Η αδυναμία ολοκλήρωσης της δεύτερης αξιολόγησης και ο ολοένα αυξανόμενος κίνδυνος εκτροχιασμού και του τρίτου μνημονίου τορπιλίζουν τις ελπίδες για τη συμμετοχή της χώρας μας στο πρόγραμμα ποσοτικής (QE) χαλάρωσης της ΕΚΤ, δημιουργούν ανησυχία για «πάγωμα» του waiver, δηλαδή την επαναφορά της χώρας σε κατάσταση χρηματοδοτικής καραντίνας, και επαναφέρουν –και αυτή τη φορά για τα καλά– τους φόβους για «κούρεμα» καταθέσεων.
Επιτελικά στελέχη τραπεζών υπογραμμίζουν ότι μέχρι τώρα κάθε μνημόνιο συνοδεύτηκε και από ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών και προειδοποιούν ότι τυχόν νέα ανακεφαλαιοποίηση θα γίνει με βάση το νέο θεσμικό πλαίσιο το οποίο υποχρεώνει τη συμμετοχή στο κόστος εξυγίανσης των πάντων, συμπεριλαμβανομένων και των καταθετών! Οπως σημειώνουν, ένα νέο πρόγραμμα είναι βέβαιο ότι θα συνδυαστεί με νέο ενδελεχή έλεγχο των ισολογισμών των τραπεζών και δεδομένης της απουσίας προόδου στην αντιμετώπιση των «κόκκινων» δανείων ο κίνδυνος «κουρέματος» καταθέσεων είναι μεγάλος. Υπενθυμίζουν ότι πλέον δεν υπάρχουν ομολογιούχοι (οι οποίοι στην ουσία «κουρεύτηκαν» στην τρίτη ανακεφαλαιοποίηση που έφερε το τρίτο μνημόνιο), ενώ θεωρούν εξαιρετικά απίθανη τη χορήγηση νέων δανείων για να αποφευχθεί ένα «κούρεμα» καταθέσεων, καθώς αυτό έχει ήδη γίνει 2 φορές τα τελευταία χρόνια. Σύμφωνα με τις τράπεζες τα μνημόνια και οι ανακεφαλαιοποιήσεις στηρίζονται σε μια βασική παραδοχή: τη γρήγορη εφαρμογή των συμφωνηθέντων και των μεταρρυθμίσεων ώστε η χώρα να επιστρέψει σε ανάπτυξη και να αντιμετωπιστούν τα μεγάλα προβλήματα με πρώτο πρώτο το «βουνό» των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Ωστόσο τα τελευταία χρόνια, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, ο χρόνος κυλά χωρίς να υλοποιούνται τα συμφωνηθέντα, η κατάσταση της χώρας επιδεινώνεται και υποχρεώνεται σε νέα μνημόνια με δυσμενέστερους όρους. Ετσι και τώρα, ενάμιση χρόνο μετά την υπογραφή του τρίτου μνημονίου ήδη συζητείται ανοιχτά το ενδεχόμενο νέου προγράμματος είτε λόγω της αποχώρησης του ΔΝΤ είτε γιατί πλησιάζει η λήξη του τρέχοντος προγράμματος χωρίς να υπάρχουν πολλές ελπίδες η Ελλάδα να επιστρέψει στις αγορές. Σημειώνεται ότι η δεύτερη αξιολόγηση θα έπρεπε, σύμφωνα με το πρόγραμμα, να είχε ολοκληρωθεί τον Φεβρουάριο του 2016.
Ηδη ακούγονται φωνές σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ότι η αδικαιολόγητα μεγάλη καθυστέρηση ουσιαστικά θέτει την Ελλάδα εκτός προγράμματος και θα πρέπει να ληφθούν μέτρα με «πάγωμα» του waiver. Υπενθυμίζεται ότι το waiver, δηλαδή η αποδοχή από την ΕΚΤ των ελληνικών ομολόγων ως εγγυήσεις για την παροχή ρευστότητας στις εγχώριες τράπεζες, είχε «παγώσει» στις αρχές του 2015 έπειτα από επανειλημμένες δηλώσεις της τότε κυβέρνησης ότι δεν αναγνωρίζει το πρόγραμμα αλλά και αναφορές υπουργών ότι η Ελλάδα είναι χρεοκοπημένη. Το waiver επανήλθε μετά την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης, η οποία επίσης ολοκληρώθηκε ύστερα από πολύμηνες καθυστερήσεις.
Τέλος, περιορίζονται οι πιθανότητες γρήγορης ένταξης της χώρας μας στο QE, καθώς η ΕΚΤ για να δώσει το «πράσινο φως» για την αγορά ελληνικών ομολόγων ζητεί όχι μόνο την εξειδίκευση των μεσοπρόθεσμων μέτρων μείωσης του χρέους αλλά απαιτεί ρητή δέσμευση του Eurogroup για την υλοποίηση των μέτρων. Ολα αυτά είναι δύσκολο να υλοποιηθούν όχι μόνο εξαιτίας των μεγάλων καθυστερήσεων αλλά κυρίως λόγω των πολιτικών εξελίξεων στην Ευρώπη. Στελέχη τραπεζών υπογραμμίζουν ότι είναι αμφίβολο το αν θα δούμε τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για το χρέος πριν από τις γερμανικές εκλογές και υπενθυμίζουν ότι αν η αξιολόγηση είχε ολοκληρωθεί στην ώρα της (Φεβρουάριος 2016) τότε το πολιτικό περιβάλλον θα ήταν ευνοϊκότερο και η κυβέρνηση θα είχε ανακτήσει μέρος της χαμένης αξιοπιστίας. Προσθέτουν ότι μόνο αν η αξιολόγηση ολοκληρωθεί άμεσα και η κυβέρνηση μεταδώσει ένα αξιόπιστο μήνυμα για την προσήλωσή της στο πρόγραμμα και τις μεταρρυθμίσεις θα δημιουργηθούν οι συνθήκες ώστε η ΕΚΤ να εξετάσει όλες τις εναλλακτικές για την ένταξη της χώρας μας στο QE, κάτι που αποτελεί προϋπόθεση για την επιστροφή στις αγορές.