Σε δοκιμασία για την κυβέρνηση εξελίσσονται οι αποκρατικοποιήσεις των ΔΕΗ και ΔΕΣΦΑ. Οι πρόσφατες επιθέσεις του εποπτεύοντος το ενεργειακό χαρτοφυλάκιο υπουργού Πάνου Σκουρλέτη εναντίον του προέδρου του ΤΑΙΠΕΔ Στέργιου Πιτσιόρλα, έχουν πυροδοτήσει ψυχροπολεμικό κλίμα μεταξύ υπουργείου Ενέργειας και ΤΑΙΠΕΔ. Ανέδειξαν δε, το βαθύτερο ενδοκυβερνητικό πρόβλημα στο θέμα των ιδιωτικοποιήσεων, που φάνηκε και στην περίπτωση της Cosco αλλά και της ΤΡΑΙΝΟΣΕ.
Η ιδιωτικοποίηση του ΔΕΣΦΑ αλλά και της ΔΕΗ έφερε τους δύο άνδρες σε πλήρη ρήξη. Ενδεικτική των κακών σχέσεων η… παραίνεση –δημοσίως– του Πάνου Σκουρλέτη προς τον Στέργιο Πιτσιόρλα «να κάτσει στ’ αυγά του». Αυτοί που γνωρίζουν, μιλούν για κόντρα των δύο που κρατάει από την εποχή της διάσπασης του ΚΚΕ Εσωτερικού, όταν ο Πάνος Σκουρλέτης εντάχθηκε στην ομάδα Μπανιά και ο Στέργιος Πιτσιόρλας στην ομάδα Λεωνίδα Κύρκου. Η ένταση μεταξύ τους θα κλιμακωθεί με την έναρξη του προγράμματος των ενεργειακών αποκρατικοποιήσεων (ΔΕΗ, ΔΕΠΑ, ΕΛΠΕ), με τις οποίες ο κ. Σκουρλέτης διαφωνεί, παρότι τις υπέγραψε. Η στάση του κ. Σκουρλέτη στην υπόθεση του ΔΕΣΦΑ φέρνει το ΤΑΙΠΕΔ και συνολικά την κυβέρνηση σε δύσκολη θέση, καθώς θα πρέπει να αντιμετωπίσει τις συνέπειες από το αναμενόμενο, όπως όλα δείχνουν, ναυάγιο της συμφωνίας με τη Socar. Η μεγαλύτερη ανησυχία στο Μαξίμου είναι η ενεργοποίηση του «κόφτη», αφού κρίνεται εξαιρετικά δύσκολο να αναπληρωθούν μέσα στο 2016 τα έσοδα των 188 εκατ. ευρώ που αντιστοιχούν στο Δημόσιο από το συνολικό τίμημα των 400 εκατ. ευρώ που θα κατέβαλε η Socar (212 εκατ. ευρώ αντιστοιχούν στο 35% των ΕΛΠΕ), όπως έχει συμφωνηθεί με τους πιστωτές στην πρώτη αξιολόγηση. Η προκήρυξη ενός νέου διαγωνισμού, πέραν του χρόνου που απαιτείται, εκτιμάται ότι θα φέρει πολύ χαμηλότερα έσοδα από αυτά που δίνει η Socar, λόγω της σημαντικής υποχώρησης της ζήτησης φυσικού αερίου, αλλά και της κάθετης πτώσης των τιμών φυσικού αερίου σε σχέση με το 2013 που υπεγράφη η συμφωνία με τους Αζέρους.
Η επίμαχη τροπολογία Σκουρλέτη για την τροποποίηση του κανονισμού τιμολόγησης του ΔΕΣΦΑ, με στόχο τον περιορισμό αυξήσεων της τάξης του 68% που θα έφερνε για τους καταναλωτές φυσικού αερίου, ανέτρεψε τις όποιες προοπτικές ολοκλήρωσης είχε η συμφωνία με τη Socar, που καρκινοβατεί εδώ και τέσσερα χρόνια.
Ο κ. Σκουρλέτης δεν έκρυψε ποτέ τη διαφωνία του με την πώληση του ΔΕΣΦΑ, αλλά υποχρεώθηκε να την προωθήσει στο πλαίσιο των κυβερνητικών δεσμεύσεων προς τους πιστωτές για την ολοκλήρωσή της. Το κλίμα, όμως, στην περίπτωση του ΔΕΣΦΑ είχε στραβώσει εδώ και πολύ καιρό. Η συμφωνία με τη Socar είχε ήδη «παγώσει» από τη στιγμή που αυτή έφτασε στην Ε.Ε. προς έγκριση και ξεκίνησε η εις βάθος έρευνα της Ε.Ε. για τις επιπτώσεις στον ανταγωνισμό και στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης. Η εξέλιξη αυτή ήταν αποτέλεσμα του λανθασμένου σχεδιασμού ιδιωτικοποίησης του ΔΕΣΦΑ από την προηγούμενη κυβέρνηση και την τότε διοίκηση του ΤΑΙΠΕΔ, που δεν έλαβε υπόψη της τους περιορισμούς του ευρωπαϊκού δικαίου για την είσοδο τρίτων εταιρειών σε ενεργειακά δίκτυα. Προς άρση του εμποδίου που προέκυπτε, η Ε.Ε. υπέδειξε στη Socar περιορισμό του ποσοστού της τουλάχιστον στο 49% μέσω της μεταπώλησης σε ευρωπαϊκή εταιρεία ποσοστού τουλάχιστον 17%. Ο κ. Σκουρλέτης παρέλαβε τη συμφωνία στη φάση που είχε ήδη εκφραστεί ενδιαφέρον από τρεις ευρωπαϊκές εταιρείες για το 17% του ΔΕΣΦΑ, και ξεκίνησε διαπραγματεύσεις, οι οποίες συνεχίστηκαν τελικά με μία, την ιταλική Snam, που αποτελεί και μέτοχο της Socar στον αγωγό Tap.
