Εχουμε την ψευδαίσθηση ότι ζούμε σε μια σύγχρονη χώρα, μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης και της Ευρωζώνης. Ακόμα, παρά την τελευταία κρίση που οδήγησε στη φτωχοποίηση μεγάλου ποσοστού του πληθυσμού, αλλά και στην ολοκληρωτική καταστροφή της λεγόμενης μεσαίας τάξης, εξακολουθούμε να είμαστε πολύ ψηλά στην Παγκόσμια Οικονομία. Είμαστε στην 38η θέση. Αν αυτά είναι αληθινά στοιχεία, τόσο το χειρότερο. Εχω την εντύπωση ότι, στην πραγματική «ελληνική πραγματικότητα», ζούμε σε μια πολύ ξεπερασμένη εποχή, αλλά για κάποιον ανεξήγητο λόγο δεν μπορούμε να το αντιληφθούμε. Θα σας περιγράψω την πραγματική «ελληνική πραγματικότητα» με ένα πρόσφατο περιστατικό που μου έτυχε και μου έδωσε την αφορμή για το σημερινό άρθρο.
Εδώ και πολλά χρόνια διατηρώ μια θυρίδα σε ένα κατάστημα σοβαρής τράπεζας, κοντά στο σπίτι που διαμένω. Πρόσβαση στη θυρίδα έχω εγώ σαν μισθωτής και η γυναίκα μου σαν πληρεξούσιος χρήστης. Στην τελευταία επίσκεψή μου στη θυρίδα, μια ευγενέστατη υπάλληλος μου έδωσε για υπογραφή μια βεβαίωση για τα στοιχεία του μισθωτή και του πληρεξουσίου. Μέχρις εδώ καλά πάμε. Στο τέλος της βεβαίωσης υπάρχει μια σημείωση ότι οι υπόγραφες και των δύο πρέπει να βεβαιωθούν από την Αστυνομία ή ΚΕΠ! Δεν πίστευα τα μάτια μου. Ρώτησα την υπάλληλο για τη σκοπιμότητα του μέτρου, αλλά δεν ήταν σε θέση να μου απαντήσει. Επειδή επέμενα, μου έδειξε την εγκύκλιο όπου ρητά αναφέρονται τα ακόλουθα: «Επιπροσθέτως, σημειώνεται ότι τα ανωτέρω έγγραφα (“Εξουσιοδότηση Χρήσεως Θυρίδας Θησαυροφυλακίου” της Τραπέζης και τα λοιπά ιδιωτικά έγγραφα με τα οποία παραχωρείται πληρεξουσιότητα) θα πρέπει να φέρουν βέβαια χρονολογία και γνήσιο υπογραφής βεβαιωμένο από αρμόδια Δημόσια Αρχή». Δεν ξέρω τι εντύπωση σας κάνει αυτή η μικρή λεπτομέρεια, αλλά για μένα είναι τεράστιο θέμα. Οποιος εισηγήθηκε και επέβαλε αυτό το μέτρο, ανεξάρτητα από τα κίνητρά του, πρέπει να ζει σε άλλη εποχή. Συζήτησα το θέμα αυτό με πολλούς φίλους μου και μάλιστα ανθρώπους που έχουν σχέση με το τραπεζικό σύστημα. Κανένας δεν μπόρεσε να βρει την αιτιολογία, γιατί μια τράπεζα επέβαλε μια τόσο γραφειοκρατική διαδικασία για να πιστοποιήσει την πληρεξουσιότητα. Μάλιστα, ρώτησα έναν δικηγόρο που ειδικεύεται σε τραπεζικά θέματα. Η απάντησή του ήταν μονολεκτική: «Κουφό»!
Είμαι απολύτως βέβαιος ότι πιθανότατα η τράπεζα να αντιμετώπισε κάπου, κάποτε, κάποια παρατυπία στη χρήση κάποιας θυρίδας και έτσι η Νομική Υπηρεσία της κατέληξε στην πρόταση αυτή, η οποία φαντάζομαι ότι εγκρίθηκε από κάποια ανώτερη αρχή. Παρατυπίες και παρανομίες συμβαίνουν παντού και πάντοτε, σε όλες τις δραστηριότητες και σε όλες τις χώρες. Κάθε μέρα διαβάζουμε για τις πλέον απίθανες περιπτώσεις παρατυπιών. Αν για κάθε μία παρατυπία ή παρανομία που ανακαλύπτουμε θεσπίζουμε και μια διαδικασία που απλά προσθέτει γραφειοκρατία, δεν κάνουμε απολύτως τίποτε. Απλά οπισθοδρομούμε.
