Επιτέλους έγινε ο Ανασχηματισμός. Είδαμε τις τελετές παράδοσης και παραλαβής των υπουργείων, ακούσαμε τις δηλώσεις αυτών που φεύγουν και αυτών που έρχονται και διαβάσαμε πολλές αναλύσεις σχετικά με τα πρόσωπα και τους στόχους του Ανασχηματισμού. Οπως συνηθίζω θα σχολιάσω τον Ανασχηματισμό από μια εντελώς άλλη οπτική, την οποία φυσικά πάντοτε αγνοούμε, γιατί είμαστε «υπεράνω χρημάτων».
Αρχίζουμε με το Προεδρικό Διάταγμα υπ’ αριθμ. 123/2016, που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 208/Α/4-11-2016 και έχει τίτλο: «Ανασύσταση και μετονομασία του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, ανασύσταση του Υπουργείου Τουρισμού, σύσταση Υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής και Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης, μετονομασία Υπουργείων Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού και Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων». Ο τίτλος του ΠΔ δεν αποδίδει πλήρως τις αλλαγές που προβλέπονται σε υπουργεία και γραμματείες. Αυτά περιλαμβάνονται αναλυτικά στις 1.445 λέξεις του ΠΔ και αφορούν πολύ περισσότερες μεταβολές. Θα περιοριστώ μόνο σε μια πρόταση που υπάρχει στην αρχή του ΠΔ και αναφέρει: «2) Το γεγονός ότι από τις διατάξεις του παρόντος διατάγματος προκαλείται δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού, η οποία δεν μπορεί να υπολογιστεί».
Μπράβο μας. Τουλάχιστον αναγνωρίζουμε ότι με την κοπτοραπτική των υπουργείων «προκαλείται δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού, η οποία δεν μπορεί να υπολογιστεί». Δεν γνωρίζω κανένα εκτελεστικό διευθύνοντα σύμβουλο επιχείρησης που θα υπέγραφε την αλλαγή του οργανογράμματος της επιχείρησής του με «άγνωστο κόστος». Και όμως, με το ΠΔ στο Αρθρο 5, «Στον Πρωθυπουργό αναθέτουμε τη δημοσίευση και εκτέλεση του παρόντος διατάγματος». Κάποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι το «κόστος δεν είναι σημαντικό». Αυτή ακριβώς είναι η μεγαλύτερη πλάνη. Το συνολικό χρέος της Χώρας μας δημιουργήθηκε από πολλές μικρές δαπάνες που η κάθε μια «δεν ήταν μεγάλη». Τα παραδείγματα πολλά: Δώσε και αυτό το επίδομα (π.χ. έγκαιρης προσέλευσης). Ψήφισε και αυτή την απαλλαγή. Βάλε και αυτή την κατηγορία στις πρόωρες συνταξιοδοτήσεις. Δημιούργησε ένα νέο «φορέα» με Διοικητικό Συμβούλιο και αργόμισθους κ.ο.κ.
Δεν υπάρχει μικρή ή μεγάλη δαπάνη. Υπάρχει μόνο η αναγκαία και η περιττή δαπάνη. Οπως έλεγε ένας σοφός και επιτυχημένος τραπεζίτης: «αν μπορείς να ανάψεις το τσιγάρο σου με ένα σπίρτο και χρησιμοποιήσεις δύο, τότε σπατάλησες το 100% της αναγκαίας δαπάνης». Και για να μην παρεξηγηθώ. Η προτροπή δεν ήταν από τσιγκουνιά, αλλά από την ανάγκη να αποφεύγουμε τις περιττές δαπάνες σε μια επιχείρηση. Πόσο μάλλον τις Δημόσιες δαπάνες που αφορούν τα χρήματα των φορολογουμένων και όχι αυτών που δημιουργούν τις περιττές δαπάνες.
Το πόσο περιττή είναι η δαπάνη αυτή, φαίνεται από το γεγονός ότι τα περισσότερα υπουργεία που δημιουργήθηκαν ή καταργήθηκαν από την Κυβέρνηση Συριζανέλ τον Φεβρουάριο του 2015, μετονομάζονται ή επανασυστήνονται όπως ήταν το 2015, αλλά επιπλέον δημιουργούμε και καινούργια.
