Ο πρόεδρος της αξιωματικής αντιπολίτευσης (Νέα Δημοκρατία) Κυριάκος Μητσοτάκης μιλάει για πρωτογενές πλεόνασμα 2%, ετήσια ανάπτυξη 4%, λιγότερους φόρους και επιτάχυνση των διαρθρωτικών αλλαγών. Είναι εφικτή η πρόταση όταν από τη μεταπολίτευση μέχρι σήμερα έχουμε καταγράψει ανάπτυξη της τάξης του 4% μόνο 9 έτη;
Από ιστορική (στατιστική) άποψη, παρατηρούμε αρνητική συσχέτιση μεταξύ του ΦΠΑ και της ανάπτυξης και θετική μεταξύ του φορολογικού συντελεστή των επιχειρήσεων και της οικονομικής μας ανάπτυξης. Με άλλα λόγια:
1. Η μείωση του ΦΠΑ συνδέεται με άνοδο του ΑΕΠ. Αυτό δεν θα πρέπει να προκαλεί έκπληξη, καθώς ενισχύεται η κατανάλωση η οποία αποτελεί και την κινητήρια δύναμη της οικονομίας μας (αντιπροσωπεύοντας μέχρι και το 70% του ΑΕΠ).
2. Η μείωση του φορολογικού συντελεστή των επιχειρήσεων δεν συνδέεται, τουλάχιστον άμεσα, με αύξηση του ελληνικού ΑΕΠ. Αυτό, αν και αντίκειται στην οικονομική λογική, δεν πρέπει να εκπλήσσει. Ο φορολογικός συντελεστής των επιχειρήσεων έχει μεγάλη μεταβλητότητα (ήτοι 8,02%), η οποία είναι 4 φορές μεγαλύτερη του ΦΠΑ (ήτοι 2,42%) και 2,5 φορές μεγαλύτερη του ρυθμού οικονομικής μας ανάπτυξης (ήτοι 3,87%). Εδώ βρίσκεται και η ουσία του προβλήματος: γιατί οι εγχώριοι και διεθνείς επενδυτές να επενδύσουν στην ελληνική οικονομία όταν, κάθε λίγο και λιγάκι, αλλάζουν οι «επενδυτικοί όροι» με τη μορφή υψηλότερων/χαμηλότερων φορολογικών συντελεστών. Ειδικά τώρα που ο σημερινός, στο 29%, ελληνικός φορολογικός συντελεστής των επιχειρήσεων υπερβαίνει κατά πολύ τον μέσο όρο του 23% στις χώρες του ΟΟΣΑ.
Κρατώντας λοιπόν, από τα παραπάνω, ότι η μείωση των έμμεσων φόρων (ΦΠΑ) μπορεί να βγάλει την ελληνική οικονομία από το «τέλμα» της ύφεσης, αξιολογώ την πρόταση Μητσοτάκη για ετήσια ανάπτυξη 4%, με τις εξής βασικές υποθέσεις εργασίας:
1. Tο spread, μετά και το κλείσιμο της αξιολόγησης, μειώνεται στο 5,5% μέχρι το τέλος του έτους, στο 4% το 2017 και περαιτέρω στο 3% το 2018.
2. Ο ΦΠΑ, αντί αύξησης στο 24%, μειώνεται άμεσα στο 19,2% (μέσος όρος χωρών ΟΟΣΑ) και διατηρείται στο επίπεδο αυτό μέχρι και το 2018.
3. Ο δείκτης κυβερνητικής αποτελεσματικότητας αυξάνεται λόγω επιτάχυνσης των διαρθρωτικών αλλαγών, στο εβδομηκοστό έβδομο εκατοστιαίο σημείο το 2018. Με άλλα λόγια, φτάνουμε το 2018, από απόψεως κυβερνητικής αποτελεσματικότητας, σε απόσταση αναπνοής από την Πορτογαλία (έχει ήδη εξέλθει του δικού της μνημονίου).
Αν συμβούν αυτά, τότε η οικονομετρική ανάλυση υπολογίζει ότι η Ελλάδα καταγράφει αναιμική ανάπτυξη 0,1% το 2016 (αντί της προβλεπόμενης ύφεσης 0,3% από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή), ανάπτυξη 3,5% το 2017 (αντί της προβλεπόμενης ανάπτυξης 2,7% το 2017) και ανάπτυξη 4,4% το 2018 (αντί της προβλεπόμενης, από το ΔΝΤ, ανάπτυξης του 3,1%).
Επομένως, η υιοθέτηση της πρότασης Μητσοτάκη επιφέρει 4% ανάπτυξη από το 2018, όχι προηγουμένως. Αυτό βέβαια με την προϋπόθεση ότι οι διαρθρωτικές αλλαγές θα επιταχυνθούν, ταυτόχρονα με την εφαρμογή του μέτρου της μείωσης του ΦΠΑ και βέβαια της πτώσης του spread.
* Ο κ. Κώστας Μήλας είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, University of Liverpool.