Σαράντα ένα χρόνια πριν, το 1975, το ελληνικό Δημόσιο ιδρύει τη Δημόσια Επιχείρηση Πετρελαίου (ΔΕΠ), με δύο στρατηγικούς στόχους, να ελέγχει και να εγκρίνει τις εργασίες παραγωγής υδρογονανθράκων στην περιοχή του Πρίνου και να ερευνήσει τη χώρα για να ανακαλύψει και άλλα κοιτάσματα. Δύο φωτισμένοι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι (Κ. Κονοφάγος και Κ. Ζάχος) οργανώνουν και στελεχώνουν την εταιρεία σε πρότυπα μεγάλης πετρελαϊκής πολυεθνικής. Η ΔΕΠ υλοποιεί επιτυχώς και τους δύο στόχους, συμμετέχοντας ουσιαστικά σε όλες τις εργασίες έρευνας, ανάπτυξης κοιτασμάτων και παραγωγής υδρογονανθράκων στην Ελλάδα υπό διάφορες ιδιότητες (εντολοδόχος, συμπράττων ανάδοχος, εκπρόσωπος του Δημοσίου, ελεγκτής, διαιτητής, κ.ά.).
Η μετεξέλιξη της ΔΕΠ (ΔΕΠ – ΕΚΥ το 1985, Ελληνικά Πετρέλαια το 1998) βρίσκει σήμερα τον κλάδο έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων να αποτελεί μια επιτυχημένη επιχειρηματική δραστηριότητα της Ελληνικά Πετρέλαια (ΕΛΠΕ), του μεγαλύτερου καθετοποιημένου ενεργειακού ομίλου της χώρας (ετήσιος κύκλος εργασιών 8 δισ., λειτουργικά κέρδη περίπου 760 εκατ., πρόσφατες επενδύσεις 3 δισ., 3.500 εργαζόμενοι σε 8 χώρες). Οι συστηματικές έρευνες της ΕΛΠΕ για πετρέλαιο σε 26 περιοχές της χώρας, με γεωλογικές μελέτες, σεισμικές διασκοπήσεις και 75 γεωτρήσεις, έχουν επιβεβαιώσει την ύπαρξη πετρελαϊκού συστήματος, με την ανακάλυψη τριών οριακών κοιτασμάτων (Δυτική Ελλάδα, Ιόνιο, Θερμαϊκός, κ.λπ.) και θέτουν τις βάσεις για περαιτέρω έρευνα. Επιπλέον, οι επενδύσεις της, πλέον των 220 εκατ., σε έρευνες την τελευταία δεκαετία σε Λιβύη, Αίγυπτο και Αλβανία, είτε αυτοδύναμα, είτε μέσω κοινοπραξιών με διεθνώς αναγνωρισμένες πετρελαϊκές εταιρείες (Repsol, Kuwait Energy, Woodside, Vegas, κ.λπ.), οδήγησαν στην ανακάλυψη περισσότερων από 200 εκατ. βαρελιών πετρελαίου.
Το 2011 η ελληνική αγορά Ε&Π, ύστερα από πολυετή ηχηρή απουσία του ελληνικού Δημοσίου, επιτέλους ανοίγει! Εκτοτε διαπιστώνουμε τη διακομματική βούληση να δοθεί ώθηση στην έρευνα για ανακάλυψη υδρογονανθράκων. Απολύτως θετικό σημείο αλλά που, δυστυχώς, επιβαρύνεται με τις γνωστές παλινωδίες: επικαιροποιείται η σχετική νομοθεσία και θεσμοθετείται φορέας διαχείρισης των κρατικών δικαιωμάτων (Ν. 4001 – ΕΔΕΥ, Αύγουστος 2011), ο οποίος, δυστυχώς, δεν έχει ακόμη στελεχωθεί και, επομένως, δεν υπάρχει ουσιαστικός έλεγχος των τρεχουσών δραστηριοτήτων, ιδιαιτέρως της παραγωγής, δίνονται κίνητρα συνέχισης της παραγωγής στην περιοχή Πρίνου για άλλα 25 χρόνια, παρά τις διατάξεις της γενικής νομοθεσίας περί υδρογονανθράκων (Απρίλιος 2013). Μολονότι γίνεται προσπάθεια προσέλκυσης επενδυτών με την προκήρυξη τριών διεθνών διαγωνισμών για 26 περιοχές (Ιούνιος 2012, Ιανουάριος 2015, Ιούλιος 2015), οι κινήσεις προβολής στη διεθνή αγορά ήταν μάλλον περιορισμένες, ενώ καθυστερεί η αξιολόγηση των υποβληθεισών προσφορών, κ.λπ.
