Το πρωτογενές πλεόνασμα το 2016 ξεπέρασε κάθε προσδοκία φθάνοντας το 4,19% του ΑΕΠ, υπολογιζόμενο σύμφωνα με τη μεθοδολογία του μνημονίου (ή το 3,9% του ΑΕΠ, κατά τη μεθοδολογία της Eurostat). Την ίδια χρονιά, όμως, το ΑΕΠ «πάγωσε» και η οικονομία σημείωσε στασιμότητα. Τα δύο δεν είναι άσχετα, καθώς η υπεραπόδοση του προϋπολογισμού στέρησε πόρους από την οικονομία, οι οποίοι θα μπορούσαν να είχαν συνεισφέρει στην αύξηση του ΑΕΠ.
Η υπερφορολόγηση, αλλά και το «πάγωμα» των δαπανών, όπως οι συντάξεις που περιμένουν στην ουρά να εγκριθούν, συνέβαλαν στο αποτέλεσμα αυτό. Υπήρξαν, φυσικά, και οι εξυγιαντικές κινήσεις, όπως η εκτεταμένη χρήση του «πλαστικού χρήματος», που συνεισέφεραν στην αύξηση των εσόδων.
Γεγονός παραμένει ότι το αποτέλεσμα ξεπέρασε κατά 6-6,5 δισ. ευρώ τους στόχους και ότι το ποσό αυτό το στερήθηκε η πραγματική οικονομία.
Η κυβέρνηση θεωρεί ότι με το αποτέλεσμα αυτό κλείνουν τα στόματα όσων αμφισβητούσαν τη θέληση και την ικανότητά της να επιτύχει τους στόχους του προγράμματος (βλ. ΔΝΤ). Και πράγματι, είναι εντυπωσιακό πως το Ταμείο έχει πέσει τόσο έξω στις προβλέψεις του για τα δημοσιονομικά αποτελέσματα. Μόλις την Τετάρτη ανέφερε στην έκθεσή του ότι το πρωτογενές πλεόνασμα του 2016 θα ήταν 3,3% του ΑΕΠ, έχοντας αναθεωρήσει το νούμερο από το 0,1%, το οποίο ανέφερε τον περασμένο Οκτώβριο.
Παρ’ όλα αυτά, το Ταμείο πέτυχε τελικά να επιβάλει τον στόχο του για 2% του ΑΕΠ μέτρα το 2019 και το 2020 και η μόνη ελπίδα της κυβέρνησης είναι τώρα να εξασφαλίσει ότι –σε αντιστάθμισμα– θα μπορέσει να εφαρμόσει την ίδια περίοδο τα επεκτατικά αντίμετρα.
Επιπλέον, το υψηλό πρωτογενές πλεόνασμα λειτουργεί εκ των πραγμάτων υποστηρικτικά στην επιχειρηματολογία του Γερμανού υπουργού Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ότι η Ελλάδα δεν χρειάζεται γενναιόδωρη ρύθμιση χρέους, όπως ζητεί το ΔΝΤ, αφού μπορεί να εξασφαλίσει υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα και να εξυπηρετεί το χρέος της με αυτόν τον τρόπο.
Σημειώνεται ότι το αποτέλεσμα του πρωτογενούς πλεονάσματος προκύπτει μετά και τη χορήγηση της 13ης σύνταξης από την κυβέρνηση, ύψους 600 εκατ. ευρώ.