Αυτή η λεπτομέρεια κρύβει όμως ένα πολύ ουσιαστικό και τεράστιο θέμα. Για να καταλήξει η Νομική Υπηρεσία της τράπεζας σε αυτή την αναχρονιστική λύση, σημαίνει ότι το Νομικό Σύστημα της χώρας μας είναι τόσο απαρχαιωμένο, ώστε να μην αποδέχεται την υπογραφή ενός πελάτη της τράπεζας που γίνεται παρουσία λειτουργών της τράπεζας σαν «γνήσια» υπογραφή και απαιτείται η βεβαίωση από «αρμόδια Δημόσια Αρχή». Το οποίο μεταφράζεται ότι το ίδιο το κράτος δεν εμπιστεύεται το τραπεζικό σύστημα! Αυτό όμως είναι καταστροφή. Αν το κράτος δεν εμπιστεύεται τις τράπεζες και τους υπαλλήλους τους, γιατί να τις εμπιστευτούν οι πολίτες και να καταθέτουν εκεί τα λεφτά τους, που με τόσο κόπο απέκτησαν;
Ξέρετε ποιο είναι το άκρον άωτον της απελπισίας στην ιστορία αυτή; Οτι η βεβαίωση αυτή ισχύει μόνο για 12 μήνες και φυσικά πρέπει να επαναλαμβάνετε κάθε χρόνο. Δεν γνωρίζω πόσες θυρίδες έχει η τράπεζα σε όλη τη χώρα. Πάντως για όσες θυρίδες υπάρχουν πληρεξούσιοι, κάθε χρόνο περίπου ο διπλάσιος αριθμός ανθρώπων θα πρέπει να χάσει χρόνο και χρήμα ώστε να «βεβαιωθεί το ιδιόχειρο της υπογραφής» των.
Σας φαίνεται για σύγχρονη λύση αυτή; Εμένα όχι. Δυστυχώς όμως αυτοί που την επέβαλαν νομίζουν ότι έτσι λύνουν το πρόβλημα και έχουν το κεφάλι τους ήσυχο. Είναι όμως έτσι;
Η βεβαίωση για το «ιδιόχειρο της υπογραφής» που χορηγείται από τα ΚΕΠ ή τα Αστυνομικά Τμήματα είναι άσκηση νηπιαγωγείου για έναν πλαστογράφο. Αν λοιπόν θέλει κάποιος να πλαστογραφήσει αυτή τη βεβαίωση, είμαι βέβαιος ότι θα βρει τον τρόπο. Από την άλλη μεριά μια υπογραφή που μπαίνει παρουσία των λειτουργών της τράπεζας είναι πολύ πιο «γνήσια» από μια άλλη που βεβαιώνεται από κάποιο άγνωστο πρόσωπο.
Πάμε τώρα σε κάτι πιο αποκαλυπτικό που για κάποιο περίεργο λόγο πήρε ελάχιστη δημοσιότητα. Στο site της dianeosis.gr υπάρχει μια πολύ ενδιαφέρουσα έρευνα με τίτλο «ΕΣΠΑ: Μια Περίεργη, Πολύτιμη, Πολύπλοκη Ιστορία». Η έρευνα είναι εξαιρετική και αποκαλυπτική. Διαβάζοντας την έρευνα βρήκα ένα μοναδικό «μαργαριτάρι» γραφειοκρατίας που αν δεν ήταν για κλάματα, σίγουρα είναι για γέλια. Σας το παραθέτω αυτούσιο. Απολαύστε το! Αυτοί είμαστε. Δεν έχουμε αντίπαλο!
«… Με τον βασικό νόμο του 2007 για το ΕΣΠΑ, θεσπίστηκαν 64 έλεγχοι και αντίστοιχες εγκρίσεις, από τη στιγμή που προκηρύσσεται ένα έργο μέχρι να ολοκληρωθεί. Φυσικά, όλες αυτές οι γραφειοκρατικές διαδικασίες, πολλές από τις οποίες είναι εξώφθαλμα άχρηστες και αναίτια χρονοβόρες, οδηγούν σε αναπόφευκτα ευτράπελα.