Παρά τις όποιες αντιφάσεις, προχωρούν οι παραχωρήσεις περιοχών για έρευνα πετρελαίου. Η κύρωση από τη Βουλή των Ελλήνων τριών συμβάσεων μίσθωσης (Οκτώβριος 2014), η επιλογή προτιμητέων αναδόχων σε άλλες τρεις χερσαίες περιοχές στη Δυτική Ελλάδα (Φεβρουάριος 2016) και η συνεχιζόμενη αξιολόγηση τριών ακόμη προσφορών για το Ιόνιο Πέλαγος είναι η σαφής επιβεβαίωση.
Ο όμιλος ΕΛΠΕ έχει σαφή στρατηγική ανάπτυξης και δεν έχει διστάσει να επενδύει περίπου 3 δισ. στην Ελλάδα στα χρόνια της κρίσης (Ε&Π, διύλιση, πετροχημικά, εμπορία, ηλεκτρική ενέργεια, φυσικό αέριο, ΑΠΕ), με απόλυτο σεβασμό στο περιβάλλον και στις τοπικές κοινωνίες, δημιουργώντας εκατοντάδες θέσεις εργασίας και συνεισφέροντας σε θέματα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης (ετήσιο κοινωνικό προϊόν περίπου 500 εκατ., Helpe Village στη Χίο, κ.λπ.). Οι στρατηγικοί στόχοι του ομίλου ΕΛΠΕ περιλαμβάνουν διακριτή επιχειρηματική θέση για τη δημιουργία χαρτοφυλακίου σε Ε&Π στη χώρα.
Οι μετοχές της εταιρείας διαπραγματεύονται στα Χρηματιστήρια των Αθηνών και του Λονδίνου, με συμμετοχή τόσο μετόχων πλειοψηφίας (ελληνικό Δημόσιο 35%, όμιλος Paneuropean 43%) όσο και μικρομετόχων (διασπορά 22%). Ως εκ τούτου εφαρμόζεται διαφανής εταιρική διακυβέρνηση που μαζί με τα τεχνικά, οικονομικά και εμπορικά πλεονεκτήματα της εταιρείας (έμπειρο προσωπικό, βαθιά γνώση της γεωλογίας του ελλαδικού χώρου, εμπορικό μέγεθος, ισχυρή οικονομική θέση, πρόσβαση στις διεθνείς χρηματαγορές) αναγνωρίζονται από την πετρελαϊκή βιομηχανία και, επομένως, η εταιρεία μας προτιμάται διαχρονικά, ως εταίρος ειδικά για τον ελλαδικό χώρο, από τις μεγαλύτερες διεθνείς πετρελαϊκές εταιρείες με τις οποίες ήδη μελετά από κοινού επιχειρηματικές ευκαιρίες.
