Σαρωτικές αλλαγές στο ύψος αλλά και στην είσπραξη των εισφορών για το σύνολο των ασφαλισμένων επιβάλλει η επερχόμενη ασφαλιστική μεταρρύθμιση, καθώς ορίζονται ενιαίοι κανόνες για μισθωτούς του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα, για εργαζόμενους με μπλοκάκι, δημοσιογράφους, αγρότες, ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους.
Αν και κεντρικός στόχος των προωθούμενων αλλαγών είναι να επιβληθούν ενιαίοι κανόνες ασφάλισης και κατά συνέπεια ενιαίες εισφορές για όλους, στο σχέδιο νόμου που, σύμφωνα με τον υπουργό Εργασίας Γιώργο Κατρούγκαλο αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή, προβλέπονται μεταβατικές διατάξεις για μια σειρά ασφαλισμένων, κυρίως αυτοαπασχολούμενους – ελεύθερους επαγγελματίες και εμπόρους, οι οποίοι θα υποστούν σημαντικές επιβαρύνσεις από τις επερχόμενες ανατροπές. Μάλιστα, στα νέα ασφάλιστρα-φωτιά πρέπει να προστεθούν και οι σημαντικές επιβαρύνσεις από το προωθούμενο φορολογικό σχέδιο νόμου, που κάνουν τους ενδιαφερόμενους να μιλούν για τον «θάνατο του επαγγελματία». Οι ειδικές αυτές διατάξεις είναι ακόμη στο στάδιο της διαπραγμάτευσης με τους θεσμούς, ειδικά για τους αγρότες, καθώς υπάρχουν ενστάσεις κυρίως για τη δυνατότητα κατώτερης εισφοράς (με αντίστοιχα κατώτερη εθνική και ανταποδοτική σύνταξη).
Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών, τα μηνιαία έσοδα του κράτους από ασφαλιστικές εισφορές ξεπερνούν το 1,5 δισ. ευρώ τον μήνα και στόχος της μεταρρύθμισης, εκτός από την ισονομία, είναι και η αύξηση των εσόδων, καθώς εκτιμάται ότι τα ληξιπρόθεσμα χρέη προς τα ασφαλιστικά ταμεία ξεπερνούν τα 20 δισ. ευρώ. Πρόκειται για τις ανείσπρακτες βεβαιωμένες οφειλές, γιατί υπάρχουν και τα δεκάδες δισ. που χάνονται κατ’ έτος εξαιτίας της εισφοροαποφυγής και της φοροδιαφυγής.
Για τον λόγο αυτό, στο σχετικό σχέδιο νόμου προβλέπεται η δημιουργία κοινού μητρώου των υπόχρεων καταβολής ασφαλιστικών εισφορών και φόρου εισοδήματος, «στο οποίο ενσωματώνονται και εναρμονίζονται οι διαδικασίες εγγραφής, δήλωσης, πληρωμής και βεβαίωσης καταβολής του φόρου εισοδήματος και των ασφαλιστικών εισφορών». Μάλιστα, εντός του β΄ εξαμήνου του τρέχοντος έτους, εκτός από τους μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα (ΙΚΑ), θα υποχρεωθούν στην καταβολή, σε μηνιαία βάση, Αναλυτικής Περιοδικής Δήλωσης (ΑΠΔ) όλοι ανεξαιρέτως οι μισθωτοί (δημόσιοι υπάλληλοι, προσωπικό ΟΤΑ, δικαστές και δημόσιοι λειτουργοί, αιρετοί οργάνων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, κληρικοί, στρατιωτικοί και ένστολοι), όπου θα δηλώνουν τις ασφαλιστικές τους εισφορές.
Ανατροπές
Οπως αποκάλυψε η «Κ», σημαντικές ανατροπές και μειώσεις μισθών αναμένονται από την αρχή του 2017 στο σύνολο των δημοσίων υπαλλήλων και αναφορικά με το ύψος των εισφορών, καθώς αυτό θα υπολογίζεται επί των πάσης φύσεως αποδοχών.
