Θα υπάρξουν το 2016 συνθήκες πολιτικής σταθερότητας, ώστε να μπορέσει να απελευθερωθεί από την αβεβαιότητα η οικονομία και να ανακτήσει τον βηματισμό της μετά τη μεγάλη περιπέτεια του 2015; Ή θα διολισθήσουμε και πάλι, μετά την ανάπαυλα που έφερε η συμφωνία του περασμένου Αυγούστου, σε κατάσταση αβεβαιότητας λόγω πολιτικής αστάθειας ή νέας επιχείρησης «επαναδιαπραγμάτευσης» της νέας συμφωνίας;
Σύμφωνα με επιτελικά στελέχη τραπεζών, αν επικρατήσει η λογική και διατηρηθεί η πολιτική σταθερότητα και η κυβέρνηση προχωρήσει γρήγορα στην υλοποίηση της συμφωνίας, τότε μπορεί να ενεργοποιηθεί ένα θετικό ντόμινο που θα οδηγήσει γρήγορα την οικονομία σε ένα εντυπωσιακό ριμπάουντ. Η υλοποίηση της συμφωνίας και η γρήγορη εξασφάλιση της θετικής αξιολόγησης θα σημάνουν την αντίστροφή μέτρηση για την απόσυρση των κεφαλαιακών περιορισμών, τη συμμετοχή της χώρας μας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, τη σταδιακή αποκατάσταση της εμπιστοσύνης και την επιστροφή καταθέσεων, την αποτελεσματική αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και την επιστροφή των τραπεζών σε τροχιά κερδοφορίας έπειτα από 6 χρήσεις μεγάλων ζημιών. Παράλληλα, η θετική αξιολόγηση θα ανοίξει τον δρόμο για την έναρξη της συζήτησης για την ανακούφιση του δημόσιου χρέους, εξέλιξη που μπορεί να έχει πολλαπλασιαστική επίδραση στην οικονομία.
Ωστόσο, πάνω από όλα η υλοποίηση της συμφωνίας και η θετική αξιολόγηση, σημειώνουν στελέχη τραπεζών, θα απομακρύνουν την αβεβαιότητα που εξακολουθεί να κυριαρχεί στην οικονομία. Η γρήγορη υλοποίηση του προγράμματος θα επιβεβαιώσει την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας και θα απελευθερώσει την οικονομία από τα δεσμά της αβεβαιότητας, επιτρέποντας να ανακτήσει τον βηματισμό της. Αναλυτές σημειώνουν ότι, πέραν της υλοποίησης των δεσμεύσεων που έχει αναλάβει η χώρα, η κυβέρνηση θα πρέπει να αναλάβει πρόσθετες πρωτοβουλίες, κυρίως σε ό,τι αφορά τις ιδιωτικοποιήσεις και την προσέλκυση επενδύσεων, προκειμένου να επιταχυνθεί η αναθέρμανση της οικονομίας. Σημειώνεται ότι το 2014 οι επενδύσεις υποχώρησαν στο 11,5% του ΑΕΠ, το χαμηλότερο ποσοστό από το 1960, και η αναθέρμανση των επενδύσεων αποτελεί προϋπόθεση για την ανάκαμψη της οικονομίας και τη μείωση της ανεργίας.
Χαλάρωση περιορισμών
Η υλοποίηση των δεσμεύσεων της χώρας θα ανοίξει τον δρόμο για τη «χαλάρωση» των κεφαλαιακών περιορισμών και την πλήρη άρση τους μέχρι το τέλος του πρώτου εξαμήνου. Σε πρώτη φάση, τονίζουν, η κυβέρνηση σε συνεργασία με τις τράπεζες θα πρέπει να προχωρήσει στην πλήρη «απελευθέρωση» από περιορισμούς των χρημάτων που σήμερα βρίσκονται εκτός τραπεζικού συστήματος, δηλαδή σε στρώματα και συρτάρια, υπό την προϋπόθεση ότι αυτά θα επιστρέψουν στις τράπεζες. Σημειώνουν ότι η απόσυρση των κεφαλαιακών περιορισμών θα πρέπει να είναι η πρώτη προτεραιότητα της κυβέρνησης, καθώς δεν μπορούμε να περιμένουμε ούτε την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης ούτε περισσότερο την επιστροφή κεφαλαίων στο τραπεζικό σύστημα όσο υπάρχουν περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων. Και δίχως την άρση των περιορισμών και την επιστροφή καταθέσεων, είναι άσκοπο να μιλάμε για τη διοχέτευση ρευστότητας σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Οι επιτελείς των τραπεζών προειδοποιούν ότι η διατήρηση των περιορισμών, όσο περνά ο καιρός, έχει πολλαπλασιαστικές επιπτώσεις στην οικονομία, ενώ υπογραμμίζουν ότι δίχως θετική αξιολόγηση δεν υπάρχει καμία πιθανότητα όχι για άρση, αλλά ούτε για χαλάρωση των κεφαλαιακών περιορισμών.
Η άρση των περιορισμών, αν όλα πάνε καλά, θα είναι ένα μεγάλο βήμα για την επιστροφή της οικονομίας σε συνθήκες κανονικότητας, ενώ παράλληλα θα ανοίξει τον δρόμο για τη συμμετοχή της χώρας μας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, με το οποίο η Κεντρική Τράπεζα θα αγοράζει ομόλογα του ελληνικού δημοσίου ενισχύοντας σημαντικά τη ρευστότητα. Εξαιρετικά κρίσιμο για το τραπεζικό σύστημα είναι το μέτωπο των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Οπως σημειώνουν στελέχη τραπεζών, για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των «κόκκινων» δανείων απαιτείται ένα γενικότερα θετικό οικονομικό κλίμα, καθώς μόνον έτσι θα μπορέσουμε να φτάσουμε σε επωφελείς λύσεις ευρύτερα για την οικονομία. Ολα αυτά θα οδηγήσουν όχι απλώς στη σταθεροποίηση της οικονομίας, αλλά και στην ταχύτερη επιστροφή της σε τροχιά ανάπτυξης.
Σενάρια Grexit
Αντίθετα, σε περίπτωση περιπλοκών, οι κίνδυνοι θα είναι μεγάλοι, καθώς ορατός είναι ο κίνδυνος να ενεργοποιηθεί σειρά νέων αρνητικών παραγόντων. Αν η κυβέρνηση αποτύχει να περάσει τις νομοθετικές δεσμεύσεις που έχει αναλάβει για το ασφαλιστικό ή τη φορολόγηση των αγροτών και η συνοχή της τεθεί σε αμφισβήτηση ή επιλέξει να προχωρήσει σε παρατεταμένες διαπραγματεύσεις με τους εταίρους, τότε η αβεβαιότητα θα επανέλθει δριμύτερη με σοβαρές επιπτώσεις στο ήδη εξασθενημένο επιχειρηματικό περιβάλλον. Δεν είναι τυχαίο ότι έπειτα από αρκετό διάστημα καταγράφονται και πάλι δηλώσεις-αναλύσεις για το ενδεχόμενο Grexit. Σύμφωνα με τραπεζικές πηγές, το «ελληνικό ζήτημα» έχει απορροφήσει πολύ χρόνο και ενέργεια τα τελευταία χρόνια στην Ε.Ε., και δεν θα ήταν καθόλου σώφρον να επανέλθουμε επιδιώκοντας την αλλαγή της συμφωνίας που η χώρα αποδέχθηκε πρόσφατα, ειδικά σε μια συγκυρία που η Ευρώπη δοκιμάζεται από σοβαρά άλλα προβλήματα, όπως το μεταναστευτικό.