Το «εμπόδιο»
Η ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων με τους Ιταλούς βραχυκύκλωσε για πολλούς μήνες στο θέμα της αύξησης των τελών χρήσης δικτύου, που προβλέπει ο κανονισμός τιμολόγησης του ΔΕΣΦΑ, βάσει του οποίου προσδιορίζονται τα έσοδα και οι αποδόσεις του ΔΕΣΦΑ, στα οποία στηρίχθηκε και το ενδιαφέρον της Socar το 2013. Ο κ. Σκουρλέτης έπρεπε, προκειμένου να ολοκληρωθεί η συμφωνία, να αποδεχθεί και να αναλάβει το πολιτικό κόστος υπέρογκων αυξήσεων στα τιμολόγια φυσικού αερίου που για τον κλάδο της βιομηχανίας φτάνουν το 15%. Ο κ. Σκουρλέτης, στην ουσία, βρέθηκε αντιμέτωπος με έναν δυσμενή όρο για την ελληνική πλευρά του διαγωνισμού που ξεκίνησε η προηγούμενη κυβέρνηση, η οποία, στην προσπάθειά της να μεγιστοποιήσει το τίμημα, το συνέδεσε με το ύψος των τιμολογίων, χωρίς να λάβει υπόψη ότι οι καταναλωτές «θα πληρώσουν το μάρμαρο». Υποσχέθηκε δηλαδή στους υποψήφιους αγοραστές ένα υψηλό τιμολόγιο, το οποίο θα επιβάρυνε τους καταναλωτές, προκειμένου να πάρει μια υψηλή τιμή πώλησης, χωρίς να πετύχει κάτι τέτοιο στο τέλος, αφού τα 400 εκατ. ευρώ θεωρούνται χαμηλό τίμημα, λαμβάνοντας υπόψη τα εγγυημένα έσοδα που προσφέρει το τιμολόγιο του ΔΕΣΦΑ. Μέσω της συμφωνίας, μάλιστα, ο μελλοντικός αγοραστής (Socar) θα έπρεπε να ανακτήσει και έσοδα από αύξηση τιμολογίων που δεν είχε γίνει τα έτη 2009-2015, δηλαδή και για 4 έτη πριν από την υπογραφή συμφωνίας. Αυτά τα ποσά, ύψους 829 εκατ. ευρώ, θα έπρεπε να ανακτηθούν από τους καταναλωτές μέσω αύξησης στα τιμολόγια, με μια συνολική επιβάρυνση μόνο για το 2016 περί τα 80 εκατ. ευρώ. Ο κ. Σκουρλέτης περιόρισε με τροπολογία το ποσό αυτό κατά 200 εκατ. ευρώ, επιμηκύνοντας παράλληλα τον χρόνο ανάκτησής τους σε βάθος 30ετίας και περιόρισε τις αυξήσεις για τους καταναλωτές από το 68% στο 30%-35%. Στην κίνηση αυτή προχώρησε μονομερώς, προκαλώντας έντονη δυσαρέσκεια στην αζερική πλευρά, αλλά και παραβιάζοντας το ευρωπαϊκό δίκαιο, αφού δικαίωμα αλλαγής Κανονισμού έχει μόνο η ΡΑΕ (Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας). Δεν είναι τυχαίο ότι αρμόδια κυβερνητικά κλιμάκια εκφράζουν ανησυχίες για το ενδεχόμενο να κινηθεί νομικά η Socar.
Η τελική στάση των Αζέρων αναμένεται να ξεκαθαρίσει το αργότερο μέχρι τέλους Αυγούστου, εάν δεν υπάρξουν νωρίτερα εξελίξεις. Το εάν θα παραμείνουν ή όχι θα φανεί από το εάν θα ανανεώσουν την εγγυητική επιστολή που λήγει τον Αύγουστο. Αρμόδιες κυβερνητικές πηγές, πάντως, επισημαίνουν ότι υπήρχαν περιθώρια ολοκλήρωσης της συμφωνίας. Μεταφέρουν ότι τόσο οι Αζέροι όσο και οι Ιταλοί της Snam ήταν ανοιχτοί να δεχθούν τις μειώσεις στα έσοδα που πρότεινε ο κ. Σκουρλέτης υπό την προϋπόθεση της επαναδιαπραγμάτευσης και του τιμήματος, κάτι που ο κ. Σκουρλέτης αρνήθηκε να συζητήσει και προχώρησε στη μονομερή κίνηση, δρομολογώντας και το ναυάγιο της πώλησης, που ήταν και ο εσώτερος διακαής πόθος του.