Αποψη: Η αξιολόγηση της φορολογικής διοίκησης

Αποψη: Η αξιολόγηση της φορολογικής διοίκησης

4' 23" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

​​Οι οργανισμοί του δημόσιου τομέα πρέπει, σύμφωνα με τη θεωρία του Νέου Δημόσιου Μάνατζμεντ, να επιδιώκουν την εκπλήρωση σκοπών, όπως η αποτελεσματικότητα και η αποδοτικότητα. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, η αύξηση της αποτελεσματικότητας της φορολογικής διοίκησης αποτελεί την κύρια πρόκληση που καλείται η ίδια να αντιμετωπίσει.

Για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της φορολογικής διοίκησης έχουν αναπτυχθεί διεθνώς διάφορα εργαλεία, όπως για παράδειγμα το εργαλείο διαγνωστικής αξιολόγησης της φορολογικής διοίκησης (TADAT) και το εργαλείο αξιολόγησης της διαχείρισης των δημοσίων οικονομικών (PEFA).

Με τη χρήση του TADAT μπορεί να αξιολογηθεί μία φορολογική διοίκηση σε εννέα τομείς, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν έχει επιτύχει τους στόχους της. Ειδικότερα, αξιολογούνται κυρίως η πληρότητα της βάσης δεδομένων των φορολογουμένων (του φορολογικού μητρώου), η αποτελεσματική διαχείριση κινδύνων, η υποστήριξη της οικειοθελούς συμμόρφωσης των φορολογουμένων, η εμπρόθεσμη υποβολή των φορολογικών δηλώσεων, η εμπρόθεσμη καταβολή φορολογικών οφειλών, η μη διαπίστωση ανακριβών φορολογικών δηλώσεων, η αποτελεσματική επίλυση φορολογικών διαφορών, η αποτελεσματική διαχείριση εσόδων, η λογοδοσία και η διαφάνεια.

Στο πλαίσιο ελέγχου της πληρότητας της βάσης δεδομένων των φορολογουμένων, εξετάζεται η ύπαρξη αξιόπιστης και πλήρους πληροφόρησης για τους φορολογούμενους που είναι καταχωρισμένοι στο φορολογικό μητρώο και η γνώση των υπόχρεων φορολογουμένων, γεγονός που επιτρέπει τη λήψη πρωτοβουλιών για τον εντοπισμό των επιχειρήσεων και των φυσικών προσώπων που, ενώ έχουν την υποχρέωση εγγραφής στο μητρώο, δεν συμμορφώνονται με αυτήν.

Στο πλαίσιο ελέγχου της διαχείρισης κινδύνων εξετάζεται η αναγνώριση, η αξιολόγηση, η προτεραιοποίηση και η ποσοτικοποίηση των κινδύνων συμμόρφωσης και των θεσμικών κινδύνων, η αντιμετώπιση των κινδύνων μέσω ενός πλάνου βελτίωσης της συμμόρφωσης, η παρακολούθηση και η αξιολόγηση των μέτρων/δράσεων αντιμετώπισης των κινδύνων συμμόρφωσης.

Στο πλαίσιο ελέγχου της υποστήριξης από τη φορολογική διοίκηση της οικειοθελούς συμμόρφωσης, εξετάζεται το πεδίο εφαρμογής και προσβασιμότητας στις πληροφορίες, η έκταση των πρωτοβουλιών για τη μείωση του κόστους συμμόρφωσης των φορολογουμένων και η ανατροφοδότηση από τον φορολογούμενο σε σχέση με τις υπηρεσίες.

Στο πλαίσιο ελέγχου της εμπρόθεσμης υποβολή των φορολογικών δηλώσεων, εξετάζεται το ποσοστό υποβολής δηλώσεων εντός των νόμιμων προθεσμιών και η χρήση ηλεκτρονικών μέσων για την υποβολή τους.

Στο πλαίσιο ελέγχου της πληρωμής των φόρων, εξετάζεται η χρήση των ηλεκτρικών μέσων πληρωμής, η χρήση αποτελεσματικών συστημάτων είσπραξης, κυρίως της παρακράτησης στην πηγή και της προκαταβολής φόρου, η κανονικότητα των πληρωμών, καθώς και το σύνολο και η ροή των ληξιπρόθεσμων φορολογικών οφειλών.

Στο πλαίσιο ελέγχου για τη μη διαπίστωση ανακριβών φορολογικών δηλώσεων, εξετάζεται η έκταση των επαληθεύσεων που πραγματοποιούνται για τον εντοπισμό και την αποτροπή υποβολής ανακριβών φορολογικών δηλώσεων, η έκταση των προληπτικών ενεργειών για την ενθάρρυνση της υποβολής δηλώσεων χωρίς ανακρίβειες και η παρακολούθηση της έκτασης υποβολής ανακριβών δηλώσεων.

