Τα ασφαλιστικά ταμεία – μέτοχοι της Τράπεζας Αττικής είχαν εκφράσει επιφυλάξεις για την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου ήδη από το 2013, θεωρώντας ότι πιθανόν δεν θα ήταν επιτυχής! Σύμφωνα με δύο διαφορετικές μαρτυρίες μελών της τότε διοίκησης της Τράπεζας, που περιήλθαν σε γνώση της «Κ», η διοίκηση του ΕΤΑΑ (Ενιαίο Ταμείο Ανεξάρτητων Απασχολουμένων), που περιλαμβάνει και το ταμείο μηχανικών (ΤΣΜΕΔΕ), είχε απευθυνθεί στις υπηρεσίες της Τραπέζης της Ελλάδος ζητώντας τα χρήματα για την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της Αττικής να τοποθετηθούν σε έναν κλειστό λογαριασμό από τον οποίο θα ήταν δυνατό να αποσυρθούν, αν η αύξηση δεν πετύχαινε!
Οπως προκύπτει από έγγραφα των Ταμείων, που συμμετείχαν στην αύξηση κεφαλαίου, αλλά και από τις ανακοινώσεις του χρηματιστηρίου, ο τότε πρόεδρος της Τράπεζας, Ιωάννης Γαμβρίλης, είχε ομολογήσει ότι ήταν αμφίβολο αν η αύξηση κεφαλαίου θα πετύχει, καθώς ήταν δύσκολο να βρεθεί το 100% των κεφαλαίων που ζητούσε η Τράπεζα. Αλλά ήταν σημαντικό να «σωθούν 1.000 οικογένειες».
Επειδή το Τ.Τ. και το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων δεν ήταν διατεθειμένα να πάρουν μέρος στην αύξηση, ζητήθηκε από το ΕΤΑΑ να πληρώσει 400 εκατ. Σε αυτή τη διαδικασία κάποιοι από τους αξιωματούχους του ΕΤΑΑ ζήτησαν να σταματήσει η εμπλοκή του Ταμείου στην Τράπεζα Αττικής και σταδιακά το ποσοστό που ήταν πάνω από 50% να υποχωρήσει στο 34%.
Φτάνουμε στο 2014. Τα κεφάλαια από την προηγούμενη αύξηση μετοχικού κεφαλαίου (του 2013) είχαν εξανεμιστεί και η ΤτΕ εκτιμούσε ότι θα απαιτούνταν νέα κεφάλαια, μεταξύ 320 και 434 εκατ. ως αποτέλεσμα των στρες τεστ.
Σε εκείνο το χρονικό σημείο (31 Ιουλίου 2014) ήδη η τοποθέτηση του ΤΣΜΕΔΕ είχε μετατραπεί σε junk.
Να σημειωθεί δε ότι το 2014 συνολικά τα ασφαλιστικά ταμεία του ΕΤΑΑ είχαν και καταθέσεις 3,2 εκατ. ευρώ στην Αττικής. Ο νόμος θέτει ένα ποσοστό της τάξεως του 23% ως όριο για την τοποθέτηση των αποθεματικών του Ταμείου σε κινητές αξίες.
Στην αύξηση του 2014 το Ταμείο επικαλέστηκε έκθεση του Σώματος Ορκωτών Λογιστών (ΣΟΛ) στην οποία, ενώ γινόταν η σύσταση να συμμετάσχει το Ταμείο στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου (ΑΜΚ), σημειωνόταν ότι «η αξία των μετοχών που κατέχει στο ΤΣΜΕΔΕ/ΕΤΑΑ στην Τράπεζα Αττικής, αποτελεί ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό επί των επενδύσεών του σε μετοχές (περί το 65%)».
Σε περίπτωση μάλιστα συμμετοχής του Ταμείου στην ΑΜΚ κατ’ αναλογίαν των μετοχών που διαθέτει, «θα μειωθεί περαιτέρω η διασπορά του χαρτοφυλακίου των μετοχών. Η περιορισμένη διασπορά δημιουργεί αυξημένο κίνδυνο, καθώς η υποαπόδοση ή τυχόν συνολική απώλεια μιας επένδυσης μπορεί να έχει ιδιαίτερα αρνητικά αποτελέσματα στην αξία του συνολικού χαρτοφυλακίου».
