Ολοένα και περισσότεροι παράγοντες της εγχώριας αγοράς αλλά και της διεθνούς επενδυτικής κοινότητας εκτιμούν πως η ελληνική κυβέρνηση έχει συνειδητά υιοθετήσει, εσχάτως, νέα πολιτική χρονοτριβών στο μέτωπο των αποκρατικοποιήσεων, με στόχο την απενοχοποίησή της απέναντι στο κομματικό της ακροατήριο. Ορισμένοι καλά πληροφορημένοι κύκλοι αποδίδουν την εικόνα αυτή σε προσπάθειά της να υποβαθμίσει τον ρόλο του ΤΑΙΠΕΔ –στο πλαίσιο και της έναρξης λειτουργίας του νέου υπερταμείου, που επίσης καθυστερεί– καταφέρνοντας μια επικοινωνιακή νίκη. Τι αποκαλύπτει, ωστόσο, η μεγάλη εικόνα; Οτι, παρά τις περί του αντιθέτου εντυπώσεις, πολύ λίγα πράγματα έχουν ουσιαστικά προχωρήσει από το πρόγραμμα του ΤΑΙΠΕΔ, που η κυβέρνηση έχει διά του ΚΥΣΟΙΠ εγκρίνει από τις 20 Μαΐου. Η μεταβίβαση του 51% του ΟΛΠ Α.Ε. στην Cosco, αυτή την εβδομάδα, είναι η μόνη μεγάλη ιδιωτικοποίηση που ολοκληρώθηκε εδώ και ενάμιση χρόνο διακυβέρνησης από τη συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ. Ακόμη και αυτή, όμως, είχε δρομολογηθεί πολύ πριν από το 2015 και κινδύνευσε βέβαια επανειλημμένως να εκτροχιαστεί.
Τα 280,5 εκατ. ευρώ που θα καταβάλει η κινεζική εταιρεία για το 51% είναι το μόνο μεγάλο ποσό που εισπράττει φέτος το ΤΑΙΠΕΔ. Αναμένει άλλα 1,234 δισ. ευρώ από την ολοκλήρωση της παραχώρησης των 14 περιφερειακών αεροδρομίων, που η ανάδοχος κοινοπραξία, υπό τη Fraport, εκτιμά πως μπορεί να γίνει έως τα τέλη του έτους και το ΤΑΙΠΕΔ έχει προσδιορίσει για τον Νοέμβριο. Ομως δεν είναι βέβαιο κατά πόσο θα έχουν ολοκληρωθεί όλες οι ενέργειες που πρέπει να κάνει η κυβέρνηση, όπως, για παράδειγμα, ο διαχωρισμός της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας. Αλλά ακόμη και έτσι ο στόχος του 2016, για έσοδα 2,5 δισ. ευρώ από τις αποκρατικοποιήσεις, που έχει συμφωνηθεί με τους δανειστές , δεν μπορεί να επιτευχθεί.
Και ενώ θα αναμενόταν υπό κανονικές συνθήκες επιτάχυνση των προσπαθειών της κυβέρνησης, οι καθυστερήσεις σε όλα τα μέτωπα είναι πολλές και νέα προβλήματα ανακύπτουν ή δημιουργούνται συνεχώς. Η περίπτωση του Ελληνικού και των πρωτοβουλιών για κήρυξη μεγάλου μέρους του ως αρχαιολογικού χώρου και κτηρίων του ως διατηρητέων είναι η πλέον εξόφθαλμη. Υπάρχουν, όμως, και πολλές άλλες περιπτώσεις, ενώ ουδείς γνωρίζει τι εμπόδια θα αντιμετωπίσουν παλαιοί και υπό προκήρυξη διαγωνισμοί με δεδομένη την κατ’ επανάληψη δεδηλωμένη αντίθεση των αρμόδιων υπουργών.
