Ενώπιον του κινδύνου πλήρους απαξίωσης, ακόμα και αν η οικονομία επιστρέψει σε σταθερά αναπτυξιακή πορεία τα επόμενα χρόνια, βρίσκονται χιλιάδες ακίνητα ανά την επικράτεια. Αποτέλεσμα; Να προβάλει ως πιθανό ακόμα και το σενάριο της κατεδάφισής τους. Αυτό επισημαίνουν στην «Κ» εκτιμητές ακινήτων και παράγοντες του κλάδου, που διαπιστώνουν ότι όσο διατηρείται το καθεστώς «αχρησίας», στο οποίο έχουν περιέλθει τα τελευταία χρόνια τα εν λόγω ακίνητα –που συνήθως είναι κατασκευές χαμηλών ποιοτικών προδιαγραφών ή μεγάλης ηλικίας που βρίσκονται σε μη ελκυστικές περιοχές–, τόσο θα αυξάνει το ενδεχόμενο να «βγουν» εντελώς από την αγορά.
Σήμερα, φορείς του κλάδου, όπως ο κ. Μπάμπης Χαραλαμπόπουλος, τέως πρόεδρος του Ελληνικού Ινστιτούτου Εκτιμητικής (ΕΛΙΕ), τα κενά ακίνητα κάθε είδους προσεγγίζουν τις 500.000 στο σύνολο της χώρας. Το μέγεθος εκτιμάται ότι θα εξακολουθήσει να λειτουργεί σαν βαρίδι για τη μελλοντική ανάκαμψη της αγοράς, ακόμα κι αν η οικονομία επιστρέψει σε ανοδικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Σημειωτέον ότι ο αριθμός αυτός αφορά κατ’ αρχάς το εκτιμώμενο απόθεμα απούλητων ακινήτων, που εκτιμάται ότι ανέρχονται σε περίπου 200.000, και στα οποία περιλαμβάνονται νεόδμητες αλλά και μεταχειρισμένες κατοικίες, οικόπεδα και επαγγελματικά κτίρια. Επίσης, υπολογίζονται τόσο τα ξενοίκιαστα ακίνητα, όπως επίσης και εκείνα που έχουν εγκαταλειφθεί και τα οποία έχουν προκύψει ως αποτέλεσμα των χιλιάδων «λουκέτων» επιχειρήσεων και καταστημάτων.
Οι λόγοι
Οπως αναφέρει ο κ. Χαραλαμπόπουλος, πολλές κατοικίες είναι σήμερα κενές, δεδομένου ότι πολλοί ξένοι που εργάζονταν στην Ελλάδα έχουν αποχωρήσει από τη χώρα, πολλοί νέοι Ελληνες (σύμφωνα με τα τελευταία νούμερα υπολογίζονται σε 450.000) έχουν μεταναστεύσει στο εξωτερικό σε αναζήτηση εργασίας, ενώ, αντίστοιχα, άλλοι νέοι επιστρέφουν στο πατρικό τους, λόγω οικονομικής αδυναμίας. Επίσης, «τα δημογραφικά στοιχεία της χώρας είναι αρνητικά επί σειρά ετών, με αποτέλεσμα να περισσεύουν διαρκώς πολλές χιλιάδες τ.μ. κατοικιών».
Οι εξελίξεις αυτές, σε συνδυασμό και με τις μεγάλες εισοδηματικές απώλειες των νοικοκυριών (πτώση αμοιβών κατά τουλάχιστον 25%, αύξηση της ανεργίας, μείωση συντάξεων και εφάπαξ, αύξηση φορολογίας), συνεπάγονται ότι η οικοδομική δραστηριότητα, η οποία ήδη έχει υποχωρήσει κατά 95% από το 2007 μέχρι σήμερα, δύσκολα θα ανακάμψει σύντομα. Σύμφωνα με τον κ. Χαραλαμπόπουλο, το κόστος ανέγερσης νέων οικοδομών ανέρχεται σήμερα σε περίπου 950 ευρώ/τ.μ., ενώ αν προστεθεί η αξία του οικοπέδου και κάποιο ελάχιστο επιχειρηματικό κέρδος, είναι δεδομένο ότι η ανέγερση νέων οικοδομών είναι επί της ουσίας οικονομικά ασύμφορη. Αλλωστε, οι τιμές έχουν υποχωρήσει κατά 42% κατά μέσον όρο μέχρι σήμερα, ενώ σε πολλές περιπτώσεις, ιδίως μεγάλων διαμερισμάτων σε καλές περιοχές, οι απώλειες αγγίζουν ακόμα και το 60% σε σχέση με το 2008.
«Αν λάβουμε υπόψη επίσης ότι μέσω των πλειστηριασμών θα εισέλθουν στην αγορά κι άλλα ακίνητα, δηλαδή θα αυξηθεί κι άλλο η προσφορά, με τη ζήτηση να παραμένει αναιμική, θα πρέπει να αναμένεται περαιτέρω πτώση των τιμών», τονίζει ο κ. Χαραλαμπόπουλος. Κατά τον ίδιο, ακόμα και αρκετά χρόνια μετά το πέρας της παρούσας οικονομικής κρίσης, η ανέγερση νέων οικοδομών θα είναι τελείως ασύμφορη, δεδομένου ότι οι επιλογές αγοράς ακινήτων θα είναι πολυάριθμες και σε τιμές ακόμα και κάτω από το κόστος κατασκευής.
Επιλεκτική ανάκαμψη
Εν τω μεταξύ, όπως αναφέρει ο κ. Γιώργος Λίτσας, επικεφαλής της εταιρείας πιστοποιημένων εκτιμητών GLP Values, ακόμα κι αν η ζήτηση ανακάμψει, αυτή θα αφορά κυρίως τα νεότερα και νεοανεγειρόμενα διαμερίσματα και όχι τα παλαιότερα ακίνητα, ακόμα κι αν οι τιμές τους είναι ελκυστικές. Μάλιστα, τα ακίνητα που περιέρχονται στα χέρια του Δημοσίου θα είναι ακόμα λιγότερο ελκυστικά, δεδομένης της σημαντικής απαξίωσής τους και της φθοράς που υφίστανται σε καθημερινή βάση.