Η φορολογική διοίκηση και ιδιαίτερα τα κέντρα ελέγχου μεγάλων επιχειρήσεων και μεγάλου πλούτου προχωρούν συχνά σε δεσμεύσεις λογαριασμών σε ύψος πολλαπλάσιο από το ποσό που διεκδικούν να εισπράξουν από ελεγχόμενους φορολογουμένους (φυσικά πρόσωπα) ή εταιρείες. Η πρακτική επεκτάθηκε σε μια περίπτωση και σε κατάσχεση εις χείρας τρίτου, άμα τη κοινοποιήσει αίτησης αναστολής από επιχείρηση σούπερ μάρκετ στο ΚΕΜΕΠ. Οι λογαριασμοί της επιχείρησης σούπερ μάρκετ είχαν κατασχεθεί εις χείρας τρίτων έναν σχεδόν μήνα πριν από τη λήξη της σχετικής προθεσμίας.
Η σπουδή για το «πάγωμα» ή την κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων αποτελεί συνήθη πρακτική. Ετσι, στην περίπτωση ελέγχου φορολογουμένου για φοροδιαφυγή 1,2 εκατ. ευρώ σε εφορία της Βορείου Ελλάδος για υπόθεση ακινήτου, ενώ δεσμεύθηκε το ακίνητο, οι φορολογικές αρχές προχώρησαν και στη δέσμευση λογαριασμών συνολικού ύψους 6,5 εκατ. ευρώ. Σε περίπτωση ελέγχου αλυσίδας πολυκαταστημάτων, όπου καταλογίσθηκαν ποσά 3 εκατ., έχουν δεσμευθεί λογαριασμοί αξίας 21 εκατ. ευρώ, οδηγώντας την επιχείρηση σε ασφυξία, καθώς αδυνατεί να πληρώσει προμηθευτές, εργαζομένους, ΦΠΑ και άλλες υποχρεώσεις. Ο προσδιορισμός των διαφορών προέκυψε από λογιστικές διαφορές στον υπολογισμό της αξίας των ακινήτων που στεγάζουν τα καταστήματα της αλυσίδας.
Ο πρώην γενικός γραμματέας του υπουργείου Δικαιοσύνης Γιώργος Δημήτραινας μίλησε στην «Κ» και χαρακτήρισε την πρακτική αυτή «κανόνα χωρίς εξαιρέσεις…». Οι επιχειρήσεις συνήθως προσφεύγουν στα διοικητικά δικαστήρια για να απεμπλέξουν τους λογαριασμούς που εκ του περισσού έχουν δεσμευθεί, αλλά η «λογική», ομολογεί συνταξιούχος δικαστής του ΣτΕ, «είναι σου κρατώ τους λογαριασμούς δεσμευμένους έως ότου καταβάλεις το ποσό που σου έχω καταλογίσει…».
Πάντως, το πρόβλημα, σύμφωνα με δικαστικές πηγές που μίλησαν στην «Κ», υπό τον όρο τήρησης της ανωνυμίας, έχει σχέση με τη φάση πριν από τον καταλογισμό, δηλαδή στη δέσμευση με εισαγγελική παραγγελία για «ξέπλυμα» μαύρου χρήματος, μέτρο που στερείται αναλογικότητας και, σύμφωνα με όλους τους νομικούς που μίλησαν στην «Κ», «σε πολλές περιπτώσεις παίρνει τον χαρακτήρα της δήμευσης…». Τέτοια περίπτωση είναι εκείνη εταιρείας εμπορίας πετρελαιοειδών που δεν μπορεί να θέσει σε κίνηση τη διαδικασία του άρθρου 106, καθώς εισαγγελική παραγγελία, με αφορμή λογιστικές διαφορές, οδήγησε σε μπλοκάρισμα όλων των περιουσιακών της στοιχείων. Με αυτόν τον τρόπο, τα δικαιώματα δικαστικής προστασίας του ελεγχόμενου, ειδικά αν πρόκειται για εταιρεία,καταστρατηγούνται, καθώς καλείται «να πληρώσει τα καταλογισθέντα, ανεξαρτήτως αν τα αμφισβητεί προκειμένου να γλιτώσει τα υπόλοιπα…».
Και η αλυσίδα πολυκαταστημάτων, σύμφωνα με δικόγραφα που είδε η «Κ», επικαλείται «εκβίαση» από τις φορολογικές αρχές, που, ωστόσο, σημειώνουν ότι ο νόμος δεν περιορίζει την έκταση των περιουσιακών στοιχείων που δεσμεύονται.
Οι μεγάλες ΔΟΥ της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης προχωρούν συχνά σε αποδέσμευση λογαριασμών του υπερβάλλοντος σε σχέση με την απαίτηση ποσού. Το ίδιο συμβαίνει και με το ΚΕΑΟ (Κέντρο Ασφαλιστικών Οφειλών), αλλά το ΚΕΜΕΠ και το ΚΕΦΟΜΕΠ δεν προχωρούν σε τέτοιες αποδεσμεύσεις. Οι υπάλληλοί τους επικαλούνται γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, που επιδείχθηκε αυτήν την εβδομάδα στην «Κ», σύμφωνα με την οποία, αν η προσωρινή διαταγή εκδόθηκε μετά την πράξη δέσμευσης εκ μέρους τους, δεν εισπράττουν μεν χρήματα, πρέπει να εμποδίζουν, ωστόσο, τους δικαιούχους των λογαριασμών να εισπράξουν. Πηγές του υπουργείου Οικονομικών ανέφεραν στην «Κ» ότι «σαφώς και μπορούν να αποδεσμευθούν λογαριασμοί, εφόσον οι τράπεζες διασφαλίσουν ότι θα παραμείνουν σε κάποιους τα χρήματα που διεκδικεί το Δημόσιο και ότι στην περίπτωση επιχείρησης που έχει εκδώσει προσωρινή διαταγή, ο δικαστής μπορεί, έπειτα από αίτηση της επιχείρησης, να αποδεσμεύσει το υπερβάλλον σε σχέση με τις απαιτήσεις της εφορίας ποσό. Οταν δίνονται οι εντολές για κατασχέσεις, δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε σε ποιο απ’ όλα τα τραπεζικά ιδρύματα βρίσκονται πόσα χρήματα». Αυτό, βέβαια, δεν ισχύει, καθώς τα όργανα των μεγάλων ελεγκτικών κέντρων στη διάρκεια ενός φορολογικού ελέγχου διαπιστώνουν τι ποσά είναι σε ποιους λογαριασμούς, σύμφωνα με νόμο που ισχύει τα τελευταία πέντε χρόνια. Να σημειωθεί ότι σε περιπτώσεις κατασχέσεων εις χείρας τρίτων (τραπεζών), το ΣτΕ έχει δεχθεί ότι δεν υπάρχει υποχρέωση ειδοποίησης του δικαιούχου των λογαριασμών, καθώς, αν αυτός ειδοποιηθεί, τότε υπάρχει περίπτωση να «σηκώσει» τα χρήματα, χωρίς να είναι σε θέση το Δημόσιο να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις του.