Σε έντονο κοινωνικό πρόβλημα τείνει να εξελιχθεί η μη έκδοση της αναγκαίας εγκυκλίου για τις συντάξεις χηρείας, καθώς η καθυστέρηση προκαλεί σημαντικά οικονομικά προβλήματα στους συζύγους ή και τα τέκνα θανόντων μετά την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου. Οι νέες διατάξεις που ισχύουν από τις 13 Μαΐου 2016 και μετά προβλέπουν σημαντικές περικοπές στα ποσά των συντάξεων αλλά και νέες προϋποθέσεις καταβολής, με αιχμή την επιβολή ηλικιακού ορίου.
Στο υπουργείο Εργασίας αλλά και στις αρμόδιες υπηρεσίες των ασφαλιστικών ταμείων, οι εργαζόμενοι γίνονται αποδέκτες έντονων αντιδράσεων, καθώς έχουν περάσει πέντε μήνες και κάτι από την ψήφιση του νόμου και η επίμαχη εγκύκλιος δεν έχει ακόμη εκδοθεί. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, έχει κατατεθεί πρόταση από τους υπηρεσιακούς παράγοντες του υπουργείου, προκειμένου να «ξεμπλοκάρει» το θέμα και να ξεκινήσουν τα Ταμεία να εκδίδουν νέες συντάξεις χηρείας για θανάτους που συνέβησαν από τις 13 Μαΐου 2016 και μετά, να καταβάλουν προσωρινά το ποσό των 345 ευρώ, που αντιστοιχεί στην κατώτατη σύνταξη για 15 έτη ασφάλισης.
Το θέμα έχει απασχολήσει όλα τα διοικητικά συμβούλια των ασφαλιστικών οργανισμών και, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των στελεχών, ασκούνται πιέσεις, προκειμένου η εγκύκλιος να εκδοθεί εντός των επόμενων ημερών.
Να σημειωθεί ότι με το παλαιό καθεστώς που ίσχυε για όσους κατέθεσαν αιτήσεις για συνταξιοδότηση λόγω θανάτου μέχρι τις 12/5/2016, ο επιζών σύζυγος παίρνει το 70% της σύνταξης του θανόντος, ανεξάρτητα από την ηλικία του και μετά την τριετία το ποσό περιορίζεται στο 50%, εφόσον ο επιζών δεν έχει άλλη πηγή εσόδων. Εάν έχει και εκείνος συνταξιοδοτηθεί ή εργάζεται/ασφαλίζεται, τότε λαμβάνει το 30% της σύνταξης.
Σύμφωνα με τον πρόσφατο ασφαλιστικό νόμο, το ποσοστό 70% για την πρώτη τριετία περιορίζεται στο 50%, δηλαδή η νέα σύνταξη χηρείας θα είναι μειωμένη κατά 28,5%. Στη συνέχεια, εφόσον ο δικαιούχος εργάζεται ή λαμβάνει άλλη σύνταξη από ίδιο ή άλλο δικαίωμα, το ποσοστό αυτό θα πέφτει στο 25% από 30% που είναι σήμερα. Η επιπλέον μείωση για τους συνταξιούχους ανέρχεται στο 16,6%.
Παράλληλα, βέβαια, ο νόμος θέτει και ηλικιακό όριο, αυτό των 55 ετών. Συνεπώς, στην περίπτωση που ο επιζών σύζυγος είναι μικρότερος, θα λάβει τη σύνταξη χηρείας μόνο για τρία χρόνια. Εάν συμπληρώσει το 55ο έτος της ηλικίας του κατά τη διάρκεια των τριών ετών, η σύνταξη χηρείας θα διακοπεί και θα επανακαταβληθεί με τη συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας του δικαιούχου. Εφόσον ο δικαιούχος είναι άνω των 55 ετών, συνεχίζει να λαμβάνει τη σύνταξη χηρείας.
Να σημειωθεί, επίσης, ότι νέοι δικαιούχοι σύνταξης χηρείας στην περίπτωση που καταστούν και νέοι συνταξιούχοι από ίδιο δικαίωμα θα χάσουν ένα σημαντικό μέρος από τη σύνταξη χηρείας, αφού θα πρέπει να της αφαιρεθεί η βασική σύνταξη. Και αυτό γιατί ο πρόσφατος ασφαλιστικός νόμος ορίζει ότι ο νέος συνταξιούχος (από τις 13 Μαΐου και μετά) θα δικαιούται μία βασική σύνταξη. Κατά συνέπεια, η σύνταξη χηρείας θα αφορά μόνο το ανταποδοτικό κομμάτι.
Να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, η εξοικονόμηση που επιτυγχάνεται από το νέο καθεστώς, μέσα σε 3,5 χρόνια (2016 -2019) ανέρχεται σε 369 εκατ. ευρώ, καθώς αποτιμάται ότι εντός του τρέχοντος έτους θα εξοικονομηθούν 11 εκατ. ευρώ, 59 εκατ. ευρώ το 2017, 122 εκατ. ευρώ το 2018 και 177 εκατ. ευρώ το 2019.