Στις 6 Οκτωβρίου 2013, στην «ΚτΚ» σε ένα άρθρο μου με τίτλο «Η πολυπλοκότητα της Διακυβέρνησης», είχα επισημάνει το θέμα αυτό. Αντιγράφω ένα απόσπασμα το οποίο ταιριάζει απόλυτα με τον πρόσφατο Ανασχηματισμό:
«…Τα συνεχώς Μετονομαζόμενα και Μεταλλασσόμενα Υπουργεία.
Λέει ο Αμλετ: «whatever name you give to a rose, it will smell the same». Αυτή την απλή αλήθεια, φυσικά εμείς την αγνοούμε. Χρειάστηκαν τρεις ολόκληρες σελίδες του βιβλίου (σημ. «Κράτος και Κυβερνήσεις της Μεταπολίτευσης 1974-2011» του τέως Προέδρου της Βουλής, Δημήτρη Σιούφα), για να καταγραφούν οι αλλαγές στην ονομασία των Υπουργείων. Το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το Υπουργείο Βιομηχανίας. «Αρχικώς ιδρύθηκε ως Υπουργείο Γεωργίας, Εμπορίου και Βιομηχανίας. Μετονομάσθηκε σε Βιομηχανίας και Ενέργειας, στη συνέχεια σε Ενέργειας και Φυσικών Πόρων, μετά σε Ερευνας και Τεχνολογίας, αργότερα σε Βιομηχανίας, Ενέργειας, Τεχνολογίας και Εμπορίου. Στη συνέχεια μετονομάσθηκε απλώς σε Ανάπτυξης. Το 2009 μετονομάσθηκε σε Υπουργείο Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, για να μετονομαστεί στη συνέχεια σε Υπουργείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας και μετά τον ανασχηματισμό του Ιουνίου 2011 σε Υπουργείο Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας». Σήμερα, ξανάγινε Υπουργείο Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας και η Ναυτιλία πήγε στο Υπουργείο Ναυτιλίας και Αιγαίου.
Οποιοσδήποτε επιχειρηματίας γνωρίζει πολύ καλά ότι για να αλλάξει το όνομα της επιχείρησής του, θα απαιτηθούν χρόνος και χρήματα. Δυστυχώς οι πολιτικοί μας το αγνοούν αυτό παντελώς και προκειμένου να ικανοποιήσουν προσωπικούς στόχους και ισορροπίες αλλάζουν τόσο το όνομα όσο και τον σκοπό ενός Υπουργείου. Αντιγράφω: «Πολλές φορές, μάλιστα, η δημιουργία ή κατάργηση Υπουργείων και ιδίως η προσθήκη θέσεων υπουργών, υπουργών αναπληρωτών, υφυπουργών, γενικών και ειδικών γραμματέων, καθορίζεται από τις αξιώσεις του πολιτικού δυναμικού του Κόμματος που κυβερνά και όχι από πραγματικές ανάγκες διακυβέρνησης»
Υπάρχει όμως και ένα πολύ ουσιαστικό θέμα με τις αλλαγές στα Υπουργεία. Οποιαδήποτε αλλαγή προϋποθέτει τη μεταβίβαση αρμοδιοτήτων. Και εδώ τα πράγματα γίνονται πολύ σοβαρά. Μέχρι να βρεθούν, να καταγραφούν, να δημοσιευθούν και να κατανοηθούν οι αρμοδιότητες χάνεται πολύτιμος χρόνος. Ακόμα, αυτές οι μεταβολές δημιουργούν σύγκρουση αρμοδιοτήτων και συναρμοδιότητες, με συνέπεια να οδηγούμαστε στην πλήρη στασιμότητα της Κρατικής Μηχανής…».
