Το ασφαλιστικό πρόβλημα ανέφερε ως χαρακτηριστικό παράδειγμα αδυναμίας υλοποίησης ολοκληρωμένων μεταρρυθμίσεων ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Γιάννης Στουρνάρας, μιλώντας στο συνέδριο του Economist.
«Ενώ τουλάχιστον τρεις σημαντικές μεταρρυθμίσεις έχουν νομοθετηθεί από το 2010, πολλές διατάξεις δεν έχουν ακόμη εφαρμοστεί πλήρως και το σύστημα εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται από υψηλό κόστος, στρεβλώσεις και αδικίες». Ο διοικητής της ΤτΕ σημείωσε ότι οι μεταρρυθμίσεις του 2010 και 2012 δεν εφαρμόστηκαν όπως είχαν σχεδιαστεί, ενώ «οι αυξήσεις στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης δεν είχαν ουσιαστικό αποτέλεσμα, καθώς διάφορες ευνοϊκές ρυθμίσεις επέτρεπαν στους ασφαλισμένους να κάνουν χρήση επιλογών πρόωρης συνταξιοδότησης υπό το προϊσχύσαν καθεστώς. «Κατά συνέπεια, παρατηρήθηκε ένα μαζικό κύμα πρόωρων συνταξιοδοτήσεων στην προσπάθεια των εργαζομένων να επωφεληθούν από τους παλαιότερους, πιο γενναιόδωρους κανόνες». «Ετσι φτάνουμε στο σήμερα, στον Μάρτιο του 2017, με τη δεύτερη αξιολόγηση να βρίσκεται σε εξέλιξη και το ασφαλιστικό να εξακολουθεί να αποτελεί μια βασική προτεραιότητα στο πρόγραμμα των μεταρρυθμίσεων. Γιατί; Διότι, παρά τις πολυάριθμες παρεμβάσεις που περιγράφονται παραπάνω, το σύστημα παραμένει δαπανηρό».
Αυτές οι δημοσιονομικές πιέσεις μπορεί να καταστεί αναγκαίο να μετριαστούν μέσω αναπροσαρμογών σε ορισμένες συντάξεις, καθώς ορισμένες συνταξιοδοτικές παροχές στην Ελλάδα παραμένουν σχετικά γενναιόδωρες, με βάση τόσο τα ελληνικά όσο και τα διεθνή δεδομένα. Επίσης, υπογράμμισε ότι «το σύστημα δεν μπορεί πλέον να αυτοχρηματοδοτηθεί μέσω αύξησης των εισφορών. Οι υψηλές εισφορές κοινωνικής ασφάλισης αυξάνουν τη φορολογική επιβάρυνση της εργασίας και οδηγούν σε μείωση του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα. Σημειωτέον επίσης ότι στο πλαίσιο του ισχύοντος καθεστώτος επικουρικής ασφάλισης καθορισμένων εισφορών δημιουργούν επίσης μελλοντικές συνταξιοδοτικές υποχρεώσεις».
ΕΦΚΑ και νέες συντάξεις
Πόλεμος ανακοινώσεων στις πλάτες χιλιάδων συνταξιούχων που αναμένουν, κάποιοι εδώ και χρόνια, τη σύνταξή τους, ξέσπασε χθες, με αφορμή εσωτερικό έγγραφο του διοικητή του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) Θανάση Μπακαλέξη προς διευθύνσεις του Ταμείου. Στο έγγραφο, ο διοικητής επισημαίνει πως δεν υπάρχει σχέδιο για τη διεκπεραίωση όλων των συντάξεων που εκκρεμούν και ούτε φαίνεται πως μπορεί να επιτευχθεί ο στόχος αυτός έως τον Οκτώβριο του 2017, όπως απαιτείται προκειμένου να απορροφηθούν τα 869 εκατ. ευρώ από το πρόγραμμα αποπληρωμής ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου. Το έγγραφο αποκάλυψε η εφημερίδα «Ελεύθερος Τύπος», έχει ημερομηνία 24 Μαρτίου και σύμφωνα με πληροφορίες έχει αποσταλεί σε επτά διευθυντές του ΕΦΚΑ, προκειμένου να επιταχυνθούν οι διαδικασίες απονομής συντάξεων. Ο κ. Μπακαλέξης εμφανίζεται να υιοθετεί τις εκτιμήσεις ότι ο στόχος δεν μπορεί να επιτευχθεί και ζητεί από τους αρμόδιους να τον ενημερώσουν εάν υπάρχει σχέδιο για τον εντός του χρονοδιαγράμματος υπολογισμό περίπου 150.000 συντάξεων, να το κοινοποιήσουν στους γενικούς διευθυντές προκειμένου να εξασφαλιστεί η ανάλογη διοικητική υποστήριξη.
