• Οι κοινοί λογαριασμοί που τηρούνται στην Ελλάδα απαλλάσσονται από τον φόρο κληρονομίας, εφόσον έχει τεθεί όρος ότι σε περίπτωση θανάτου ο επιζών αποκτά το συνολικό υπόλοιπο. Σύμφωνα με οδηγίες του υπουργείου Οικονομικών, κοινοί λογαριασμοί που τηρούνται στο εξωτερικό δεν απαλλάσσονται του φόρου κληρονομίας. Ενόψει της θέσης αυτής, τίθεται βεβαίως ζήτημα διακριτικής μεταχείρισης κατά την ελευθερία κίνησης των κεφαλαίων.
• Διάφορες απαλλαγές από τον εταιρικό φόρο που ισχύουν σήμερα σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες βρίσκονται στο στόχαστρο της Ε.Ε. Στο πλαίσιο πάταξης των παράνομων κρατικών ενισχύσεων, η Κομισιόν ζήτησε την περασμένη εβδομάδα με απόφασή της από την Ολλανδία να διακόψει την πρακτική της εξαίρεσης από τον εταιρικό φόρο των έξι λιμανιών της. Το ίδιο αποφασίστηκε και για τα λιμάνια της Γαλλίας και του Βελγίου. Η Κομισιόν ανακοίνωσε πως θα συνεχίσει τις έρευνες επί του τρόπου φορολόγησης και λειτουργίας των λιμανιών και στα άλλα κράτη-μέλη της Ε.Ε., ώστε να αποφευχθεί η στρέβλωση του ανταγωνισμού στον συγκεκριμένο τομέα. Είναι ήδη σε εξέλιξη η έρευνα που αφορά τη χρηματοδότηση κάποιων λιμανιών της Γερμανίας.
• Και άλλα ευνοϊκά φορολογικά καθεστώτα στα κράτη-μέλη εξετάζονται εξονυχιστικά από την Ε.Ε. και αντιμετωπίζονται με ιδιαίτερη αυστηρότητα με το αιτιολογικό της στρέβλωσης του ανταγωνισμού που δημιουργούν στην ενιαία αγορά. Μια γεύση αυτής της αυστηρότητας πήρε πρόσφατα η ελληνική ναυτιλία. Σύμφωνα με απόφαση της Κομισιόν, σκάφη αναψυχής (γιοτ) χωρίς πλήρωμα που ενοικιάζονται σε τουρίστες, αλιευτικά σκάφη και ρυμουλκά θα πρέπει να εξαιρούνται από το «προτιμησιακό φορολογικό καθεστώς». Επίσης, δεν θα πρέπει να υπόκεινται σε ευνοϊκή φορολογική μεταχείριση οι ασφαλιστικοί διαμεσολαβητές, οι ναυτιλιακοί πράκτορες και άλλοι ενδιάμεσοι φορείς του ναυτιλιακού τομέα, καθώς και οι μέτοχοι ναυτιλιακών εταιρειών, από τους οποίους κανένας δεν εκτελεί πράγματι θαλάσσιες μεταφορές.
Σύμφωνα με την Κομισιόν, οι ισχύουσες διατάξεις για την φορολογία πλοίων (ν. 27/1975) παραβιάζουν τους κανόνες της Ε.Ε. ως προς τις κρατικές ενισχύσεις, καθώς η ευνοϊκή φορολογική μεταχείριση θα έπρεπε να παρέχεται αποκλειστικά σε επιχειρήσεις θαλάσσιων μεταφορών και να μην επεκτείνεται σε ενδιάμεσους φορείς του ναυτιλιακού τομέα και εταιρείες εκμετάλλευσης πλοίων που δεν παρέχουν υπηρεσίες θαλάσσιων μεταφορών. Η Ελλάδα έχει δύο μήνες να απαντήσει για το αν συμφωνεί με τις υποδείξεις αυτές. Στην περίπτωση αυτή, οφείλει να τροποποιήσει τους σχετικούς εθνικούς κανόνες, ώστε να αρχίσουν να ισχύουν από τον Ιανουάριο του 2019.
• Ο καθορισμός του τόπου φορολογίας των υπηρεσιών για σκοπούς ΦΠΑ στις διασυνοριακές συναλλαγές είναι ιδιαίτερα σημαντικός, δεδομένων των υψηλών προστίμων και των ποινικών ευθυνών που προβλέπονται για τη μη χρέωση ΦΠΑ. Ο γενικός κανόνας είναι ότι όταν ελληνική επιχείρηση παρέχει υπηρεσίες σε επιχείρηση εκτός Ελλάδος, το τιμολόγιο δεν φέρει ελληνικό ΦΠΑ. Βέβαια, υφίσταται πλήθος εξαιρέσεων (π.χ. όταν οι υπηρεσίες αφορούν ακίνητο). Ειδικά για τις κοινοτικές επιχειρήσεις, για την απαλλαγή πρέπει να επιβεβαιώνεται ότι ο πελάτης είναι εγγεγραμμένος στην κοινοτική βάση VIES ως ενεργή επιχείρηση.
