Από την επίτευξη των στόχων μείωσης των «κόκκινων» δανείων θα εξαρτηθεί η επιτυχία των εγχώριων τραπεζών στη νέα άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων, το γνωστό stress test, που θα διενεργήσει η ΕΚΤ το 2018.
Σύμφωνα με επιτελικά στελέχη τραπεζών, δεν υπάρχει κανένα περιθώριο για μη επιτυχία στο επερχόμενο stress test, καθώς ενδεχόμενο κεφαλαιακό έλλειμμα σε κάποια τράπεζα θα πυροδοτούσε σοβαρές εξελίξεις, τροφοδοτώντας νέο κύκλο αβεβαιότητας και αστάθειας για τα πιστωτικά ιδρύματα, εξέλιξη που ασφαλώς δεν θα άφηνε ανεπηρέαστη ευρύτερα την οικονομία.
Υπενθυμίζεται ότι το νέο πανευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο για την εξυγίανση προβληματικών τραπεζών προβλέπει τη συμμετοχή στο κόστος εξυγίανσης και των καταθετών, με «κούρεμα» των καταθέσεων άνω των 100.000 ευρώ.
Οι διοικήσεις των τραπεζών καθησυχάζουν για τα αποτελέσματα του τεστ και εμφανίζονται αρκετά βέβαιες για την επιτυχία. Οπως σημειώνουν στην «Κ», το νέο stress test της ΕΚΤ είναι περισσότερο τυποποιημένο και σαφώς πιο ήπιο, και λιγότερο απαιτητικό, σε σχέση με τα προηγούμενα που εξέτασαν σε βάθος τα χαρτοφυλάκια δανείων των εγχώριων τραπεζών και δοκίμασαν τις αντοχές τους σε πολύ δυσμενή σενάρια ύφεσης.
Το stress test του 2018 δεν θα είναι τόσο αυστηρό σε ό,τι αφορά τους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας και δεν θα υπάρχει ενιαίο όριο: η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή (ΕΒΑ) θα ορίσει διαφορετικό όριο κεφαλαιακής επάρκειας για κάθε τράπεζα ανάλογα με το χαρτοφυλάκιο δανείων και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε τράπεζας. Επίσης θα είναι διαφορετικός ο τρόπος ανακοίνωσης των αποτελεσμάτων της άσκησης, δίνοντας μεγαλύτερη ευελιξία αντίδρασης στις διοικήσεις των τραπεζών.
Η EBA αυτή την περίοδο εξετάζει και προετοιμάζει τη μεθοδολογία και τις τεχνικές λεπτομέρειες της άσκησης και πιθανότατα μέσα στο Ιούνιο θα συζητήσει το πλαίσιο του stress test με επιτελικά στελέχη τραπεζών. Το stress test θα βασιστεί στα μεγέθη του 2017, θα ξεκινήσει στις αρχές του 2018 και τα αποτελέσματά του θα δημοσιευθούν στα μέσα του έτους.
Καθοριστικό το 2017
Mε δεδομένο ότι η εγχώρια οικονομία φαίνεται ότι έχει σχηματίσει ένα ισχυρό σημείο ισορροπίας στα τρέχοντα επίπεδα, οι επιτελείς των τραπεζών υπογραμμίζουν ότι αυτό που θα κρίνει την επιτυχία ή όχι στο stress test είναι οι επιδόσεις του 2017 στη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Ο στόχος μείωσης των «κόκκινων» δανείων, τονίζουν με έμφαση, όπως έχει συμφωνηθεί με τον SSM, πρέπει πάση θυσία να επιτευχθεί. Αν οι στόχοι δεν επιτευχθούν, τότε θα τεθεί σε αμφισβήτηση συνολικά η ικανότητα των τραπεζών να επιτύχουν τους σχετικούς στόχους με ορίζοντα το 2019, δημιουργώντας ζήτημα κεφαλαιακής επάρκειας.
Ετσι, οι εγχώριες τράπεζες θα πρέπει να μειώσουν τον όγκο των μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPLs) τη φετινή χρονιά κατά 10 δισ. ευρώ από 75,9 δισ. ευρώ που ήταν στο τέλος του 2016 στα 65,9 δισ. ευρώ στο τέλος του 2017, όπως έχουν δεσμευθεί στον SSM. Αντίστοιχα, τα μη εξυπηρετούμενα πιστωτικά ανοίγματα (που περιλαμβάνουν τα NPLs καθώς και δάνεια που ρυθμίστηκαν λόγω αδυναμίας των δανειοληπτών να τα εξυπηρετήσουν) θα πρέπει από 104,8 δισ. ευρώ να μειωθούν στα 98,2 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του έτους.
Την αποστολή των τραπεζών δυσκολεύει το άσχημο ξεκίνημα του 2017, καθώς οι καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση της συμφωνίας και η αβεβαιότητα επηρέασαν αρνητικά την εξέλιξη των «κόκκινων» δανείων όπως και των καταθέσεων. Ετσι, ενώ κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2016 οι τράπεζες κατάφεραν να μειώσουν τα προβληματικά δάνεια, ξεπερνώντας μάλιστα τους στόχους του SSM, στο πρώτο τρίμηνο όχι μόνο χάθηκε η θετική τάση αλλά δημιουργήθηκαν νέα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, άνω των 2 δισ. ευρώ.
Ελπίζουν στο δεύτερο εξάμηνο
Σύμφωνα με στελέχη τραπεζών το ξεκίνημα του 2017 δεν ήταν το αναμενόμενο, ωστόσο, η επιδείνωση της ποιότητας δανείων μπορεί να αντιμετωπιστεί με περισσότερες διαγραφές και επιτάχυνση του βηματισμού κατά το δεύτερο εξάμηνο του έτους, αμέσως μόλις ολοκληρωθεί η συμφωνία κυβέρνησης και θεσμών.
Οι τράπεζες περιμένουν ότι η συμφωνία θα οδηγήσει σε σημαντική βελτίωση των συνθηκών με καλυτέρευση των όρων πρόσβασής τους στη διατραπεζική αγορά, εκτόνωση των πιέσεων στο μέτωπο των καταθέσεων και επάνοδο των μη εξυπηρετούμενων δανείων σε τροχιά αποκλιμάκωσης. Η δεύτερη αξιολόγηση δεν αποτελεί μια απλή αξιολόγηση: περιλαμβάνει πρόσθετα μέτρα που διασφαλίζουν την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων σε βάθος χρόνου, ανοίγει τη συζήτηση για το χρέος και οδηγεί στην ένταξη της χώρας μας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, εξέλιξη που θα έχει μεγάλη ψυχολογική επίδραση ενισχύοντας αποφασιστικά την εμπιστοσύνη. Οπως σημείωσαν στην «Κ» οι επικεφαλής των μεγάλων τραπεζών, η συμφωνία δημιουργεί μία ακόμα μεγάλη ευκαιρία για το σπάσιμο του φαύλου κύκλου της ύφεσης και της αβεβαιότητας επαναφέροντας τη χώρα σε αναπτυξιακή τροχιά.