Η πρώτη επίσημη αντίδραση ήταν από το υπουργείο Εργασίας, που έσπευσε να ενημερώσει ότι το διάστημα Ιανουαρίου-Μαρτίου 2017 εκδόθηκαν και καταβλήθηκαν περισσότερες από 40.000 συντάξεις. Παράλληλα, έως τα μέσα Απριλίου θα έχουν διεκπεραιωθεί και καταβληθεί 3.500 εφάπαξ. Σύμφωνα με το υπουργείο, «η εκκαθάριση όλων των εκκρεμών αιτήσεων συνταξιοδότησης μέχρι τον Οκτώβριο του 2017, συνιστά πλήρως εφικτό στόχο». Στη συνέχεια και ο ΕΦΚΑ, με δελτίο Τύπου ενημέρωσε πως το σημείωμα εντάσσεται στο πλαίσιο εποπτείας των δράσεων που βρίσκονται σε εξέλιξη και πως αποτελεί απόδειξη χρηστής διοίκησης, καθώς με αυτό επισημαίνονται τα θέματα που η διοίκηση απευθύνει στα στελέχη προς αντιμετώπιση. Οσον αφορά τη διεκπεραίωση των συντάξεων που εκκρεμούν προς εκκαθάριση μέχρι τον Οκτώβριο 2017, ο ΕΦΚΑ διαβεβαιώνει πως ο στόχος θα επιτευχθεί.
Εντονη ήταν η αντίδραση του αρμόδιου τομεάρχη της Ν.Δ. και πρώην υπουργού Εργασίας Γιάννη Βρούτση, μιλώντας στον ΣΚΑΪ χαρακτήρισε το έγγραφο «κόλαφο για την κυβέρνηση», ενώ με ανακοίνωσή του εκτίμησε ότι είναι αδύνατο να έχουν διεκπεραιωθεί ώς τον Οκτώβριο τόσες χιλιάδες συντάξεις. Πρόσθεσε ότι το πρόβλημα οφείλεται στην ανικανότητα της κυβέρνησης και επεσήμανε πως η αξιωματική αντιπολίτευση είχε προειδοποιήσει την κυβέρνηση για το συγκεκριμένο ενδεχόμενο. Η υπεύθυνη Εργασίας της κοινοβουλευτικής ομάδας της Δημοκρατικής Συμπαράταξης Εύη Χριστοφιλοπούλου, σε ανακοίνωσή της αναφέρει ότι ακόμη και τα ψίχουλα που έδωσε η κυβέρνηση στους συνταξιούχους είναι ανίκανη να τα μοιράσει ορθολογικά και τα σπαταλεί.
Ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συλλόγων Εργαζομένων ΙΚΑ Βαγγέλης Θεοδωρίδης, τόνισε πως αυτό για τους εργαζομένους δεν αποτελεί είδηση αλλά καθημερινότητα.
Από τις περίπου 150.000 κύριες συντάξεις που είναι σε αναμονή, οι περίπου 50.000 με 55.000 θα πρέπει να υπολογιστούν με βάση τον νόμο Κατρούγκαλου, καθώς οι αιτήσεις έχουν κατατεθεί μετά την 13η Μαΐου 2016, ενώ οι υπόλοιπες περίπου 95.000 είναι παλαιές αιτήσεις συνταξιοδότησης που εκκρεμούν, σε ορισμένες περιπτώσεις εδώ και χρόνια (έως και 3 χρόνια στις περιπτώσεις διαδοχικής ασφάλισης).
Βέβαια, σημαντικές καθυστερήσεις υπάρχουν και στην έκδοση νέων επικουρικών συντάξεων. Στην ουρά του ΕΤΕΑΕΠ περιμένουν 125.000 άτομα, με τον μέσο χρόνο αναμονής να κυμαίνεται από 16-30 μήνες, ενώ σε ακραίες περιπτώσεις μπορεί να ξεπεράσει και τα 4-5 χρόνια. Στον προϋπολογισμό του υπερεπικουρικού έχουν εγγραφεί 220 εκατ. ευρώ με στόχο να πληρωθούν 50.000-60.000 συντάξεις, όμως στελέχη του Ταμείου αποκλείουν το ενδεχόμενο να πληρωθούν περισσότερες από 30.000 νέες συντάξεις εντός του 2017.