Το οριστικό και αμετάκλητο «κλείδωμα» του πρωτογενούς πλεονάσματος του 2019 στο 3,5% του ΑΕΠ φοβάται το οικονομικό επιτελείο σε περίπτωση που οι διαπραγματεύσεις –και συνεπακόλουθα το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα– δεν ολοκληρωθούν φέτος.
Eάν η κυβέρνηση δεν προχωρήσει στην ψήφιση του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος 2017-2020 μέχρι το τέλος του έτους, τότε το Μεσοπρόθεσμο που θα κατατεθεί από την 1η Ιανουαρίου και μετά θα περιλαμβάνει δεσμευτικά όρια δαπανών για το 2019. Κάτι το οποίο θα σημαίνει ότι η κυβέρνηση δεν θα μπορεί να επιτύχει τη μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων όπως επιδιώκει αυτή τη στιγμή, καθώς οι δανειστές έχουν ξεκαθαρίσει ότι θα πρέπει να παραμείνουν στα επίπεδα του 3,5% του ΑΕΠ για αρκετά χρόνια ακόμα.
Η καθοριστικής σημασίας λεπτομέρεια για το ύψος των πρωτογενών πλεονασμάτων που θα πρέπει να επιτύχει η Ελλάδα είναι η εξής: Τα Μεσοπρόθεσμα Προγράμματα έχουν 4ετή διάρκεια, αλλά μέσω αυτών η κυβέρνηση δεσμεύεται για τα όρια των δαπανών που θα πραγματοποιήσει στα πρώτα δύο έτη της 4ετούς περιόδου. Αυτό σημαίνει ότι:
• Αν η κυβέρνηση καταθέσει εντός του έτους το Μεσοπρόθεσμο, αυτό θα αφορά την περίοδο 2017-2020 και θα έχει δεσμευτικά όρια δαπανών για τα έτη 2017-2018. Χρονιές για τις οποίες η Αθήνα δεν αμφισβητεί τον στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος, ο οποίος είναι 1,75% του ΑΕΠ και 3,5% του ΑΕΠ, αντιστοίχως. Για τα έτη 2019-2020 θα περιλαμβάνονται όρια για τις δαπάνες που θα πρέπει να γίνουν, αλλά αυτά δεν θα είναι δεσμευτικά. Θα είναι ενδεικτικά.
• Αν το Μεσοπρόθεσμο κατατεθεί το 2017, τότε θα αφορά την περίοδο 2018-2021 και η κυβέρνηση θα αναλαμβάνει τη δέσμευση να συγκρατήσει τις δαπάνες του κράτους σε συγκεκριμένο ύψος για τις χρονιές 2018-2019. Δεδομένου ότι η Αθήνα θέλει να επαναδιαπραγματευθεί και να αλλάξει από τώρα τον στόχο για τα πρωτογενή πλεονάσματα από το 2019 και μετά, η ανάληψη δέσμευσης ορίου δαπανών για το 2019 μέσω του Μεσοπρόθεσμου δεν θα αφήνει περιθώρια μείωσης του στόχου του πρωτογενούς πλεονάσματος. Λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ευρωζώνη δεν συμφωνεί με τη μείωση του στόχου κάτω από τα επίπεδα του 3,5% του ΑΕΠ (το ποσοστό έχει ήδη αποτυπωθεί στις αναλύσεις των ευρωπαϊκών θεσμών για την πορεία του χρέους), είναι πολύ πιθανό το οικονομικό επιτελείο να αναγκαστεί να δεσμευθεί για σημαντική περικοπή δαπανών για το 2019, ώστε να ανταποκριθεί στην υποχρέωση για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ.
Οπως παραδέχονται στελέχη του οικονομικού επιτελείου, «άλλο το Μεσοπρόθεσμο του Δεκεμβρίου και άλλο εκείνο του Ιανουαρίου». Στο πλαίσιο αυτό, ο κίνδυνος να βρεθεί εγκλωβισμένη η κυβέρνηση στην παραπάνω κατάσταση, είναι ένας από τους λόγους που η Αθήνα θέλει να κλείσει την αξιολόγηση εντός του έτους και συγκεκριμένα έως το Eurogroup της 5ης Δεκεμβρίου. Η ψήφιση του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος είναι μία από τις βασικές δράσεις που πρέπει να υλοποιήσει το υπουργείο Οικονομικών ώστε να ολοκληρωθεί ο έλεγχος. Ωστόσο, ο υπουργός Οικονομικών Ευκλ. Τσακαλώτος είχε καταστήσει σαφές πριν από λίγο καιρό ότι το Μεσοπρόθεσμο θα κλείσει όταν θα υπάρξει συμφωνία και για το χρέος, σε μία προσπάθεια να διεκδικήσει η Αθήνα μέχρι τέλους τη μείωση του στόχου των πρωτογενών πλεονασμάτων από το 2019 και μετά.
Πάντως, η συζήτηση αυτή θα καθυστερήσει να γίνει. Η τρόικα αμφισβητεί τις προβλέψεις του οικονομικού επιτελείου για τον προϋπολογισμό του 2017, με το οικονομικό επιτελείο να καλείται να δώσει περισσότερα στοιχεία για να «στηρίξει» τις εκτιμήσεις του. Αρα, θα πρέπει να κλείσει πρώτα αυτή η συζήτηση και μετά να ανοίξει η διαπραγμάτευση για το τι θα γίνει με το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα.
Σήμερα, ολοκληρώνεται η πρώτη φάση των διαβουλεύσεων μεταξύ Αθήνας και δανειστών με συναντήσεις που θα αφορούν σε όλα τα ανοικτά ζητήματα (εργασιακά, «κόκκινα» δάνεια, δημοσιονομικά κ.λπ.).