Επί δύο χρόνια η κυβέρνηση υπόσχεται ότι θα κλείσει «τρύπες» εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ στον κρατικό προϋπολογισμό χωρίς επώδυνα μέτρα. Επί δύο χρόνια διαψεύδεται, και καταλήγει να αυξάνει φόρους ή να μειώνει συντάξεις για να φτάσει σε συμφωνία με τους «θεσμούς». Το ίδιο… έργο θα επαναληφθεί μία ακόμη φορά και τώρα. Πρόσθετα εισπρακτικά μέτρα ακόμη και άνω των 300 – 400 εκατ. ευρώ –κυρίως περικοπές κοινωνικών επιδομάτων και φορολογικών απαλλαγών– θα ενεργοποιηθούν από την 1/1/2018, καθώς οι εκπρόσωποι των δανειστών δεν πιστεύουν ότι θα αποδώσει η εξαγγελία για την «αξιολόγηση των δημοσίων δαπανών», διαδικασία που σύμφωνα με την κυβέρνηση μπορεί να αποφέρει εξοικονομήσεις ακόμη και άνω των 600 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση.
Αν προστεθεί η αξία των υποσχέσεων για τη λήψη των λεγόμενων «μη παραμετρικών μέτρων» (σ.σ.: μέτρα που δεν στηρίζονται σε επώδυνες αυξήσεις φόρων ή περικοπές εισοδημάτων) που έχουν δοθεί –και έχουν αποτυπωθεί ακόμη και στους κρατικούς προϋπολογισμούς– από τη σημερινή κυβέρνηση, προκύπτει ποσό ικανό για να καταργηθεί ο… ΕΝΦΙΑ και τα τέλη κυκλοφορίας ταυτόχρονα (σ.σ.: οι δύο φόροι αποδίδουν ετησίως πάνω από 3,6 δισ. ευρώ). Από τους πρώτους κιόλας μήνες ανάληψης της εξουσίας, η κυβέρνηση είχε υποσχεθεί ότι θα εξοικονομήσει:
• Εως και 600 εκατ. ευρώ από τις κληρώσεις, όπου τον ρόλο του λαχνού θα παίζουν οι αποδείξεις. Είναι το γνωστό μέτρο της «λοταρίας» που πρωτοπαρουσιάστηκε από την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας. Οχι μόνο δεν εισπράχθηκαν τα 600 εκατ. ευρώ, αλλά επί δύο χρόνια (2015 και 2016) δεν υπάρχει καν υποχρέωση προσκόμισης αποδείξεων μαζί με τη φορολογική δήλωση.
• Εως και 900 εκατ. ευρώ υποτίθεται ότι θα συγκεντρώνονταν από τους ελέγχους στα εμβάσματα εξωτερικού, στους φορολογουμένους που εμφανίζονται στις λίστες τύπου «Λαγκάρντ», στους μετόχους υπεράκτιων εταιρειών κ.λπ. Αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία από τις εισπράξεις που έχει καταγράψει μέχρι τώρα το Κέντρο Ελέγχου Φορολογουμένων Μεγάλου Πλούτου (ΚΕΦΟΜΕΠ), η υπηρεσία που κατά κύριο λόγο ελέγχει όσους υπάγονται στις λίστες. Ολόκληρο το 2015, οι εισπραχθέντες φόροι από πρόστιμα και ελέγχους έφτασαν στα 63,63 εκατ. ευρώ, ενώ στο 10μηνο του 2016 έχουν εισπραχθεί μόλις 48,99 εκατ. ευρώ. Η εισπρακτική απόδοση των ελέγχων που πραγματοποιεί το ΚΕΦΟΜΕΠ αποτελεί μνημονιακό στόχο για τη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων, ο οποίος φαίνεται να μην επιτυγχάνεται για το 2016. Στο 10μηνο η εισπραξιμότητα του συγκεκριμένου κέντρου (δηλαδή, το ποσό που έχει εισπραχθεί ως προς το σύνολο των προστίμων που έχουν καταλογιστεί) βρισκόταν στο 10,35%, με τον ετήσιο στόχο να διαμορφώνεται στο 22,5%.
Το 2015 βεβαιώθηκαν φόροι 416 εκατ. ευρώ και εισπράχθηκαν 63 εκατ. ευρώ, δηλαδή το 15,3%. Φέτος έχουν καταλογιστεί 473 εκατ. ευρώ και έχουν εισπραχθεί 48,99 εκατ. ευρώ. Μάλιστα, για να μην αντιμετωπίσει τον κίνδυνο παραγραφής χιλιάδων εκκρεμών υποθέσεων που αποτελούν αρμοδιότητα του ΚΕΦΟΜΕΠ, το υπουργείο Οικονομικών κατέθεσε νομοθετική ρύθμιση για ετήσια παράταση στον χρόνο παραγραφής εκκρεμουσών υποθέσεων.
• Προτεραιότητα της κυβέρνησης υποτίθεται ότι θα ήταν η πάταξη του λαθρεμπορίου σε ποτά, τσιγάρα και καύσιμα, με τον εισπρακτικό πήχυ να διαμορφώνεται ακόμη και στα δύο δισ. ευρώ. Μάλιστα, στις αρχές της θητείας της, η κυβέρνηση μιλούσε για «έτοιμους νόμους και αποφάσεις» που θα έφερναν μετρήσιμα αποτελέσματα. Μόλις προ λίγων εβδομάδων ψηφίστηκε ο νόμος για το λαθρεμπόριο στα καπνικά προϊόντα, ενώ στον προγραμματισμό του υπουργείου Οικονομικών παραμένουν ως εκκρεμότητες σειρά δράσεων για το λαθρεμπόριο καυσίμων αλλά και οινοπνευματωδών ποτών, ενώ εκκρεμεί και η κατάθεση σχετικών νομοθετικών ρυθμίσεων.
