Πρόβλεψη για υπέρβαση του στόχου του μνημονίου όσον αφορά το πρωτογενές πλεόνασμα του 2017 (και του 2016) θα περιλαμβάνει το προσχέδιο του νέου προϋπολογισμού που κατατίθεται στη Βουλή τη Δευτέρα 3 Οκτωβρίου. Σύμφωνα με πληροφορίες, το οικονομικό επιτελείο εκτιμά ότι το πρωτογενές πλεόνασμα του επόμενου έτους θα πλησιάζει το 2% του ΑΕΠ, όταν ο μνημονιακός στόχος είναι να διαμορφωθεί στο 1,75% του ΑΕΠ, ενώ καλύτερη επίδοση αναμένουν στο υπουργείο Οικονομικών και για τον φετινό προϋπολογισμό.
Σήμερα είναι προγραμματισμένο να πραγματοποιηθεί τηλεδιάσκεψη μεταξύ του οικονομικού επιτελείου και των εκπροσώπων των θεσμών, με θέμα το προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2017. Στο υπουργείο Οικονομικών θεωρούν ότι δεν θα υπάρχει κάποια σημαντική αντίρρηση από την πλευρά των δανειστών για τις εκτιμήσεις του. Υπενθυμίζεται, πάντως, ότι η τρόικα και ιδίως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) αμφισβητεί εντόνως τους υπολογισμούς του οικονομικού επιτελείου για την πορεία τόσο του φετινού προϋπολογισμού όσο και τις προβλέψεις για εκείνον του 2017.
Αν δεν προκύψει κάποια εμπλοκή σήμερα, το προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2017 θα προβλέπει ότι:
• Για το 2016 η οικονομία θα βρεθεί σε ύφεση της τάξεως του 0,3% και το 2017 θα καταγραφεί ανάπτυξη 2,7%. Οι εκτιμήσεις αυτές είναι ίδιες με εκείνες του μνημονίου.
• Για το 2016, το πρωτογενές πλεόνασμα θα διαμορφωθεί –βάσει των δυσμενέστερων σεναρίων– στα επίπεδα του 0,6% του ΑΕΠ, αντί του στόχου 0,5% του ΑΕΠ. Τα στοιχεία για την πορεία των εσόδων είναι ενθαρρυντικά, καθώς αρμόδια στελέχη αναφέρουν ότι τον Σεπτέμβριο τα έσοδα έχουν ξεπεράσει ήδη τον στόχο και αν πραγματοποιηθούν οι εισπράξεις ύψους 738 εκατ. ευρώ από τον ΕΝΦΙΑ (στόχος Σεπτεμβρίου), τότε θα καταγραφεί σημαντική υπέρβαση για τον συγκεκριμένο μήνα. Κάτι που διαμορφώνει ένα «μαξιλάρι» ασφαλείας για την επίτευξη ή και υπέρβαση του στόχου του πρωτογενούς πλεονάσματος και δίνει ένα ισχυρό επιχείρημα στην κυβέρνηση για να υποστηρίξει την καλή πορεία των δημοσιονομικών μεγεθών στις διαπραγματεύσεις που θα ακολουθήσουν με την τρόικα.
• Για το 2017, το πρωτογενές πλεόνασμα θα πλησιάσει στο 2% του ΑΕΠ, αντί του στόχου που περιλαμβάνεται στο μνημόνιο για 1,75% του ΑΕΠ. Στο οικονομικό επιτελείο εκτιμούν ότι η υπεραπόδοση των μέτρων που εφαρμόζονται σήμερα, σε συνδυασμό με την απόδοση των μέτρων που έχουν ήδη ψηφιστεί και θα εφαρμοστούν το 2017, θα οδηγήσουν σε υπέρβαση του μνημονιακού στόχου για το πρωτογενές πλεόνασμα του επόμενου έτους. Μάλιστα, η υπέρβαση θα είναι τέτοια, που αφενός θα καλύπτει τη χρηματοδότηση του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης (ΚΕΑ) για το 2017, το οποίο υπολογίζεται ότι έχει καθαρό δημοσιονομικό κόστος περί τα 500 εκατ. ευρώ, αφετέρου θα επιτρέπει και την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος κοντά στο 2% του ΑΕΠ.
Το πρόβλημα με το ΚΕΑ αφορά τη χρηματοδότησή του για το 2018. Με τα σημερινά δεδομένα, δεν είναι διασφαλισμένοι οι πόροι για να καλυφθεί το κόστος καταβολής του ΚΕΑ και αυτό είναι το ένα μεγάλο «αγκάθι» που καθυστερεί την κατάθεση του επικαιροποιημένου Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος. Η τρόικα ζητεί συγκεκριμένα μέτρα (μείωση φοροαπαλλαγών, κατάργηση προνοιακών επιδομάτων κ.λπ.), ενώ η κυβέρνηση θέλει να αποφύγει τη νομοθέτηση νέων μέτρων από τώρα και παραπέμπει κυρίως στην εξοικονόμηση δαπανών που θα προκύψει από την εργασία της επισκόπησης δαπανών (spending review).
Το δεύτερο «αγκάθι» για το Μεσοπρόθεσμο είναι το τι στόχοι θα αποτυπωθούν για τα πρωτογενή πλεονάσματα των ετών 2019 και 2020. Η τρόικα επιμένει ότι οι στόχοι θα πρέπει να προβλέπουν πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ για κάθε έτος, ενώ η κυβέρνηση θέλει να τους μειώσει στα επίπεδα του 2,5% του ΑΕΠ. Η Αθήνα δεν είναι διατεθειμένη να εγκαταλείψει την προσπάθεια αλλαγής των στόχων στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης με τους δανειστές. Επειδή, όμως, το ζήτημα των στόχων του 2019 και του 2020 θα επανέλθει στην επιφάνεια αργότερα, ενδεχομένως στο τέλος των συζητήσεων να υποχωρήσει η ελληνική πλευρά.