Το αμέσως επόμενο διάστημα, για παράδειγμα, ξεκινάει η διαδικασία για την παραχώρηση της Εγνατίας Οδού. Κανείς δεν γνωρίζει πως θα χειριστεί το θέμα ο αρμόδιος υπουργός, που ήδη «χρεώνεται» καθυστερήσεις στη διαδικασία παράτασης της σύμβασης παραχώρησης του Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών και προσκόμματα στις αποκρατικοποιήσεις των ΤΡΑΙΝΟΣΕ και ΕΕΣΣΤΥ, αλλά και των περιφερειακών αεροδρομίων.
Real estate
«Γεφύρι της Αρτας» θυμίζει ο διαγωνισμός για το Ελληνικό
Τρία μείζονος σημασίας θέματα χωρίζουν τη Lamda Development και τους επενδυτές συνεταίρους της από την ολοκλήρωση της παραχώρησης του Ελληνικού. Παραχώρηση η οποία πρέπει να έχει ολοκληρωθεί μέχρι τις 16 Νοεμβρίου, σύμφωνα με τη σχετική συμβατική υποχρέωση του Δημοσίου που έχουν συνυπογράψει ΤΑΙΠΕΔ και επενδυτής. Παραχώρηση που επιπλέον η ολοκλήρωσή της έχει καταστεί μνημονιακή υποχρέωση με προθεσμία ψήφισης του κυρωτικού νόμου, η οποία συνδέεται μάλιστα με τη δεύτερη αξιολόγηση. Το πρώτο θέμα είναι η εξεύρεση modus operandi με το υπουργείο Πολιτισμού, το οποίο εμφανίζεται διατεθειμένο να προχωρήσει στην ανακήρυξη αρχαιολογικών χώρων και διατηρητέων κτηρίων εντός της υπό παραχώρηση έκτασης. Εάν το ανάδοχο σχήμα υπό τη Lamda επιλέξει να μην επικαλεστεί ουσιώδεις αλλαγές στα συμφωνηθέντα από τις πρωτοβουλίες του υπουργείου Πολιτισμού, τότε θα πρέπει να φτάσει σε συμφωνία για ένα μνημόνιο συνεννόησης με τις υπηρεσίες του υπουργείου σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο θα σχεδιάζονται και θα εκτελούνται τα έργα. Διαδικασία η οποία από μόνη της είναι αμφίβολο αν μπορεί να ολοκληρωθεί μέσα σε δύο μήνες, ενώ αδιαμφισβήτητα επιμηκύνει γεωμετρικά τον χρόνο ανάπτυξης των έργων υποδομής και εκμετάλλευσης…
Ομως, εκτός από το νέο αυτό μέτωπο, θα πρέπει να κυρωθεί η σύμβαση παραχώρησης από τη Βουλή. Η όλη διαδικασία θα πρέπει να προχωρήσει τις αμέσως επόμενες εβδομάδες, καθώς η ολοκλήρωση της παραχώρησης του Ελληνικού αποτελεί μνημονιακή υποχρέωση που έχει προσδιοριστεί για τα τέλη Σεπτεμβρίου.
Τέλος, πρέπει να τρέξουν και άλλες ενέργειες με κυρίαρχη τη βασική αδειοδότηση και την επέλευση ασφάλειας δικαίου για το σύνολο του έργου με την έγκριση προεδρικού διατάγματος και τη χορήγηση άδειας καζίνο. Για την επένδυση στο Ελληνικό πρέπει να εγκριθεί από το Συμβούλιο της Επικρατείας Προεδρικό Διάταγμα για το σύνολο των χρήσεων γης, στο οποίο θα ενσωματώνεται και η έγκριση της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Επεται και η έγκριση του Σχεδίου Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης (ΣΟΑ) του επενδυτή με Προεδρικό Διάταγμα και η υπογραφή των κοινών υπουργικών αποφάσεων και άλλων απαραίτητων ενεργειών του Δημοσίου για την έγκριση των πολεοδομικών μελετών και τη ρύθμιση θεμάτων όπως είναι η χωροθέτηση των κτιρίων. Η κυβέρνηση υποχρεούται επίσης μετά το Προεδρικό Διάταγμα για το ΣΟΑ να προχωρήσει στην αδειοδότηση καζίνο με τη διενέργεια σχετικού διαγωνισμού. Η δε παράδοση του Ελληνικού στον επενδυτή πρέπει να γίνει με αυτό ελεύθερο από την κατοχή τρίτων.