Καθυστερήσεις ακόμη και άνω του ενός έτους παρατηρούνται και σε πολιτικές οι οποίες θα μπορούσαν να αποφέρουν άμεσα «ζεστό χρήμα» στα κρατικά ταμεία ή να εξοικονομήσουν εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ από τον κρατικό προϋπολογισμό. Τα παραδείγματα είναι ουκ ολίγα:
• Από την προηγούμενη κυβέρνηση, είχε θεσπιστεί η υποχρέωση καταγραφής όλων των τηλεπικοινωνιακών λογαριασμών του Δημοσίου μέσω της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων με στόχο τον έλεγχο της δαπάνης. Η καταγραφή δεν προχώρησε, ενώ έχει «κολλήσει» και το τηλεπικοινωνιακό έργο «ΣΥΖΕΥΞΙΣ 2» για τη διασύνδεση περίπου 33.000 φορέων του Δημοσίου. Η εξοικονόμηση από τα τηλεπικοινωνιακά τέλη του Δημοσίου μπορεί να φτάσει ακόμη και στα 150 εκατ. ευρώ τον χρόνο.
• Από τα αναλυτικά στοιχεία για τα ενοίκια που εξακολουθεί να πληρώνει το Δημόσιο (έως και 100 εκατ. ευρώ τον χρόνο ή 5,7 εκατ. ευρώ τον μήνα μόνο στον στενό δημόσιο τομέα) προκύπτουν περιθώρια εξοικονομήσεων πολλών εκατομμυρίων, καθώς μόνο η μεταφορά υπηρεσιών του υπουργείου Οικονομικών σε ιδιόκτητα κτίρια μπορεί να αποδώσει έως 25 εκατ. ευρώ.
• Η υπουργική απόφαση για τον έλεγχο των οδηγών με ανασφάλιστα οχήματα έχει εκδοθεί από τον περασμένο Ιανουάριο. Ωστόσο, ακόμη δεν έχει προχωρήσει η σύνταξη της λίστας με τους οδηγούς που πρέπει να κληθούν για να ασφαλίσουν τα οχήματά τους. Μόνο από αυτή τη διαδικασία είχαν προβλεφθεί (και είχαν καταγραφεί στον προϋπολογισμό του 2016) έσοδα της τάξεως των 45 εκατ. ευρώ, καθώς οι οδηγοί, εκτός από την ασφάλεια, θα πλήρωναν και πρόσθετο παράβολο της τάξεως των 250 ευρώ. Μηδενικά είναι τα έσοδα και από τον έλεγχο των αυτοκινήτων που δεν έχουν περάσει τα οχήματά τους από ΚΤΕΟ. Και από αυτό το μέτρο, είχαν προϋπολογιστεί περίπου 56 εκατ. ευρώ στον προϋπολογισμό του 2016.
Η επιστροφή των μη «παραμετρικών μέτρων»
Η κυβέρνηση επιχειρεί να ξαναφέρει στο προσκήνιο τα «μη παραμετρικά μέτρα» αφενός για να περιορίσει τον λογαριασμό των πρόσθετων δημοσιονομικών παρεμβάσεων στον προϋπολογισμό του 2018 και αφετέρου για να δημιουργήσει ένα «μαξιλάρι ασφαλείας» στους δύσκολους προϋπολογισμούς που έρχονται.
Την προηγούμενη εβδομάδα, κατατέθηκε το νομοσχέδιο για την τόνωση των ηλεκτρονικών πληρωμών ύστερα από διεργασίες άνω του ενός έτους. Και πάλι όμως, η διάταξη, έτσι όπως διατυπώθηκε, δύσκολα θα αποδώσει καρπούς, καθώς οι μισοί Ελληνες θα χρειάζεται να κάνουν ηλεκτρονικές πληρωμές μόλις 800 – 900 ευρώ τον χρόνο για να αποφύγουν το πρόστιμο. Το ίδιο και η διάταξη για την εμφάνιση των αδήλωτων εισοδημάτων ενώ σχεδιάζεται η περικοπή των αμυντικών δαπανών (σ.σ.: στον προϋπολογισμό του 2016 είχε εγγραφεί ως μέτρο η περικοπή τους κατά 500 εκατ. ευρώ, η οποία δεν προχώρησε).
Το υπουργείο Εσωτερικών προωθεί το σχέδιο ηλεκτρονικής διακίνησης των δημοσίων εγγράφων, το οποίο υποτίθεται ότι θα οδηγήσει σε εξοικονομήσεις άνω των 200 εκατομμυρίων ευρώ.
Ακόμη και να προχωρήσουν αυτά τα μέτρα, δεν αναμένεται να αποδώσουν άμεσα.
Για παράδειγμα, η τόνωση των πληρωμών με πιστωτικές και χρεωστικές κάρτες προϋποθέτει πλήρη μηχανογραφική υποστήριξη, η οποία θέλει πολύμηνη προετοιμασία. Ακόμη και το φιλόδοξο σχέδιο του «ηλεκτρονικού περιουσιολογίου», επίσης, δεν θα ενεργοποιηθεί πριν από το τέλος του 2017.