Η ΕΛΠΕ, ως εντολοδόχος κοινοπραξίας με την ιταλική Edison, ερευνά ήδη τον δυτικό Πατραϊκό κόλπο, υλοποιώντας έγκαιρα και εντός προϋπολογισμού όλες τις συμβατικές της υποχρεώσεις. Μάλιστα πρόσφατα, παρά την πτώση των τιμών του αργού, η ΕΛΠΕ έκανε εκτεταμένες γεωφυσικές καταγραφές, εφαρμόζοντας την πλέον σύγχρονη τεχνολογία, προετοιμάζοντας την εκτέλεση επιτυχών γεωτρήσεων ανακάλυψης πετρελαίου εντός του 2018. Η εξαίρετη ανταπόκριση από όλους τους εμπλεκόμενους κρατικούς φορείς (ΥΠΕΝ, ΥΠΕΞ, Λιμεναρχεία, κ.λπ.) και την τοπική αυτοδιοίκηση (Περιφέρειες Δυτικής Ελλάδας και Ιονίων Νήσων) είχε ως αποτέλεσμα έγκαιρες εγκρίσεις των απαιτούμενων αδειών αλλά και πραγματοποίηση αυστηρών ελέγχων. Είμαστε υπερήφανοι για την υλοποίηση πρωτοποριακών γεωφυσικών καταγραφών και για την εκτέλεση, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, περιβαλλοντικών μετρήσεων και μελετών που επέτρεψαν την πλήρη εφαρμογή των πλέον αυστηρών όρων για την προστασία του περιβάλλοντος σε επιταγή των διεθνών συμβάσεων ACCOBAMS και JNCC. Και όλα αυτά, με απόλυτη διαφάνεια και συνεχή ενημέρωση των τοπικών κοινωνιών, με αποτέλεσμα την αποδοχή τους και, φυσικά, την απρόσκοπτη συνέχιση των επαγγελματικών τους δραστηριοτήτων.
Επιπρόσθετα η ΕΛΠΕ, στο πλαίσιο των πρόσφατων διεθνών διαγωνισμών, έχει ανακηρυχθεί από το ΥΠΕΝ ως «επιλεγείς αιτών» για τις περιοχές «ΒΔ Πελοπόννησος» και «Άρτα – Πρέβεζα», και αναμένει την αξιολόγηση προσφορών για τρεις περιοχές του Ιονίου πελάγους (η μία μαζί με τους πετρελαϊκούς κολοσσούς Total και Edison).
Είμαστε αισιόδοξοι ότι οι διαγωνιστικές διαδικασίες θα ολοκληρωθούν σύντομα. Η ΕΛΠΕ, στηριζόμενη στην πλούσια πείρα της, είναι έτοιμη να ξεκινήσει νέες ερευνητικές εργασίες, η χώρα διψά για επενδύσεις και η εκμετάλλευση κοιτασμάτων υδρογονανθράκων είναι ένας κλάδος που είναι δυνατόν να αποδώσει σημαντικά έσοδα στο ελληνικό Δημόσιο. Για παράδειγμα, τα έσοδα του Δημοσίου (μισθώματα, φόροι) από την παραγωγή κάθε ενός κοιτάσματος 100 εκατ. βαρελιών εκτιμάται ότι θα ανέρχονται σε περίπου 300 εκατ. ετησίως (0,2% του ΑΕΠ) για 25 χρόνια, ενώ θα δημιουργηθούν εκατοντάδες θέσεις εργασίες στις τοπικές κοινωνίες. Η αντίστροφη μέτρηση για τις ορυκτές πρώτες ύλες έχει ήδη αρχίσει, άλλες μορφές ενέργειας έρχονται. Ισως είναι η τελευταία ευκαιρία να συνεχίσουμε αυτό που αρχίσαμε ως ΔΕΠ σαράντα χρόνια πριν και να ολοκληρώσουμε επιτυχώς τις έρευνες υδρογονανθράκων στην χώρα. Παράλληλα, η εθνική στρατηγική προσπάθεια προσέλκυσης διεθνών εύρωστων οικονομικά πετρελαϊκών εταιρειών πρέπει επίσης να συνεχιστεί χωρίς μεμψιμοιρίες.
Η ΕΛΠΕ, σε συνεργασία με μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες, εφαρμόζοντας σύγχρονες τεχνολογίες με πολλή δουλειά, προσήλωση στον στόχο, υπομονή και επιμονή, επενδύει για ανακάλυψη κοιτασμάτων πετρελαίου στη χώρα μας. Πιστεύουμε ότι το τελικό αποτέλεσμα των πολύχρονων επενδυτικών προσπαθειών του ομίλου θα είναι απολύτως θετικό, δικαιώνοντας έτσι τις προσδοκίες του ελληνικού λαού. Οι καιροί ου μενετοί.
* Ο κ. Γιάννης Γρηγορίου είναι γενικός διευθυντής Ερευνας και Παραγωγής Υδρογονανθράκων ΕΛΠΕ Α.Ε.