Η βασική πολιτική που εφαρμόζεται με συνέπεια από το υπουργείο Οικονομίας είναι αυτή της… παράτασης. Η πολιτική αυτή φαίνεται ότι εφαρμόζεται και στα προγράμματα για την ενίσχυση επιχειρήσεων, που έχουν προκηρυχθεί στο πλαίσιο του νέου ΕΣΠΑ. Μετά την πολύμηνη καθυστέρηση στην προκήρυξη των προγραμμάτων, το υπουργείο Οικονομίας προχωρά τώρα σε παρατάσεις στην ημερομηνία υποβολής των αιτήσεων, που μετατίθενται για τον Μάιο.
Η άλλη πολιτική είναι αυτή της καθυστέρησης στην απορρόφηση των τελευταίων κονδυλίων για την ενίσχυση των επιχειρήσεων που έχουν απομείνει στο πλαίσιο του παλιού ΕΣΠΑ. Και στις δύο περιπτώσεις το αποτέλεσμα είναι το «στέγνωμα» της αγοράς.
Την ίδια στιγμή, ο αναπτυξιακός νόμος, που είχε αποτελέσει βασική κυβερνητική δέσμευση, και θα μπορούσε να βοηθήσει τις επιχειρήσεις μέσω φορολογικών απαλλαγών, παραμένει ακόμη στα συρτάρια του υπουργείου Οικονομίας, απουσία του φιλόδοξου αναπτυξιακού σχεδίου που επίσης είχε αποτελέσει κυρίαρχη κυβερνητική δέσμευση αλλά δεν έχει δημοσιοποιηθεί ακόμη. Ανάλογη τύχη έχει και το πακέτο Γιούνκερ, που παραμένει ευσεβής πόθος για την κυβέρνηση. Ο κατάλογος των έργων που κατατέθηκε με καθυστέρηση στα τέλη Μαρτίου από το υπουργείο Οικονομίας, συνολικού ύψους 5,6 δισ. ευρώ, αποτελεί προκαταρκτική διαδικασία, η οποία απέχει από την τελική επιλογή και έγκριση έργων, τη στιγμή που όλες οι χώρες έχουν εξασφαλίσει τα πρώτα εγκεκριμένα έργα.
Τα αιτήματα
Οπως προκύπτει από τα αιτήματα που υποβάλλονται στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα» από υποψηφίους που θέλουν να ενταχθούν σε ένα από τα τέσσερα προγράμματα του νέου ΕΣΠΑ, ο προϋπολογισμός των αιτήσεων θα ξεπεράσει κατά πολύ τούς διαθέσιμους πόρους. Πρόκειται για τα προγράμματα «Νεοφυής επιχειρηματικότητα», «Αναβάθμιση πολύ μικρών και μικρών υφιστάμενων επιχειρήσεων», «Ενίσχυση τουριστικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων» και «Ενίσχυση της αυτοαπασχόλησης», ο διαθέσιμος προϋπολογισμός των οποίων φθάνει τα 270 εκατ. ευρώ. Η εικόνα αυτή προκύπτει από την επισκεψιμότητα που υπάρχει στη σχετική πλατφόρμα αλλά και από τον αριθμό των προσωρινών αιτήσεων που έχουν υποβληθεί, αφού κάποιος μπορεί να αποθηκεύσει την αίτησή του πριν την καταθέσει οριστικά, κάτι που συνήθως γίνεται πριν από την εκπνοή της προθεσμίας. Με δύο μέχρι σήμερα παρατάσεις, το υπουργείο Οικονομίας έχει μεταθέσει τις προθεσμίες για τον Μάιο, και η αιτία, σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση, είναι η αυξημένη ζήτηση που εκδηλώνεται για τα προγράμματα.
Η αυξημένη ζήτηση επιβεβαιώνει τη δίψα που υπάρχει στην αγορά για ρευστότητα και ενισχύσεις. Η επανεμφάνιση των συμβούλων που υπόσχονται μια θέση στα πολυδιαφημιζόμενα προγράμματα, έναντι αμοιβής, δεν είναι παρά ένα ακόμη σύμπτωμα της εποχής και της ανάγκης που υπάρχει για μία θέση επιδότησης.
Την ίδια στιγμή που το βάρος έχει πέσει στα τέσσερα προγράμματα του νέου ΕΣΠΑ, καθυστερημένη είναι η αφύπνιση του υπουργείου Οικονομίας στην απορρόφηση των πόρων του παλιού ΕΣΠΑ. Πρόκειται για 500 εκατ. ευρώ που εκκρεμούν στο πλαίσιο του προηγούμενου προγράμματος, και τα οποία δεν έχουν ακόμη απορροφηθεί, παρά το γεγονός ότι το πρόγραμμα έχει κλείσει από τα τέλη του 2015. Καταληκτική ημερομηνία απορρόφησης είναι ο Σεπτέμβριος του 2016 και, όπως όλα δείχνουν, μέρος αυτών δεν θα κατορθώσει να βρει τους τελικούς αποδέκτες, δηλαδή τις επιχειρήσεις.
Εκκρεμότητες
Από τα λεφτά που εκκρεμούν, τα 200 εκατ. έχουν δεσμευθεί μέσω του ΕΤΕΑΝ και του Ταμείου Επιχειρηματικότητας, ενώ άλλα 300 εκατ. είναι τα χρήματα που έχουν δεσμευθεί μέσω του Ταμείου Εγγυοδοσίας που έχει συσταθεί, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, για τη χρηματοδότηση ΜμΕ. Αυτά τα χρήματα αφορούν τη δυνατότητα δανεισμού με ιδιαίτερα ευνοϊκά επιτόκια, που διαμορφώνουν το κόστος χρηματοδότησης κοντά στο 4%, ή ακόμη και στο 3%, όταν το μέσο κόστος δανεισμού της αγοράς από τις τράπεζες είναι κοντά στο 8%, περίπου, ή ακόμη υψηλότερα σε κάποιες περιπτώσεις. Εχοντας αποσπάσει την παράταση από την Ε.Ε., το υπουργείο Οικονομικών καλείται να προωθήσει τις συμβάσεις με τις τράπεζες, προκειμένου τα χρήματα αυτά να πέσουν στην πραγματική οικονομία και στις επιχειρήσεις. Ο χρόνος μετρά πλέον αντίστροφα, αφού έναν και πλέον χρόνο μετά, οι σχετικές συμβάσεις με τις τράπεζες σε ό,τι αφορά τα χρήματα του Ταμείου Εγγυοδοσίας δεν έχουν ακόμα υπογραφεί.
Αυτές οι καθυστερήσεις λειτουργούν πολλαπλασιαστικά στην οικονομία, που στερεύει καθημερινά από χρήμα. Ενδεικτικό της έλλειψης ρευστότητας που υπάρχει στην αγορά είναι το γεγονός ότι τα νέα δάνεια που οι τράπεζες χορήγησαν τον Φεβρουάριο έπεσαν σε ιστορικό χαμηλό, και οι πιστώσεις προς τις επιχειρήσεις άγγιξαν το κατώτερο σημείο της δεκαετίας. Η έλλειψη ρευστότητας πλήττει ευθέως τόσο τις μικρές όσο και τις μεγάλες επιχειρήσεις, καθώς, σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, τα νέα δάνεια που δόθηκαν προς τις μικρές επιχειρήσεις περιορίστηκαν τον Φεβρουάριο μόλις σε 23 εκατ. ευρώ, ενώ 61 εκατ. ευρώ δόθηκαν προς τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και μόλις 207 εκατ. ευρώ ήταν οι χορηγήσεις προς τις μεγάλες επιχειρήσεις.