Σε χρήσιμο εργαλείο στην εναγώνια αναζήτηση κεφαλαίων για την ελληνική επιχειρηματικότητα θα μπορούσε να εξελιχθεί η συμμετοχική χρηματοδότηση (crowdfunding).
Η συμμετοχική χρηματοδότηση αποτελεί διεθνώς μια ολοένα και δημοφιλέστερη μέθοδο για την άντληση κεφαλαίων από μεγάλο αριθμό ενδιαφερομένων, μέσω πλατφόρμας στο Διαδίκτυο, και διακρίνεται στις εξής μορφές:
1) Συμμετοχική χρηματοδότηση χωρίς οικονομική ανταμοιβή (συμμετοχική χορηγία).
2) Συμμετοχική χρηματοδότηση με οικονομική ανταμοιβή (συμμετοχική δανειοδότηση ή συμμετοχική επένδυση).
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που δημοσίευσε σχετικό working document τον Μάιο του 2016, το crowdfunding αυξήθηκε το 2014 κατά 167%, φθάνοντας τα 16,2 δισ. δολάρια, από 6,1 δισ. το 2013.
Η Βόρεια Αμερική συνέχισε να καταλαμβάνει την πρώτη θέση, σημειώνοντας αύξηση κατά 145% με 9,46 δισ. δολάρια. Στην Ασία, ο όγκος του crowdfunding αυξήθηκε το 2014 κατά 320% φθάνοντας τα 3,4 δισ. δολάρια, ενώ η Ευρώπη ακολουθεί με 3,26 δισ.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, και παρά το γεγονός ότι δεν υπήρχε ειδική νομοθεσία που να διέπει το crowdfunding, έχει εκδηλωθεί έντονη κινητικότητα. Σύμφωνα με στοιχεία του 2015, στην Ευρώπη αντλήθηκαν 4,2 δισ. ευρώ μέσω του crowdfunding, από τα οποία τα 4,1 δισ. υπάγονταν στην κατηγορία της συμμετοχικής χρηματοδότησης με οικονομική ανταμοιβή.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει αναλάβει πρωτοβουλίες για την προαγωγή του crowdfunding, στις οποίες περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, τακτικές συνεδριάσεις του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Ενδιαφερόμενων Μερών (European Crowdfunding Stakeholders Forum – ECSF).
Στην Ελλάδα, έως σήμερα λειτουργούσε μόνο το μοντέλο της χορηγίας προς χρηματοδότηση κοινωφελών και φιλανθρωπικών έργων. Ερχόμενος να καλύψει το σχετικό κενό, ο νόμος 4416/2016 εισάγει ρυθμίσεις για το crowdfunding, οι οποίες τροποποιούν τους νόμους 3401/2005 και 3606/2007 του δικαίου της κεφαλαιαγοράς, θεσμοθετεί τον νέο τύπο χρηματοδότησης και θέτει τις ελάχιστες προϋποθέσεις λειτουργίας και διαφάνειας. Ειδικότερα, τα άρθρα 23-24 του νόμου, τα οποία αναφέρονται στο crowdfunding, προβλέπουν πως ηλεκτρονικές πλατφόρμες μπορούν να διαχειρίζονται μόνο Ανώνυμες Εταιρείες Παροχής Επενδυτικών Υπηρεσιών (AΕΠΕΥ), Ανώνυμες Εταιρείες Διαχείρισης Οργανισμών Εναλλακτικών Επενδύσεων (ΑΕΔΟΕΕ) και πιστωτικά ιδρύματα στο πλαίσιο παροχής επενδυτικών υπηρεσιών.
Eπιπλέον, τίθεται το ελάχιστο περιεχόμενο της πληροφόρησης που πρέπει να παρέχεται στους επενδυτές. Προβλέπεται η μη υποχρέωση έκδοσης ενημερωτικού δελτίου για δημόσιες προσφορές μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας, εφόσον πληρούνται σωρευτικά οι κάτωθι προϋποθέσεις:
i. Οι κινητές αξίες που προσφέρονται πρέπει να έχουν συνολική αξία μικρότερη από 500.000 ευρώ. To συγκεκριμένο χρηματικό όριο υπολογίζεται ανά εκδότη για περίοδο δώδεκα μηνών.
ii. Η συμμετοχή του ιδιώτη πελάτη δεν υπερβαίνει το ποσό των 5.000 ευρώ και σε κάθε περίπτωση ποσό που υπολογίζεται σε συνάρτηση με τον μέσο όρο των δηλωθέντων εισοδημάτων ανά εκδότη και των 30.000 ευρώ κατ’ έτος ανά ΑΕΠΕΥ, ΑΕΔΟΕΕ ή πιστωτικό ίδρυμα.
Η μη υποχρέωση έκδοσης ενημερωτικού δελτίου και η αποφυγή περαιτέρω αυστηρών νομικών προϋποθέσεων δύναται να θεωρηθούν θεμιτή «παραχώρηση» του νομοθέτη, ενόψει της αξιοποίησης ενός ευέλικτου επενδυτικού εργαλείου. Η περιορισμένη έκθεση των επιμέρους επενδυτών και της εθνικής οικονομίας εν γένει, καθώς ορίζονται με σαφήνεια τα χρηματικά όρια που μπορούν να αναζητηθούν από τον εκδότη, αλλά και να επενδυθούν από τους ενδιαφερομένους, δικαιολογούν τη συγκεκριμένη προσέγγιση.
Η εισαγωγή του νέου αυτού θεσμού και η ορθολογική του αξιοποίηση καθιστούν το crowdfunding μια ελκυστική δυνατότητα χρηματοδότησης νεοσύστατων μικρομεσαίων επιχειρήσεων ή επιμέρους εγχειρημάτων, ιδίως κατά τα πρώτα τους στάδια. Το θεσμοθετημένο όριο των 500 χιλιάδων ευρώ δύναται περαιτέρω να ενισχυθεί, μέσω πρόσθετης χρηματοδότησης από ίδιες ή άλλες πηγές. Επαφίεται στους παράγοντες της αγοράς να προωθήσουν κατάλληλα το νέο μέσο, προκειμένου να ενισχύσει ουσιαστικά τα προωθούμενα επενδυτικά σχέδια, να δομήσει σχέση εμπιστοσύνης με το επενδυτικό κοινό και να προκαλέσει τις εποπτικές αρχές για περαιτέρω επέκταση των χρηματοδοτικών ορίων που ο νόμος προβλέπει.
* Ο κ. Ειρηνικός Πλατής είναι εταίρος της δικηγορικής εταιρείας Πλατής – Αναστασιάδης και Συνεργάτες.