνησης της Ευρώπης; Να αναλάβουν τις πολιτικές τύχες της και την αναβάθμιση του ρόλου της υπερεθνικοί ηγέτες;
Μήπως είναι η ώρα να βάλουμε μπροστά την πολιτική από την οικονομία, το υπερεθνικό συμφέρον των λαών της Ενωσης πάνω από τις εθνικές στρατηγικές των μεγάλων κρατών-μελών; Μήπως θα πρέπει σιγά σιγά να αρχίσουμε να εκλέγουμε τους ηγέτες αυτούς σε υπερεθνικό επίπεδο, με απ’ ευθείας εκλογές, για να αποκαταστήσουμε και την τραυματισμένη μας δημοκρατία;
Η καγκελάριος της Γερμανίας Αγκελα Μέρκελ αντανακλά ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα σύγκρουσης μεταξύ εθνικής αντίληψης και υπερεθνικής πολιτικής. Η θέση της για την επίλυση του μεταναστευτικού προβλήματος σε πανευρωπαϊκή βάση και οι παράλληλες πρωτοβουλίες για τη Γερμανία ήρθαν σε αντίθεση με το εθνικό της ακροατήριο. Η δημοτικότητα της πανίσχυρης κ. Μέρκελ έκτοτε πήρε τον κατήφορο… Το πιθανότερο, μάλιστα, είναι πως τίποτε ουσιαστικό δεν πρόκειται να εφαρμοστεί από τους Ευρωπαίους στην πράξη για την προσφυγική κρίση –παρά τα ωραία λόγια στην προχθεσινή Σύνοδο Κορυφής– με αποτέλεσμα να τρωθεί για μία ακόμη φορά η αξιοπιστία της Ευρωπαϊκής Ενωσης! Ενα άλλο επίσης καλό παράδειγμα αποτελεί ο πρόεδρος της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ. Κάθε φορά που ο κ. Ολάντ σηκώνει το ανάστημά του για να παίξει έναν εποικοδομητικό πανευρωπαϊκό ρόλο, ως βασικός εταίρος και συμπράττων με την κ. Μέρκελ, συναντά την αντίδραση της εθνικής και της εσωκομματικής του αντιπολίτευσης. Διότι η λιτότητα που εκφράζει η γερμανική πλευρά προβληματίζει το εθνικό του ακροατήριο, αλλά. επίσης, επειδή –κυρίως αυτό– η πολιτική και η οικονομική ελίτ της Γαλλίας δεν θέλουν να παραχωρήσουν κομμάτια της εθνικής τους κυριαρχίας στις Βρυξέλλες, στη Φρανκφούρτη ή σε άλλα υπερεθνικά κέντρα εξουσίας της Ευρώπης. Πώς μπορούμε, όμως, να προχωρήσουμε έτσι; Πώς να σταθεί η Ευρώπη απέναντι στα μεγάλα πανευρωπαϊκά προβλήματα και στις παγκόσμιες προκλήσεις που απαιτούν λύσεις υπερεθνικού διαμετρήματος;
Η απάντηση δεν μπορεί να είναι άλλη: με υπερεθνικά θεσμικά όργανα πολιτικής και αντίστοιχους ηγέτες ευρωπαϊκής εμβέλειας και ισχύος. Δεν υπάρχει άλλος δρόμος, εκτός από την οικονομική ολοκλήρωση και την πολιτική ένωση της Ευρώπης. Ο συγκερασμός των συμφερόντων των κρατών-μελών (μικρών και μεγάλων) σε ηπειρωτική κλίμακα είναι η μόνη λύση.