Μπορεί η ολοκλήρωση της αξιολόγησης να προκάλεσε ανακούφιση στις διοικήσεις των τραπεζών, δημιουργώντας προσδοκίες για τη βελτίωση των συνθηκών και τη σταδιακή επιστροφή της οικονομίας σε θετική τροχιά, ωστόσο επί του παρόντος οι τράπεζες βρίσκονται αντιμέτωπες με δεινά προβλήματα, με κυριότερα τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και την περιορισμένη ρευστότητα.
Παρά το γεγονός ότι σε λίγες εβδομάδες συμπληρώνεται ένας χρόνος από την υπογραφή του τρίτου μνημονίου (Αύγουστος 2015), η αβεβαιότητα παραμένει κυρίαρχη, δεν έχει γίνει καμία χαλάρωση των capital controls και οι καταθέσεις συνεχίζουν να βρίσκονται στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων δεκατριών ετών, στα 121,4 δισ. ευρώ. Από την αρχή του έτους και παρά τους κεφαλαιακούς περιορισμούς, οι καταθέσεις των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών έχουν μειωθεί κατά 1,95 δισ. ευρώ, ενώ σε σχέση με τα προ κρίσης επίπεδα οι καταθέσεις έχουν μειωθεί κατά 110 δισ. ευρώ. Με την τρέχουσα κατάσταση ρευστότητας, οι τράπεζες είναι αδύνατο να υλοποιήσουν τον σχεδιασμό τους για αύξηση χορηγήσεων το 2016 και επιστροφή σε θετικό ρυθμό πιστωτικής επέκτασης, κάτι που είναι απαραίτητο όχι μόνο για την αναθέρμανση της οικονομικής δραστηριότητας αλλά και για την ενίσχυση των λειτουργικών κερδών και τη βελτίωση των ισολογισμών των τραπεζών.
Επιστροφή στην κανονικότητα
Το πρώτο μεγάλο βήμα στην κατεύθυνση της αποκατάστασης της κανονικότητας μετατέθηκε για αργότερα, καθώς η επαναφορά του waiver –που αναμένονταν να πραγματοποιηθεί την περασμένη Πέμπτη 2 Ιουνίου– αναβλήθηκε λόγω των καθυστερήσεων στην ολοκλήρωση της αξιολόγησης (που υποτίθεται ότι είχε ολοκληρωθεί στις 24 Μαΐου). Η επαναφορά του waiver μετατέθηκε πιθανότατα για τις 22 Ιουνίου και μόνον εφόσον ολοκληρωθούν τα προαπαιτούμενα. Αν και από οικονομικής πλευράς οι επιπτώσεις της μετάθεσης είναι πολύ μικρές, ωστόσο η ψυχολογική επίπτωση είναι αξιοσημείωτη, καθώς μεταδίδεται ένα αρνητικό μήνυμα για την αποφασιστικότητα της χώρας να προχωρήσει στην υλοποίηση των συμφωνηθέντων και να επιταχύνει τη μεγάλη φυγή προς τα εμπρός. Σύμφωνα με στελέχη τραπεζών, η επαναφορά του waiver και η χαλάρωση των κεφαλαιακών περιορισμών, μαζί με τη θέσπιση κινήτρων για την επιστροφή καταθέσεων, αποτελούν προϋποθέσεις για τη βελτίωση των συνθηκών ρευστότητας.
Μαζί με τη ρευστότητα, το δεύτερο μεγάλο μέτωπο για τις τράπεζες είναι η αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, κάτι που για να γίνει απαιτείται ένα σταθερό, θετικό οικονομικό περιβάλλον. Τα μη εξυπηρετούμενα πιστωτικά ανοίγματα, που περιλαμβάνουν και δάνεια που έχουν αναδιαρθρωθεί, ξεπερνούν τα 100 δισ. ευρώ. Δηλαδή περίπου τα μισά από τα συνολικά δάνεια που έχουν χορηγήσει οι τράπεζες σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά βρίσκονται στο «κόκκινο». Οσο περνά ο χρόνος με την οικονομία να παραμένει σε χαμηλή πτήση, τόσο περισσότερες επιχειρήσεις οδηγούνται σε αδιέξοδο: την προηγούμενη εβδομάδα το ξενοδοχείο Ledra Marriot και η Πυρσός Security έβαλαν λουκέτο, ενώ σε αδιέξοδο βρίσκονται και πολλές άλλες μικρότερες. Οι τράπεζες επισημαίνουν ότι θα πρέπει το γρηγορότερο να διαμορφωθούν συνθήκες κανονικότητας, να βελτιωθούν οι συνθήκες ρευστότητας καθώς και το νομικό πλαίσιο, ώστε να μπορέσουν να προχωρήσουν με ταχύτητα στην αντιμετώπιση του μεγάλου αυτού προβλήματος. Επισημαίνουν ότι πρέπει να υπάρξει μέριμνα και για τα δάνεια του νόμου Κατσέλη, καθώς δάνεια ύψους περίπου 20 δισ. ευρώ βρίσκονται στην αναμονή προκειμένου να κριθούν από τα δικαστήρια κατά πόσο δικαιούνται προστασία, δημιουργώντας μια μεγάλη «γκρίζα ζώνη».
Οι τράπεζες ελπίζουν ότι το 2016 θα αποτελέσει έτος επιστροφής σε κερδοφορία ενδυναμώνοντας τους ισολογισμούς και επιτρέποντας στις διοικήσεις να κινηθούν πιο δυναμικά στην υλοποίηση του σχεδιασμού τους και στην αντιμετώπιση του μεγάλου προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων.