Η επιστροφή στη δραχμή ως νομισματική μονάδα της οικονομίας μας επανήλθε με ημιεπίσημο τρόπο στη δημόσια συζήτηση. Ισως αυτό να έχει σχέση με το στάδιο στο οποίο βρίσκεται η αξιολόγηση των επιτευγμάτων που έχει ή δεν έχει επιτύχει η κυβέρνηση στο πλαίσιο του μνημονίου. Μερικοί μπορεί να πιστεύουν ότι η διεθνής κατάσταση που διαμορφώνεται μετά τις διαφαινόμενες προθέσεις του νέου προέδρου των ΗΠΑ ενισχύει τη διαπραγματευτική θέση της χώρας στο θέμα αυτό. Σε κάθε περίπτωση, είναι σκόπιμο, για χάρη του απλού πολίτη, να διατυπωθούν ξανά τα επιχειρήματα για το πόσο δυσμενή θα είναι τα αποτελέσματα της επιστροφής στη δραχμή.
Ας υποθέσουμε, λοιπόν, ότι νομισματική μας μονάδα είναι η δραχμή.
1. Το πρώτο και πιο φανερό αρνητικό αποτέλεσμα θα είναι η αύξηση του κόστους των διεθνών συναλλαγών και για τους πολίτες και για τις επιχειρήσεις, διότι οι δραχμές θα πρέπει να μετατραπούν σε συνάλλαγμα και αυτό σημαίνει διάφορα δικαιολογητικά και χαρτιά, ουρές σε τράπεζες, πιθανότατα περιορισμούς στα ποσά κ.λπ.
2. Το εμπορικό ισοζύγιο της χώρας, αλλά και το ισοζύγιο διεθνών πληρωμών είναι αρνητικό. Αυτό σημαίνει ότι χωρίς ποσοτικούς περιορισμούς η ζήτηση συναλλάγματος θα υπερβαίνει την προσφορά και συνεπώς η τιμή του συναλλάγματος θα αυξάνει συνεχώς. Με άλλα λόγια, η δραχμή θα υποτιμάται και κατά συνέπεια τα εισαγόμενα προϊόντα θα είναι συνεχώς ακριβότερα και τα εξαγόμενα συνεχώς φθηνότερα για τους ξένους. Ας μην ξεχνούμε ότι εισάγουμε σχεδόν τα πάντα, από όπλα, αυτοκίνητα, καύσιμα, μηχανές, κλιματιστικά, ψυγεία, ποδήλατα και εργαλεία μέχρι λεμόνια, πατάτες και σκόρδα.
Αν η κυβέρνηση θέσει περιορισμούς στην ελεύθερη διαμόρφωση της συναλλαγματικής ισοτιμίας, θα δημιουργηθεί «μαύρη αγορά» δολαρίων, ευρώ, λίρας κ.λπ.
3. Η συνεχής υποτίμηση της δραχμής θα δημιουργήσει ισχυρές τάσεις για αυξήσεις μισθών και ημερομισθίων σε όλα τα επίπεδα και συνεπώς αυξήσεις της ποσότητας του χρήματος και στη συνέχεια των τιμών. Είναι βέβαιο ότι θα ξαναζήσουμε τον φαύλο κύκλο τιμών – μισθών της πληθωριστικής περιόδου 1974-1996, όταν ο πληθωρισμός ήταν από 16% έως 22%.
4. Η εξυπηρέτηση του εξωτερικού δημοσίου χρέους θα απαιτεί συνεχώς μεγαλύτερα ποσά σε δραχμές εφόσον η δραχμή θα υποτιμάται.
5. Είναι πολύ πιθανόν, θα έλεγα βέβαιο, ότι η κεντρική Τράπεζα της Ελλάδος θα χάσει την ανεξαρτησία της από την κυβέρνηση και θα γίνει όργανο της εκάστοτε κυβέρνησης, όπως ήταν επί Ζολώτα και των έπειτα από αυτόν διοικητών, των οποίων η νομισματική πολιτική ήταν να εξυπηρετούν τις ανάγκες της κυβέρνησης και έτσι να συντηρούν τον πληθωρισμό.
Οσοι προτείνουν την επιστροφή στη δραχμή πρέπει να πιστεύουν ότι για τα οικονομικά μας χάλια φταίει το ευρώ, όπως στομφωδώς λένε, η αρχιτεκτονική του ευρώ. Αυτό μου θυμίζει τα αστυνομικά φιλμ στα οποία ο αστυνομικός δεν μπορεί να βρει τον ένοχο και συλλαμβάνει κάποιον αθώο που έτυχε να βρίσκεται κοντά στην περιοχή του εγκλήματος για να κλείσει την υπόθεση.
Τα οικονομικά προβλήματα της χώρας δεν προέρχονται από το ευρώ. Οι ένοχοι, αν μπορούμε να μιλούμε για ενόχους στην πολιτική ζωή, βρίσκονται ανάμεσα στους αναξιόπιστους και ανεύθυνους πολιτικούς μας, στην καταστροφική συμπεριφορά αδίστακτων συνδικαλιστών που, δυστυχώς, ασκούν ακόμη διοίκηση, στους τοπικούς άρχοντες που, αντί να ενδιαφερθούν για την πόλη τους, απεδείχθησαν φιλόδοξοι υπηρέτες συμφερόντων, στην ανίκανη και εχθρική προς την ιδιωτική πρωτοβουλία δημόσια διοίκηση, στη διαφθορά, στην ανομία, στην ασυνέπεια της οικονομικής πολιτικής και σε πολλά άλλα.
Είναι παράλογο να υποστηρίζει κανείς ότι για την οικονομική μας κακοδαιμονία φταίει το ευρώ. Οι συνθήκες για το σημερινό μας χάλι δημιουργήθηκαν όταν είχαμε τη δραχμή, όταν οι κυβερνήσεις δανείζονταν και ο λαός, ανύποπτος και απληροφόρητος, χειροκροτούσε με ενθουσιασμό. Ούτε το ΔΝΤ μας φταίει ούτε ο Σόιμπλε ούτε το ΝΑΤΟ ούτε ο καπιταλισμός. Αν θέλουμε να βρούμε τους ενόχους, ή έστω αυτούς που ευθύνονται, ας κοιτάξουμε τους εαυτούς μας και τους γύρω μας.
Είναι, επίσης, παράλογο να υποστηρίζει κανείς ότι η επιστροφή στη δραχμή θα μας σώσει, δηλαδή θα μας βγάλει από την ύφεση. Αντιθέτως, θα μας φέρει σε μια κατάσταση φαύλου κύκλου πληθωρισμού και υποτιμήσεων. Αξίζει να σημειωθεί ότι εκείνοι οι οποίοι προτείνουν την επιστροφή στη δραχμή θέτουν ως πρώτο όρο την αναβολή (επ’ αόριστον;) της εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους. Μα αν μπορούσαμε να αναβάλουμε την πληρωμή των τοκοχρεολυσίων, η ζωή μας θα ήταν πολύ πιο εύκολη και η συζήτηση για τη νομισματική μονάδα δεν θα είχε ενδιαφέρον.
Τέλος, είναι καλό να γίνει απολύτως κατανοητό από όλους, δηλαδή από τους πολιτικούς, τους συνδικαλιστές που έχουν ρημάξει τη χώρα, από τα οργανωμένα συμφέροντα, από τους απλούς πολίτες, ότι, αν δεν γίνουν ριζικές μεταρρυθμίσεις, η χώρα μας δεν έχει μέλλον στον σύγχρονο κόσμο του διεθνούς ανταγωνισμού.
* Ο κ. Θ. Π. Λιανός είναι ομότιμος καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (πρώην ΑΣΟΕΕ).