Μετά το τέλος του Πολέμου της Κορέας το 1953, η Νότια Κορέα είχε κατά κεφαλήν εισόδημα 64 δολάρια τον χρόνο και ήταν μία από τις φτωχότερες χώρες στον κόσμο (φτωχότερη και από τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό). Η σημερινή οικονομική ευρωστία της Νότιας Κορέας είναι γνωστή, καθώς τα καταναλωτικά προϊόντα της χώρας αυτής βρίσκονται πολύ υψηλά στις προτιμήσεις και του Ελληνα καταναλωτή.
Η μέση αύξηση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ την περίοδο μετά τον πόλεμο και μέχρι το 1995 ήταν 6,6%, και η προσδοκώμενη διάρκεια ζωής αυξήθηκε από 53 χρόνια σε πάνω από 81. Δεδομένου του οικονομικού θαύματος που έχει επιτευχθεί στη χώρα αυτή, έχει ενδιαφέρον να δούμε ορισμένες από τις πολιτικές που υιοθέτησε και κατάφερε να είναι μία από τις πλέον τεχνολογικά προηγμένες χώρες του κόσμου.
Λειτουργώντας απλουστευτικά, θα παρακάμψουμε σημαντικές πτυχές των πολιτικών που αφορούσαν τη συσσώρευση κεφαλαίου (chaebols) και το ανθρώπινο δυναμικό και θα επικεντρωθούμε στην πολιτική που υιοθέτησε σε σχέση με τις εξαγωγές.
Στις αρχές της δεκαετίας το 1960, η Κορέα εξάλειψε όλους τους εισαγωγικούς δασμούς για ενδιάμεσα αγαθά (π.χ. κινητήρες αυτοκινήτων) και κεφαλαιουχικά αγαθά (π.χ. αυτομάτους αργαλειούς), με την προϋπόθεση ότι αυτά θα χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή τελικών αγαθών (π.χ. αυτοκίνητα ή ένδυση) που θα εξαχθούν διεθνώς (η κατανάλωση των προϊόντων αυτών από Κορεάτες ήταν παράνομη). Η πολιτική της υποκατάστασης των εισαγωγών (import substitution) μετεξελίχθηκε σε επιτυχημένη πολιτική επέκτασης των εξαγωγών (export expansion) – σχετική συζήτηση στο άρθρο των Connoly και Yi το 2015 στο American Economic Journal: Macroeconomics.
Ενα από τα βασικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας παραμένει η αναιμική επίδοση των εξαγωγών μας, η οποία αντανακλά γνωστές παθογένειες της ελληνικής οικονομίας (υψηλά επίπεδα αυτοαπασχόλησης, διόγκωση του κλάδου των υπηρεσιών, μικρές παραγωγικές μονάδες κ.λπ.). Η υπερεξάρτηση από τον τουρισμό δεν μπορεί να αποτελεί τη μοναδική λύση, και η υιοθέτηση πολιτικών επέκτασης των εξαγωγών βιομηχανικών αγαθών και άλλων υπηρεσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας είναι αναγκαία, προκειμένου να σημειωθεί σταθερή αύξηση της απασχόλησης. Αυτές οι πολιτικές θα πρέπει να θέτουν τις εξαγωγές ως προτεραιότητα για την ελληνική οικονομία (με ευνοϊκή φορολογική αντιμετώπιση), να προσελκύουν μεγάλες μονάδες και να παρέχουν φορολογικά κίνητρα σε εταιρίες που εισάγουν ενδιάμεσα και κεφαλαιουχικά αγαθά.
* Ο κ. Θεόδωρος Παναγιωτίδης είναι επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.