Στο ίδιο άρθρο υπήρχε και μια άλλη ενότητα με τίτλο: «Οι Γραμματείες: Αυξάνεσθε και Πληθύνεσθε ως η άμμος εν τη ερήμω». Δεν γνωρίζω πόσες έχουμε τώρα, αλλά είμαι βέβαιος ότι έχουμε περισσότερες γιατί ποτέ δεν καταργούμε καμία. Κάπου διάβασα ότι δημιουργήθηκαν θέσεις για 22 νέους Γραμματείς, περιλαμβανομένου και του «Γραμματέα Κοινωνικής Ενταξης των Ρομά»! Και αυτό είναι ένα πολύ σοβαρό θέμα. Η μεγάλη καταστροφή στη Δημόσια Διοίκηση έγινε από τον Κουτσόγιωργα το 1982, όταν κατάργησε του Γενικούς Διευθυντές (οι οποίοι ήταν Δημόσιοι υπάλληλοι καριέρας) και τις αρμοδιότητες τις πήραν οι Γενικοί και Ειδικοί Γραμματείς που συνήθως έρχονται και φεύγουν, όπως και οι λοιποί μετακλητοί υπάλληλοι που δουλεύουν στο γραφείο του Υπουργού. Ετσι διακόπτεται η συνέχεια της Διοίκησης και ξεκινάμε πάλι από την αρχή, χάνοντας φυσικά πολύτιμο χρόνο και χρήμα που ούτε το ένα ούτε το άλλο μας περισσεύει.
Με την ευκαιρία των Προεδρικών Εκλογών στην Αμερική και την ανάδειξη του Trump στην Προεδρία, ανέτρεξα στη Wikipedia για να βρω τη δομή της Κυβέρνησης, για ένα έχουμε ένα μέτρο σύγκρισης. Σας παραθέτω τα υπουργεία (Secretaries) που διαθέτει η Αμερικανική Κυβέρνηση. Αξίζει να δώσετε λίγη προσοχή στις ημερομηνίες που είναι σε παρένθεση. Είναι το έτος της σύστασής τους ή της τελευταίας μεταβολής τους: 1. Εξωτερικών (1789), 2. Οικονομικών (1789) 3. Δικαιοσύνης (1870) 4. Εσωτερικών (1849) 5. Γεωργίας (1862) 6. Εμπορίου (1903) 7. Εργασίας (1913) 8. Αμυνας (1947) 9. Υγείας και Ανθρωπίνων Υπηρεσιών (1953) 10. Οικισμών και Αστικής Ανάπτυξης (1965) 11. Μεταφορών (1966) 12. Ενέργειας (1977) 13. Παιδείας (1980) 14. Βετεράνων (1989) 15. Εσωτερικής Ασφάλειας (2002).
Τα σχόλια περιττεύουν. Η πλέον ανεπτυγμένη χώρα του κόσμου έχει καταφέρει να εντάξει όλες τις τεκτονικές αλλαγές που έχουν γίνει στον κόσμο (από τον σιδηρόδρομο μέχρι τα διαστημόπλοια) σε 15 Υπουργεία και εμείς συστήνουμε υπουργεία για να βολέψουμε δικούς μας και πρόσκαιρες κομματικές ή άλλες ισορροπίες. Και κάτι ακόμα. Η χώρα που είναι πρωτοπόρος στην τεχνολογία δεν έχει χωριστό υπουργείο, ενώ εμείς που είμαστε τελευταίοι και καταϊδρωμένοι διαθέτουμε πλέον Υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης. «Ολα τα έχει η Μαριορή ο φερετζές της λείπει»! Και επειδή θέλω να γίνω ακόμα πιο καυστικός θα θυμίσω ότι στη Βουλή στις 8 Μαΐου 2015 ο Πρωθυπουργός ανήγγειλε και πραγματοποίησε την κατάργηση της ηλεκτρονικής ψηφοφορίας στα ΑΕΙ, γιατί η «εφορευτική επιτροπή δεν μπορεί να είναι ένας server». Τότε μιλούσανε για «τεχνοφασισμό» γιατί θέλανε να βάλουν ξανά στο παιχνίδι τις μειοψηφίες των φοιτητών, ενώ τώρα φτιάξαμε Υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής για να μη χάσει «πρόσωπο» ένα υπουργός που τσαλακώθηκε με τις τηλεοπτικές άδειες. Και όλα αυτά «με δαπάνη που δεν μπορεί να υπολογιστεί»!
* Ο κ. Ανδρέας Δρυμιώτης είναι Σύμβουλος Επιχειρήσεων