Στο πλαίσιο ελέγχου της επίλυσης διαφορών, εξετάζεται η ύπαρξη μιας ανεξάρτητης, πρακτικής και διαβαθμισμένης διαδικασίας επίλυσης διαφορών, ο χρόνος επίλυσης των διαφορών και ο βαθμός ανταπόκρισης της διοίκησης στα αποτελέσματα που προκύπτουν από τη διαδικασία επίλυσης των διαφορών.

Στο πλαίσιο ελέγχου της αποτελεσματικής διαχείρισης εσόδων, εξετάζεται η συμβολή της φορολογικής διοίκησης στη διαδικασία πρόβλεψης των εσόδων, η καταλληλότητα του λογιστικού συστήματος εσόδων και καταλληλότητα της διαδικασίας επιστροφής φόρων.

Στο πλαίσιο ελέγχου της λογοδοσίας, εξετάζεται το επίπεδο ασφάλειας που παρέχεται από τον εσωτερικό έλεγχο, η εξωτερική παρακολούθηση της φορολογικής διοίκησης, η αντίληψη του κοινού για την ακεραιότητά της, καθώς και η δημοσίευση των δραστηριοτήτων, των αποτελεσμάτων και των πλάνων της.

Το PEFA προβλέπει είκοσι οκτώ δείκτες αποτελεσματικότητας που εστιάζουν σε σημαντικές πτυχές του συστήματος διαχείρισης δημοσίων οικονομικών, μεταξύ των οποίων τρεις αφορούν τη λειτουργία της φορολογικής διοίκησης και συγκεκριμένα τη διαφάνεια αναφορικά με τις υποχρεώσεις και τις οφειλές των φορολογουμένων, την αποτελεσματικότητα των μέτρων για την εγγραφή των φορολογουμένων στο φορολογικό μητρώο και για τη βεβαίωση των φόρων, καθώς και την αποτελεσματικότητα της είσπραξης των φορολογικών οφειλών.

Στην Ελλάδα, η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων, στο πλαίσιο αύξησης της λογοδοσίας της, δημοσιοποιεί πλέον δείκτες μέτρησης της αποτελεσματικότητάς της. Μεγάλη έμφαση δίνεται κυρίως στην παρακολούθηση αυτών που αφορούν τα παλαιά και τα νέα ληξιπρόθεσμα, την απόδοση των ελεγκτικών κέντρων και ειδικότερα του ΚΕΜΕΕΠ, του ΚΕΦΟΜΕΠ, τις επιστροφές ΦΠΑ και εισοδήματος, την παρακολούθηση του ανώτατου ορίου του στόχου των επιστροφών, το ποσοστό των εμπρόθεσμων πληρωμών οφειλών προς τρίτους, καθώς και το ποσοστό των οφειλετών σε βάρος των οποίων η ΓΓΔΕ λαμβάνει μέτρα, καθώς αυτοί παρακολουθούνται από τους δανειστές στο πλαίσιο αξιολόγησης του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής της χώρας.

Καταληκτικά, η φορολογική διοίκηση καλείται σήμερα να αντιμετωπίσει μεγάλες προκλήσεις, όπως κυρίως η αύξηση της αποτελεσματικότητάς της με σκοπό την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής, τη βελτίωση της οικειοθελούς συμμόρφωσης, την παροχή στους πολίτες ποιοτικότερων υπηρεσιών.

Η υιοθέτηση, επομένως, από τη φορολογική διοίκηση σύγχρονων εργαλείων μέτρησης της αποτελεσματικότητάς της, όπως το TADAT και το PEFA, θα ήταν ιδιαιτέρως χρήσιμη. Με τα εργαλεία αυτά η διοίκηση θα μπορέσει να διαγνώσει τα πλεονεκτήματα και τις αδυναμίες της και να σχεδιάσει μια στρατηγική μεταρρύθμισής της που θα της επιτρέψει να πετύχει τους στόχους της.

Η αξιολόγηση της φορολογικής διοίκησης είναι ο μόνος δρόμος προκειμένου αυτή να καταστεί σύγχρονη, να επιδράσει θετικά στην αντίληψη του κοινού για την ακεραιότητά της μέσω της λογοδοσίας για το έργο της, να ανταποκριθεί στις νέες προκλήσεις της σύγχρονης εποχής, να μπορέσει να εκπληρώσει την αποστολή της, να καταστεί αρωγός στην προσπάθεια για τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση και βεβαίως να παρέχει ποιοτικότερες υπηρεσίες στους φορολογούμενους συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στη βελτίωση της φορολογικής συμμόρφωσης.

* Η κ. Κατερίνα Σαββαΐδου είναι λέκτωρ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης,

τ. γενική γραμματέας Δημοσίων Εσόδων.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή