Στη δημιουργία ενός εθνικού αρχείου καταγραφής των τελικών δικαιούχων των υπεράκτιων εταιρειών (offshore) που συναλλάσσονται μέσω του ελληνικού τραπεζικού συστήματος –έχουν λογαριασμούς– προχωρούν οι ελληνικές τράπεζες και το Δημόσιο σε εφαρμογή απόφασης σχετικής ευρωπαϊκής οδηγίας. Πρόσβαση στο εθνικό αυτό μητρώο θα έχουν όχι μόνο οι αρχές καταπολέμησης νομιμοποίησης από εγκληματικές δραστηριότητες άλλα και οι φορολογικές αρχές. Να σημειωθεί ότι οποιαδήποτε οντότητα, όπου και να βρίσκεται, κάνει συναλλαγές μέσω του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, θα πρέπει να έχει πλέον ελληνικό ΑΦΜ.
Οι ελληνικές υπηρεσίες
Μέχρι σήμερα στις ελληνικές υπηρεσίες, είτε πρόκειται για την αρχή για τη νομιμοποίηση εσόδων απο εγκληματικές δραστηριότητες, είτε για τις εισαγγελίες, είτε για το υπουργείο Οικονομικών, έχουν ad hoc συνταγμένους καταλόγους υπεράκτιων εταιρειών, κυρίως αυτών που κατέχουν ακίνητα στην Ελλάδα («υπεράκτιες βίλες»). Ο πίνακας αυτός που είχε σχηματισθεί από τη δουλειά στελεχών του ΣΔΟΕ περιλάμβανε περίπου 23.000 παρόμοιες επιχειρήσεις. Η φορολόγηση των εταιρειών αυτών με τον νόμο του 2010 οδήγησε στο παράδοξο να περιορίζονται χρόνο με το χρόνο τα έσοδα του Δημοσίου από αυτές, ενώ μια σειρά άλλων υπεράκτιων εταιρειών έκανε μεγάλες συναλλαγές με κινητές αξίες πολλαπλάσιες των υπεράκτιων εταιρειών ακινήτων. Είναι ενδεικτική η μείωση των εσόδων τα τρία πρώτα χρόνια από την εφαρμογή του νόμου:
• Το 2010: Δηλώσεις 1.177 – έσοδα 3,4 δισ. ευρώ.
• Το 2011: Δηλώσεις 998 – έσοδα 0,9 δισ. ευρώ
• Το 2012: Δηλώσεις 965 – έσοδα 0,3 δισ. ευρώ.
• Το 2015 λίγες μέρες πριν από την επιβολή ελέγχων στην κίνηση των κεφαλαίων, το εισόδημα από ακίνητα που βρίσκονται στην κυριότητα αλλοδαπών εταιρειών εγκατεστημένων σε χώρες που έχουν υπογράψει με την Ελλάδα σύμβαση αποφυγής διπλής φορολογίας όσο και το εισόδημα από ακίνητα εταιρειών που ανήκουν σε οποιαδήποτε άλλη χώρα (συμπεριλαμβανομένων των offshore), φορολογείται ως εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα με συντελεστή 26% και εκπίπτουν μάλιστα τα έξοδα που προκύπτουν από τη διαχείριση της εταιρείας ακινήτων.
Ολα αυτά, ωστόσο, ίσχυαν και στην Ευρώπη μέχρι να έρθουν τα Panama Papers.
Την περασμένη εβδομάδα οι υπουργοί Οικονομικών της Μ. Βρετανίας, της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας και της Ισπανίας στο περιθώριο της Εαρινής Συνόδου του ΔΝΤ έκαναν έκκληση σε όλες τις χώρες να συμπεριλάβουν πλέον στα «εθνικά αρχεία» τελικούς δικαιούχους εταιρειών, τραστ, ιδρυμάτων, εταιρείες-κελύφη κ.λπ.
Για να παροτρύνουν και τις άλλες χώρες να κάνουν το ίδιο οι «5» ανακοίνωσαν ότι αρχίζουν την πιλοτική εφαρμογή «της αυτόματης ανταλλαγής πληροφοριών» σε ό,τι αφορά τους «τελικούς δικαιούχους των υπεράκτιων εταιρειών». Οι «5» εκφράζοντας τη δυσπιστία τους στον ΟΟΣΑ ζητούν να συνεργασθεί με τη FATF, τη διεθνή αρχή για την καταπολέμηση του «ξεπλύματος», για τη σύνταξη ενιαίων κανόνων που θα διέπουν την αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών. Να σημειωθεί ότι κατά τη διαπραγμάτευση της ευρωπαϊκής οδηγίας, το Λονδίνο ήθελε να εξαιρεθούν τα τραστ από τις ενιαίες διαδικασίες ανταλλαγής πληροφοριών.
Στη σύνταξη των καταλόγων των τελικών δικαιούχων δεν περιλαμβάνονται μεγάλες κατηγορίες gate keepers, όπως συμβολαιογράφοι, δικηγόροι, ΑΧΕΠΕΥ, ΕΠΕΥ που συνδέονται με τη δημιουργία τέτοιων εταιρειών η διευκολύνουν τις συναλλαγές τους, χωρίς όμως οι τράπεζες να συμβάλουν στη δημιουργία του εθνικού μητρώου. Ετσι, δημιουργείται στην ουσία λένε ανεπίσημα οι τράπεζες, ένας «αθέμιτος» ανταγωνισμός αρρύθμιστων «παικτών» που συνεχίσουν να παίζουν το «παλιό παιχνίδι».
Η ελληνική κυβέρνηση έχει αναλάβει την υποχρέωση να προχωρήσει στη δημιουργία αυτού του αρχείου μέσα στο 2016. Το αρχείο θα δημιουργηθεί στον «Τειρεσία» και η ανταλλαγή θα γίνεται μέσω της αρμόδιας διεύθυνσης του υπουργείου Οικονομικών, της Διεύθυνσης Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων (ΔΔΟΣ).
Μητρώο
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», για να γίνει η διαχείριση αυτών των πληροφοριών, απαιτείται η εγκατάσταση συστήματος καταχώρισης (μητρώο) τραπεζικών λογαριασμών και δικαιούχων που προσφέρεται από τις εμπορικές τράπεζες, χωρίς το Δημόσιο –παρά τη ρητορική για την ανάγκη πάταξης της φοροδιαφυγής– να έχει απαντήσει στη σχετική προσφορά… Αξίζει να σημειωθεί ότι με αντίστοιχη καθυστέρηση προχωρά η εφαρμογή της FATCA στην Ελλάδα, της σχετικής αμερικανικής νομοθεσίας που διασφαλίζει ότι οι καταθέσεις Αμερικανών πολιτών (σ.σ. ομογενών) έχουν φορολογηθεί κανονικά στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ομως η τάση που υπάρχει και στις δύο «πίστες» (ευρωπαϊκή οδηγία, εναρμόνιση με την αμερικανική νομοθεσία) είναι να συγχωνευθεί ο έλεγχος των ροών και των εταιρειών που ελέγχονται για νομιμοποίηση εσόδων με εκείνες που ελέγχονται για τη φοροδιαφυγή.