Τελικά αποφασίστηκε η συμμετοχή και στη νέα αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου με διατήρηση του ποσοστού του ΤΣΜΕΔΕ. Στη λήψη αυτής της απόφασης έπαιξε ρόλο και η υπ’ αριθμόν 21041/11/20148-2014 επιστολή του τότε προέδρου του ΤΕΕ και σημερινού υπουργού Χρ. Σπίρτζη, σύμφωνα με την οποία τα 10 από τα 14 μέλη της Διοικούσας Επιτροπής του ΤΕΕ είχαν ταχθεί υπέρ της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου. Πάντως, σε αυτή τη συνεδρίαση του ΕΤΑΑ, ο τότε πρόεδρός του Αντώνης Σελλιανάκης είχε υποστηρίξει ότι «η διοίκηση της τράπεζας πρέπει να γίνεται από ειδικούς» και ότι το γεγονός πως η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου ήταν η δεύτερη σε ένα χρόνο έδειχνε πως το management της Τράπεζας «δεν ήταν το ενδεδειγμένο».
Ο σημερινός ισχυρός άνδρας του ΤΣΜΕΔΕ κ. Κώστας Μακέδος είπε στην «Κ» ότι η τοποθέτηση στην Attica Bank θα έπρεπε να συγκριθεί με άλλες τοποθετήσεις του Ταμείου π.χ. στην Εθνική όπου τα 85 εκατ. τα οποία επενδύθηκαν «διαχρονικά έχουν γίνει 27.000 ευρώ». Ο κ. Μακέδος –που κατέβηκε από τη Θεσσαλονίκη στην Αθήνα για να ασχοληθεί με το μεγάλο του πάθος το ασφαλιστικό των μηχανικών– επιμένει ότι «η τοποθέτηση στην τράπεζα δεν έχει σχέση με τα αποθεματικά του Ταμείου». Το 2015 το ΤΣΜΕΔΕ εισέπραξε 485 εκατ. από εισφορές και έδωσε συντάξεις 445 εκατ. Στο ερώτημα αν ήταν «απέναντι» στον διοικητή της ΤτΕ, Γιάννη Στουρνάρα, σημειώνει ότι «δεν μπορείς να προχωρήσεις ως βασικός μέτοχος και ως τράπεζα χωρίς τον επόπτη σου».
«Οι μηχανικοί έκαναν τους τραπεζίτες»
Αλλα στελέχη της Αττικής αλλά και της Τράπεζας της Ελλάδος λένε ότι το πρόβλημα με την πρώτη ήταν διαχρονικά πως «μηχανικοί έκαναν τους τραπεζίτες». Μάλιστα ένα στέλεχος της Τράπεζας Αττικής που παραιτήθηκε τους προηγούμενους μήνες είπε στην «Κ», υπό τον όρο της ανωνυμίας, ότι η «τράπεζα λειτουργούσε υπό διακομματική συμπαιγνία, που μετέτρεπε τις συντάξεις των μηχανικών σε πλαφόν για τις επιχειρήσεις τους». Να σημειωθεί ότι ο βασικός μέτοχος της τράπεζας, το ΕΤΑΑ (σ.σ. στο οποίο συμμετέχουν οι δικηγόροι, οι γιατροί και οι μηχανικοί) διοικείται από 9 συνδικαλιστές και 4 εκπροσώπους του κράτους. Εκπρόσωποι του ΤΣΜΕΔΕ, όπως ο κ. Κ. Μακέδος, αναγνωρίζουν ότι μέλη της διοίκησης της τράπεζας δεν είχαν ειδικές γνώσεις για τα τραπεζικά, αλλά φαίνεται ότι το ίδιο το ΤΣΜΕΔΕ προσπάθησε να το διορθώσει αυτό έπειτα από παρέμβαση της ΤτΕ. Ετσι έγινε πρόσκληση ενδιαφέροντος να αναζητηθούν στελέχη κατάλληλα για τη διοίκηση, έχοντας κάποιου είδους γνώσεις οικονομικών». Ομως, ακόμα και όταν είχε συνειδητοποιηθεί αυτή η ανάγκη λέει στέλεχος της τράπεζας που επιθυμεί να παραμείνει ανώνυμο, «σχηματίσθηκαν δύο γενικές διευθύνσεις, μία με αρμοδιότητες και μία χωρίς. Οταν αποχώρησε ο ένας από τους δύο γενικούς διευθυντές, τότε για λόγους οικονομίας καταργήθηκε η μία γενική διεύθυνση».