Αναλυτικά, για όλους τους μισθωτούς, το συνολικό ποσοστό εισφοράς κλάδου σύνταξης ορίζεται στο 20% και κατανέμεται κατά 6,67% σε βάρος των ασφαλισμένων και κατά 13,3% σε βάρος των εργοδοτών.
Ανώτατο όριο ασφαλιστέων εισφορών για τον υπολογισμό της μηνιαίας εισφοράς ορίζεται το 10πλάσιο του κατώτατου μισθού, ήτοι οι 5.860 ευρώ. Μάλιστα, καθώς επιβάλλεται εισφορά και επί της πολλαπλής απασχόλησης, στο σχέδιο νόμου θα υπάρξει πρόβλεψη ότι «για την εισφορά ασφαλισμένου και μόνο, το ανώτατο όριο των 5.860 ευρώ εφαρμόζεται και επί πολλαπλής μισθωτής απασχόλησης ή έμμισθης εντολής».
Παράλληλα, το σχέδιο νόμου προβλέπει ασφαλιστική εισφορά για τον κλάδο σύνταξης ύψους 20% (6,67% σε βάρος των ασφαλισμένων και κατά 13,3% σε βάρος των εργοδοτών) και για όσους το εισόδημα προέρχεται από τη διαρκή σχέση παροχής υπηρεσιών.
Μάλιστα, ξεκαθαρίζεται ότι υπόχρεος για την καταβολή εργοδοτικής εισφοράς είναι οποιοδήποτε πρόσωπο (φυσικό ή νομικό) για το οποίο οι ασφαλισμένοι παρέχουν υπηρεσίες έναντι περιοδικής παροχής.
Οι διατάξεις αυτές αναμένεται να προκαλέσουν έντονες αντιδράσεις στους χιλιάδες εργαζομένους με μπλοκάκι, καθώς ειδικοί σε εργασιακά, ασφαλιστικά και φορολογικά θέματα εκτιμούν ότι στην πράξη θα κληθούν να καλύψουν τόσο την εισφορά εργαζομένου όσο όμως και την εισφορά του εργοδότη από το εισόδημά τους. Μεγαλύτερη ανατροπή και δραματική αύξηση εισφορών προβλέπεται για τα μπλοκάκια που διατηρούν οι ασφαλισμένοι μετά το 1992, καθώς από τις αρχές του 2017 καταργείται το δικαίωμα επιλογής Ταμείου και ταυτόχρονα απαλλαγής από την υποχρέωση καταβολής διπλού ασφαλίστρου σε περιπτώσεις παράλληλης απασχόλησης. Ετσι, όλοι οι ασφαλισμένοι, ανεξάρτητα από το πότε εντάχθηκαν στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, θα πρέπει να καταβάλλουν ασφαλιστικές εισφορές για κάθε αναληφθείσα επαγγελματική δραστηριότητα.
Ανατροπές αναμένονται και για τους ασφαλισμένους στο ΝΑΤ, αλλά και για τους δημοσιογράφους, καθώς θα επαναπροσδιοριστεί το ύψος των εισφορών που πληρώνουν έως σήμερα και είναι κάτω του νέου ενιαίου ορίου.
Στο 20% ορίζεται η εισφορά και για τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αυτοαπασχολούμενους, ασφαλισμένους έως σήμερα στα ταμεία ΟΑΕΕ και ΕΤΑΑ. Οι εισφορές υπολογίζονται επί του μηνιαίου εισοδήματος, όπως αυτό καθορίζεται είτε με βάση το καθαρό φορολογητέο αποτέλεσμα είτε με βάση την καθαρή αξία των παρεχόμενων μηνιαίων (ή σε άλλη τακτική βάση) υπηρεσιών κάθε έτους, για το οποίο εκδίδονται τιμολόγια, αποδείξεις δαπάνης ή δελτία παροχής υπηρεσιών.