Ενέργεια
Το θρίλερ με τον ΔΕΣΦΑ και η απογοήτευση των Αζέρων
Εντός των προσεχών ημερών θα κριθεί η κατάληξη της ιδιωτικοποίησης του ΔΕΣΦΑ, καθώς στα τέλη Αυγούστου λήγει η εγγυητική επιστολή που είχε καταθέσει η αζερική Socar.
Οι Αζέροι δεν κρύβουν πλέον την απογοήτευσή τους από την τροπή που έχει πάρει ο διαγωνισμός που προωθεί εδώ και σχεδόν τέσσερα χρόνια το ΤΑΙΠΕΔ.
Εκτός από τη γνωστή πολυετή υπόθεση με την παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το εύρος του ποσοστού που μπορεί να κατέχει η ξένη κρατική εταιρεία στον ενεργειακό όμιλο, η σταγόνα που «ξεχείλισε το ποτήρι» ήταν πρόσφατη τροπολογία του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Πάνου Σκουρλέτη. Με την τροπολογία, που είχε ως στόχο τη συγκράτηση των αυξήσεων στα τέλη χρήσης του δικτύου του ΔΕΣΦΑ, περιορίζονται τα μελλοντικά έσοδα των νέων ιδιοκτητών της εταιρείας.
Παρά τη σειρά επαφών που υπήρξε το τελευταίο διάστημα, ο υπουργός εμφανίζεται να επιμένει στη θέση του, με το επιχείρημα πως δεν πρόκειται να αυξήσει το ενεργειακό κόστος για τις ελληνικές επιχειρήσεις και νοικοκυριά που χρησιμοποιούν φυσικό αέριο.
Προ ημερών δήλωσε πως «όσον φορά την ιδιωτικοποίηση του ΔΕΣΦΑ, εναπόκειται στους Αζέρους να αποφασίσουν τι θέλουν και τι μπορούν να κάνουν» και πως, «αν ο διαγωνισμός ναυαγήσει, όλα τα σενάρια είναι ανοικτά. Ουδέν κακόν αμιγές καλού».
Κάποιοι θεωρούν πως η απόφαση της Socar να μετακινήσει τον επικεφαλής του γραφείου στην Αθήνα Ανάρ Μαμάντοφ στην Αγκυρα είναι προάγγελος ναυαγίου στον διαγωνισμό.
Υπενθυμίζεται πως οι Αζέροι προσέφεραν 400 εκατ. ευρώ για το 66% του διαχειριστή του δικτύου κορμού μεταφοράς φυσικού αερίου. Στη συνέχεια υπήρξε, όμως, παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία ζήτησε να περιοριστεί το ποσοστό της Socar σε επίπεδα κάτω του 50%.
Χρειάστηκαν μήνες συζητήσεων ώστε να υπάρξει προσέγγιση με την ιταλική Snam, η οποία, όπως και η Socar, είναι εκ των μετόχων της εταιρείας διαχείρισης του αγωγού φυσικού αερίου ΤΑΡ.
Οι Ιταλοί φέρονταν να συζητούν την απόκτηση του 17% του ΔΕΣΦΑ, ώστε το ποσοστό της Socar να περιοριστεί στο 49%, όπως απαιτούσε η Κομισιόν για να εγκρίνει τη συναλλαγή.
Μετά την αναστάτωση που προκλήθηκε από την τροπολογία Σκουρλέτη και τις επαφές που ακολούθησαν, κυκλοφόρησαν πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες στο ΥΠΕΝ προσέγγισαν τους Ιταλούς ώστε να αγοράσουν το σύνολο του ΔΕΣΦΑ αν η Socar αποχωρήσει. Θα χρειαστεί, όμως, ασφαλώς νέος διαγωνισμός.