Στις 29 Δεκεμβρίου 2014, λίγο πριν την αλλαγή του χρόνου, ο αντιπρόεδρος του νοτιοκορεάτικου τεχνολογικού κολοσσού LG, Ε. Τζ. Λι, βρέθηκε στην Ελλάδα προκειμένου να υπογράψει με το ελληνικό Δημόσιο Σύμβαση Δημοσίου Ιδιωτικού Τομέα. Το έργο, χρηματοδοτούμενο από το ΕΣΠΑ, αφορούσε το ηλεκτρονικό εισιτήριο των αστικών συγκοινωνιών της Αττικής, και ο ανάδοχός του ήταν η κοινοπραξία της LG με την ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή. Ο κύριος Λι έφθασε συνεπής στο ραντεβού του για την υπογραφή της σύμβασης στις 8 το πρωί παραμονές Πρωτοχρονιάς στο υπουργείο Υποδομών, και βρέθηκε μπροστά σε περίπου 4.500 σελίδες τις οποίες έπρεπε να υπογράψει εις διπλούν.
Υπέγραφε μέχρι τις 5 το απόγευμα».
Σκεφτείτε τον καημένο τον αντιπρόεδρο της LG να υπογράφει ασταμάτητα 9.000 σελίδες, τις οποίες φαντάζομαι ότι θα έπρεπε να υπογράψει και ο εκπρόσωπος της ΤΕΡΝΑ, αλλά και οι εκπρόσωποι του Δημοσίου.
Θα γύρισε στην πατρίδα του και θα περιέγραφε την τιμωρία που του επιφύλαξαν στην Ελλάδα. Εννιά ώρες να υπογράφει ασταμάτητα! Είμαι βέβαιος ότι και σε άλλες χώρες υπογράφονται πολυσέλιδες συμβάσεις.
Κάποιος τρόπος θα υπάρχει ώστε να μην είναι απαραίτητη η υπογραφή σε κάθε σελίδα.
Μη νομίζετε ότι το έργο προχώρησε μετά την πολύωρη υπογραφή της σύμβασης. Χρειάστηκε ένα ακόμα βήμα που κράτησε άλλους 14 μήνες. Αντιγράφω από την ειδησεογραφία της 15ης Μαρτίου 2016: «Το Δ΄ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας με τέσσερις αποφάσεις του (676 – 679/2016) απέρριψε ως αβάσιμους όλους τους ισχυρισμούς της εταιρείας “ΜΕΤΚΑ Α.Ε. – ΑΤΕΣΕ Α.Ε.” για την διεξαγωγή διεθνούς διαγωνισμού για το έξυπνο ηλεκτρονικό εισιτήριο των αστικών συγκοινωνιών της Αθήνας… Η εταιρεία “ΜΕΤΚΑ Α.Ε. – ΑΤΕΣΕ Α.Ε.” κατά το στάδιο αξιολόγησης του διαγωνισμού είχε ασκήσει προδικαστική προσφυγή η οποία όμως απορρίφθηκε με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του ΟΑΣΑ. Οι σύμβουλοι Επικρατείας έκριναν ότι ήταν νόμιμη η απόρριψη της προδικαστικής προσφυγής της εταιρείας “ΜΕΤΚΑ Α.Ε. – ΑΤΕΣΕ Α.Ε.” από τον ΟΑΣΑ».
Κλείνω με δύο χαρακτηριστικά αποφθέγματα:
«Bureaucracy is the art of making the possible impossible» – Javier Pascal Salcedo.
«Bureaucracy expands to meet the needs of the expanding bureaucracy» – Oscar Wilde.
Σημειώστε ότι και οι δύο δεν αναφέρονται στην ελληνική γραφειοκρατία. Σε αυτήν αναφέρθηκε ο υπουργός Παναγιώτης Κουρουμπλής, στο πρόσφατο 1o Συνέδριο για Sm@rt Cities (29/3/2016), όταν κάλεσε τους δημόσιους φορείς «σε εκστρατεία κατά της γραφειοκρατίας, με κατάργηση μη αναγκαίων διαδικασιών και περιττών δικαιολογητικών ώστε να διευκολύνουν πολίτες, επιχειρήσεις αλλά και ευάλωτες κοινωνικά ομάδες πληθυσμού». Από εκστρατείες καλά πάμε. Από αποτελέσματα όμως δεν πάμε καλά!
* Ο κ. Ανδρέας Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.