• Μέχρι το τέλος του 2014, όταν ελληνική επιχείρηση παρείχε τις υπηρεσίες της σε επιχείρηση ή φυσικό πρόσωπο σε χώρα εκτός Ε.Ε., έπρεπε να χρεώνει ελληνικό ΦΠΑ στο τιμολόγιο, εφόσον η «χρήση και εκμετάλλευση της υπηρεσίας» λάμβανε χώρα στην Ελλάδα. Με νομοθετική αλλαγή όμως, από το χρονικό αυτό σημείο, καταργήθηκε ο κανόνας «της χρήσης και εκμετάλλευσης», εκτός από τις περιπτώσεις α) της βραχυχρόνιας μίσθωσης μεταφορικών μέσων, β) της παροχής τηλεοπτικών, ραδιοφωνικών και ηλεκτρονικών υπηρεσιών σε μη υποκείμενους στον φόρο και γ) της μίσθωσης ενσώματων κινητών εκτός οχημάτων σε μη υποκείμενο.
• Σύμφωνα με το εσωτερικό μας δίκαιο, τα εισοδήματα από μερίσματα, τόκους και δικαιώματα που αποκτούν τα αλλοδαπά νομικά πρόσωπα υπόκεινται σε φόρο στην Ελλάδα, ακόμα κι αν τα εν λόγω αλλοδαπά νομικά πρόσωπα δεν έχουν μόνιμη εγκατάσταση στην Ελλάδα, με την επιφύλαξη των διατάξεων περί απαλλαγής των ενδοομιλικών πληρωμών (άρθρο 63 του ν.4172/2013). Των διατάξεων αυτών φυσικά υπερισχύουν οι διατάξεις των Συμβάσεων Αποφυγής Διπλής Φορολογίας που έχει υπογράψει η Ελλάδα με πολλές χώρες, στις οποίες συμβάσεις μπορεί να προβλέπεται διαφορετική φορολογική μεταχείριση.
• Tα ποσά που καταβάλλονται από υποκατάστημα αλλοδαπής εταιρείας στην Ελλάδα στο κεντρικό του κατάστημα στην αλλοδαπή (απόδοση κερδών, δικαιώματα, αμοιβές διοίκησης, αμοιβές για συμβουλευτικές ή παρόμοιες υπηρεσίες κ.ά.) δεν ενέχουν, με βάση τη δικαστηριακή νομολογία, μεταφορά περιουσιακού οφέλους από ένα πρόσωπο σε άλλο, καθώς το υποκατάστημα δεν έχει ξεχωριστή νομική προσωπικότητα από το κεντρικό του κατάστημα. Κατά συνέπεια, τα ποσά αυτά δεν αποτελούν έσοδα για το κεντρικό κατάστημα και συνεπώς επί αυτών δεν νοείται παρακράτηση φόρου. Οι εν λόγω πληρωμές όμως, προκειμένου να εκπέσουν από τα ακαθάριστα έσοδα του υποκαταστήματος, πρέπει να εξετάζονται ως προς το εύλογο του τιμήματος, καθώς αποτελούν «ενδοομιλικές συναλλαγές».
• Πέντε χρόνια είναι το διάστημα μέσα στο οποίο κάποιος μπορεί να διεκδικήσει αξιώσεις που έχει κατά του Δημοσίου που βεβαιώνονται με τελεσίδικη δικαστική απόφαση. Αντίθετα, για το Δημόσιο ο αντίστοιχος χρόνος για αξιώσεις που προκύπτουν με τελεσίδικη δικαστική απόφαση είναι 20 χρόνια. Η διαφοροποίηση αυτή δεν αντίκειται σε διατάξεις του Συντάγματος ούτε στο πρώτο πρόσθετο πρωτόκολλο της ΕΣΔΑ, σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. 54/2016 απόφαση του ΣτΕ. Η διαφοροποίηση αποβλέπει σε λόγους γενικότερου δημοσίου συμφέροντος.
• Για να οφείλεται η πληρωμή του φόρου μεταβίβασης ακινήτου, αρκεί η πράξη μεταβίβασης να έχει περιβληθεί τον νόμιμο τύπο, ανεξάρτητα από τη συνδρομή λοιπών προϋποθέσεων. Αυτό ορίζεται και στην υπ’ αριθμ. 2263/2015 απόφαση του ΣτΕ, όπου το δικαστήριο έκρινε πως παρόλο που α) το ακίνητο δεν ήταν ελεύθερο βαρών (ήταν υποθηκευμένο), β) τα δικαιολογητικά που προσκομίστηκαν για την πράξη της αγοραπωλησίας ήταν πλαστά (πλαστή δήλωση φόρου μεταβίβασης, πλαστό τριπλότυπο είσπραξης κ.ο.κ.) και γ) υπεξαιρέθηκε από τον δικηγόρο το ποσό που προοριζόταν για πληρωμή του φόρου μεταβίβασης ακινήτου, εντούτοις ο αγοραστής οφείλει τον φόρο μεταβίβασης που δεν πληρώθηκε κατά τη μεταβίβαση.
• Οι Οργανισμοί Συλλογικών Επενδύσεων (ΟΣΕΚΑ) αποτελούν βασικό παράγοντα ανάπτυξης της οικονομίας και των κεφαλαιαγορών. Αυτό υπογραμμίζει και η διαφορετική φορολογική αντιμετώπιση που έχουν, σε σχέση με άλλα επενδυτικά εργαλεία που εντάσσονται στους οργανισμούς εναλλακτικών επενδύσεων. Χαρακτηριστικά, αναφέρεται πως τα κέρδη με τη μορφή μερισμάτων ή άλλων ωφελημάτων που εισπράττουν μεριδιούχοι φυσικά πρόσωπα από τη συμμετοχή τους σε ΟΣΕΚΑ απαλλάσσονται από κάθε φορολογική επιβάρυνση, πλην της έκτακτης εισφοράς αλληλεγγύης.
Πηγή: Grant Thornton