Υποδομές
Η επόμενη ημέρα του ΟΛΠ και οι καθυστερήσεις στον ΟΛΘ
H μεταβίβαση του 51% του ΟΛΠ στην Cosco την Τετάρτη μπορεί να ολοκληρώθηκε, αλλά τα προβλήματα για τους Κινέζους τώρα αρχίζουν. Θα πρέπει, αφενός, να διασφαλίσουν την ομαλή μετάβαση της διοίκησης και την εργασιακή ειρήνη και συνεργασία και, αφετέρου, να «αντιμετωπίσουν» τη Δημόσια Αρχή Λιμένων, που συγκροτεί ο υπουργός Ναυτιλίας για να τους εποπτεύει. Θα πρέπει επίσης να προχωρήσει το θέμα των μετατάξεων που έχει νομοθετήσει το υπουργείο και κυρίως να προχωρήσουν σε νέο κανονισμό προσωπικού…
Πάνω από όλα, όμως, θα πρέπει να αναδιαρθρώσουν και αναπτύξουν το λιμάνι σε ένα περιβάλλον όπου το διεθνές εμπόριο κινείται με αναιμικούς ρυθμούς και η κρουαζιέρα στην περιφέρεια αναπροσδιορίζεται από τη γεωπολιτική συγκυρία.
Σε κάθε περίπτωση, η εμπειρία των Κινέζων από τη μέχρι τώρα διαδικασία αλλά και τις προκλήσεις των επόμενων εβδομάδων θα δώσει και δείγματα γραφής στους υποψήφιους επενδυτές για το 67% του λιμανιού της Θεσσαλονίκης (ΟΛΘ)που περιμένουν εδώ και δυόμισι χρόνια τον προσδιορισμό καταληκτικής ημερομηνίας υποβολής δεσμευτικών προσφορών.
Οπως και σε άλλους χρονίζοντες διαγωνισμούς στην Ελλάδα των μνημονίων, πολλοί από τους οκτώ αρχικά (2014) προκριθέντες επενδυτές δεν ασχολούνται πια με τον διαγωνισμό. Εξάλλου, έχουν μεσολαβήσει από τότε που ενδιαφέρθηκαν ένα ακόμη μνημόνιο, capital controls και υποτροπή της οικονομίας στην ύφεση.
Το ΤΑΙΠΕΔ έχει ήδη μεταφέρει την ημερομηνία για τις δεσμευτικές προσφορές από τέλη Σεπτεμβρίου στα τέλη Οκτωβρίου.
Οσοι παρακολουθούν από κοντά τους ρυθμούς με τους οποίους τρέχουν στην οδό Κολοκοτρώνη αλλά και στην Ακτή Βασιλειάδη, όπου ΤΑΙΠΕΔ και υπουργείο ναυτιλίας αντίστοιχα, αμφιβάλλουν για το κατά πόσον μπορεί τόσο πολιτικά όσο και διεκπεραιωτικά να προχωρήσει ο διαγωνισμός ακόμη και τότε.
Πέντε σχήματα, εκ των οκτώ αρχικά προκριθέντων, έχουν φέτος πραγματοποιήσει επαφές με το ΤΑΙΠΕΔ: η θυγατρική της AP Moller Maersk, APM Terminals, το γερμανικό private equity Deutsche Invest Equity Partners, η P&O Steam Navigation Company (θυγατρική της DP World από το Ντουμπάι), η International Container Terminal Services (ICTS) από τις Φιλιππίνες και η κοινοπραξία των ρωσικών σιδηροδρόμων Russian Railways JSC με τη ΓΕΚ Τέρνα.
Οι τρεις που εμφανίζονται, τουλάχιστον προσώρας, ως ανενεργοί είναι η τουρκική Yilport Holding, η Duferco Particiption Holding και η ιαπωνική Mitsui & Co.