H επαναδειοδότηση των καπνοβιομηχανιών που θα συμπληρώσουν τις υφιστάμενες άδειες των εργοστασίων και των αποθηκών τους, αλλά και ολόκληρου του δικτύου διανομής που εμπλέκονται σε όλο το φάσμα της διακίνησης των προϊόντων καπνού, όπως και η απαγόρευση της διάθεσης προϊόντων καπνού μέσω Διαδικτύου είναι τα δύο σημαντικότερα μέτρα που προβλέπονται στο νομοσχέδιο για την πάταξη του λαθρεμπορίου καπνού που κατατέθηκε χθές στη Βουλή, προκειμένου να ψηφισθεί το αργότερο μέχρι τις 5 Αυγούστου 2016. Επίσης το νομοσχέδιο προβλέπει, μεταξύ άλλων, τη σύσταση στη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων ενός διυπηρεσιακού συλλογικού οργάνου υπό την επωνυμία «Συντονιστικό Επιχειρησιακό Κέντρο (ΣΕΚ)» για την καταπολέμηση της λαθρεμπορίας προϊόντων που υπόκεινται σε Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης και το οποίο θα έχει ως στόχο το συντονισμό όλων των αρμόδιων υπηρεσιών. Το κόστος υλοποίησης της μηχανοργάνωσης, σύμφωνα με την Εκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, υπολογίζεται στις 10.000 ευρώ.
Παράλληλα προβλέπεται η καθιέρωση τήρησης ηλεκτρονικού μητρώου υπό τον τίτλο «Ενιαίο Κεντρικό Μητρώο Εφοδιαστικής Αλυσίδας καπνού και βιομηχανοποιημένων καπνών (ΕΚΜΕΑ)», στο οποίο θα καταχωρίζονται και θα παρακολουθούνται όλες οι άδειες που χορηγούνται μέσω ενός Μοναδικού Αριθμού Μητρώου Διακινητή Καπνικών Προϊόντων (ΑΜΔΙΚΑΠ). Με το εν λόγω νομοσχέδιο τροποποιούνται οι διατάξεις του τελωνειακού κώδικα ώστε να προβλέπεται χορήγηση άδειας για την εισαγωγή και εξαγωγή βιομηχανοποιημένων καπνών, καθώς και την κατασκευή, αποστολή, παραλαβή, εισαγωγή και εξαγωγή εξοπλισμού παραγωγής. Η εξουσιοδότηση για τον καθορισμό των όρων και προϋποθέσεων χορήγησης των αδειών παρέχεται στον υπουργό Οικονομικών, ενώ ορίζεται ότι οι υφιστάμενες άδειες σύστασης καπνοβιομηχανιών επανεξετάζονται για την ανανέωσή τους εντός ενός έτους από την έναρξη ισχύος του νόμου. Επίσης με την ψήφιση του νόμου θα απαγορευτούν οι διασυνοριακές εξ αποστάσεως πωλήσεις προϊόντων καπνού μέσω Διαδικτύου, τηλεπικοινωνιών ή κάθε άλλου τρόπου πώλησης που βασίζεται σε εξελισσόμενη τεχνολογία. Επιπλέον, προβλέπεται για όλες τις μονάδες συσκευασίας προϊόντων καπνού η επισήμανσή τους με:
• Εναν μοναδικό αναγνωριστικό αριθμό, καθώς και την καταγραφή της διαδρομής τους από τον κατασκευαστή έως τον τελευταίο οικονομικό φορέα πριν από το πρώτο κατάστημα λιανικής πώλησης και
• Ενα απαραβίαστο χαρακτηριστικό ασφαλείας αποτελούμενο από ορατά και αόρατα στοιχεία. Οπως αναφέρεται στο νομοσχέδιο, από το 2010 η λαθρεμπορία τσιγάρων τιμωρείται με κάθειρξη (κακούργημα) εφόσον οι δασμοί που έχει χάσει το ελληνικό Δημόσιο υπερβαίνουν τις 150.000 ευρώ. Επίσης, με βάση την ευρωπαϊκή νομοθεσία, θα εφαρμοσθεί και στην Ελλάδα το διαλειτουργικό σύστημα εντοπισμού και παρακολούθησης προϊόντων καπνού (tracking and tracing system) που αφορά την ιχνηλασιμότητα των πακέτων. Ωστόσο, δεν αναμένεται εξέλιξη σε ευρωπαϊκό επίπεδο πριν το 2017 για τη διενέργεια διαγωνισμών για την ιχνηλασιμότητα των τσιγάρων.
Πρέπει να σημειωθεί ότι το λαθρεμπόριο καπνού αποτελεί μεγάλη πύλη διαφυγόντων εσόδων για το ελληνικό Δημόσιο. Ειδικότερα επταπλασιάσθηκε το παράνομο εμπόριο προϊόντων καπνού στην Ελλάδα στα χρόνια της ύφεσης, καθώς από 3% της εγχώριας αγοράς το 2009 έφθασε το 2015 να αποτελεί το 19,8% των εγχώριων πωλήσεων.
Το λαθρεμπόριο τσιγάρων προκάλεσε την απώλεια εσόδων 637 εκατ. ευρώ το 2015 για το ελληνικό Δημόσιο, από 670 εκατ. ευρώ το 2014. Σε σχέση με το 2014, την παρελθούσα χρήση παρατηρήθηκε μείωση 3,89% στο λαθρεμπόριο καπνού που αποδίδεται: α) στη μη επιβολή νέων φόρων, β) στους αυξημένους ελέγχους Λιμενικού Σώματος και ΣΔΟΕ και γ) στην ενημέρωση των καταναλωτών για τα παράνομα τσιγάρα.
Η ετήσια πανευρωπαϊκή έρευνα της KPMG έδειξε ότι στην Ελλάδα το 2015 η συντριπτική πλειονότητα των παράνομων τσιγάρων αποτελείται από τα «illicit whites» (6 στα 10), ενώ η χώρα μας κατέχει τη δεύτερη θέση σε κατανάλωση «illicit whites» στην Ευρωπαϊκή Ενωση.