Είναι σίγουρο ότι το άκουσμα της υπογραφής της συμφωνίας για το Ελληνικό, μεταξύ του Δημοσίου και της Lamda Development, έδωσε έναν τόνο αισιοδοξίας για τις προοπτικές της οικονομίας. Κι αυτό, γιατί η επένδυση στο Ελληνικό αποτελεί το μεγαλύτερο real estate development στην Ευρώπη, σίγουρα αποτελεί τη μεγαλύτερη ιδιωτική επένδυση στην Ελλάδα, αναμένεται να δημιουργήσει 10.000 θέσεις εργασίας κατά την κατασκευή και περί τις 70.000 θέσεις εργασίας κατά τη λειτουργία του.
Οσο όμως μεγάλη είναι η αξία του έργου για την Αθήνα και για το σύνολο της ελληνικής οικονομίας τόσο σημαντικοί είναι και οι κίνδυνοι. Κι αυτό, γιατί τα κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού που υπέγραψαν τη συμφωνία πολέμησαν το έργο όταν ήταν αντιπολίτευση και εκ των πραγμάτων δεν πιστεύουν σε αυτό. Αυτό σημαίνει ότι οι κίνδυνοι να εκτροχιαστεί το έργο στην πορεία παραμένουν.
Στην προσπάθεια να προσεγγιστεί το έργο του Ελληνικού από την οπτική γωνία του διεθνούς επενδυτή, καταγράφονται πέντε παραδοχές:
1. Το καλό κλίμα, η ωραία θάλασσα και το γεγονός ότι το Ελληνικό βρίσκεται κοντά στο κέντρο μιας ιστορικής πόλης παγκόσμιας εμβέλειας αυξάνουν κατακόρυφα την αξία της επένδυσης και τη διεθνή απήχηση του έργου. Ο τουρισμός της Αθήνας έχει σημαντικό περιθώριο για περαιτέρω ανάπτυξη. Αυτό καταγράφεται στη συνεχή άνοδο των αφίξεων στο Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών τα τελευταία χρόνια, μια εξέλιξη η οποία καταγράφεται και φέτος. Επίσης, η Αθήνα είναι από τις ελάχιστες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες που ενώ διαθέτει παράλιο τόξο, αυτό δεν έχει αξιοποιηθεί επαρκώς ή καθόλου, τόσο για τους τουρίστες όσο και για τους πολίτες της.
2. Tο έργο της ανάπτυξης του Ελληνικού αφορά το σύνολο των πολιτών της Αθήνας. Θα έλεγα μάλιστα ότι δεν αποτελεί απλώς ένα εθνικής εμβέλειας έργο αλλά εκ των πραγμάτων μπορεί να συνεισφέρει σημαντική προστιθέμενη αξία στην ελληνική οικονομία, μέσω των διεθνών δραστηριοτήτων που μπορεί να προσελκύσει.
Γίνεται ξεκάθαρο ότι η Αθήνα ως μητροπολιτική πόλη βρίσκεται σε φάση εξόδου προς τη θάλασσα. Αυτό ήδη καταγράφεται με την αξιοποίηση της παραλίας του Φαλήρου και την κατασκευή των κτιρίων της Οπερας και της Βιβλιοθήκης. Με αυτά τα έργα, θα υποβοηθηθεί η περαιτέρω ανάδειξη του ιστορικού κέντρου της Αθήνας. Αρα η ανάδειξη του παράλιου τόξου δεν αποτελεί απλά μια διέξοδο για την Αθήνα, αλλά και μια win-win πρόταση για τους Αθηναίους.
3. Η έλλειψη ανταγωνιστικότητας αποτελεί τη βασική αιτία της μακρόχρονης οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα. Στο πλαίσιο αυτό, η ελληνική οικονομία διέρχεται αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της. Με λίγα λόγια, το τμήμα της οικονομίας που ασχολείται με διεθνώς εμπορεύσιμα αγαθά αναπτύσσεται (π.χ. ναυτιλία, τουρισμός, εξαγωγές κ.λπ.), ενώ το τμήμα της οικονομίας που ασχολείται με την εσωτερική αγορά συρρικνώνεται (π.χ. Δημόσιο, κατανάλωση, κατασκευή κατοικίας κ.λπ.).
Ο τουρισμός αναπτύσσεται συνεχώς, αλλά εκ των πραγμάτων ο τουρισμός δεν μπορεί να απορροφήσει σημαντικό τμήμα των αποφοίτων των ελληνικών πανεπιστημίων κι αυτό οδηγεί στην έξοδο σημαντικού αριθμού επιστημόνων στο εξωτερικό (brain drain).
4. Το πολιτικό σύστημα δείχνει να έχει αρχίσει να προσαρμόζεται σταδιακά στη μετα-μνημονιακή εποχή, αφού όλα τα σημαντικά κόμματα δηλώνουν φιλοευρωπαϊκά κι έχουν υπογράψει από ένα μνημόνιο. Μετά 8 χρόνια οικονομικής συρρίκνωσης (με μοναδική εξαίρεση το 2014), όλες οι προσπάθειες θα πρέπει να επικεντρωθούν σε επενδύσεις που όχι μόνο θα δώσουν ανταγωνιστικές θέσεις εργασίας αλλά θα αποτελέσουν τον καταλύτη για την ανάπτυξη του συνόλου της οικονομίας και την έμμεση ανάπτυξη και των μικρομεσαίων ελληνικών επιχειρήσεων.
Από αυτή την άποψη, δεν χρειαζόμαστε απλώς επενδύσεις, χρειαζόμαστε μεγάλες επενδύσεις, οι οποίες θα λειτουργήσουν ως οδηγοί για την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου και την προσαρμογή της ελληνικής οικονομίας στα νέα παγκοσμιοποιημένα δεδομένα.
5. Η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα του ευρώ και του ΝΑΤΟ στην περιοχή των Βαλκανίων – Ανατολικής Μεσογείου. Αυτό εκ των πραγμάτων την καθιστά νησίδα σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή. Το πλεονέκτημα γίνεται πιο έντονο με βάση τις τεκτονικές αλλαγές που συντελούνται στην περιοχή.
Επίσης, η παγκόσμια οικονομία γίνεται ολοένα και πιο διεθνοποιημένη. Να αναφέρω ότι τα δύο βασικά εθνικά προϊόντα μας, ο τουρισμός και η ναυτιλία, μπορούν να αναπτυχθούν περαιτέρω μόνο σε παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον. Αρα, εκ των πραγμάτων, το μέλλον της Αθήνας θα είναι λαμπρό μόνο εάν είναι διεθνές.
Με βάση τα παραπάνω, η επένδυση στο Ελληνικό μπορεί να αποτελέσει κομβικό σημείο στη διαδικασία επανεκκίνησης της ελληνικής οικονομίας. Αλλά αν όλα τα παραπάνω αποτελούν τις αναγκαίες συνθήκες για τη δημιουργία ενός αξιόλογου μητροπολιτικού πάρκου καθώς και σημαντικών τουριστικών, πολιτιστικών και αθλητικών δραστηριοτήτων σε συνολική έκταση 6.500 στρεμμάτων, δεν αποτελούν και τις ικανές συνθήκες για τη βέλτιστη λειτουργία του καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους και κυρίως για τη μεγιστοποίηση της συνεισφοράς του στην ελληνική οικονομία.
* Ο κ. Βασίλης Καραγιάννης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων σε θέματα Στρατηγικού Σχεδιασμού και Διεθνών Εργασιών, μέλος της Επιτροπής Απασχόλησης του Ελληνοαμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου.