«Ασπίδα» στην κρίση η στροφή στις εξαγωγές

«Ασπίδα» στην κρίση η στροφή στις εξαγωγές

8' 10" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η Ελλάδα παράγει και εξάγει. Μάλιστα η χώρα αύξησε την ανταγωνιστικότητά της και τη δυναμική των εξαγωγών της στα δύσκολα χρόνια της κρίσης που ακολούθησε το 2009 και μετά. Εξαίρεση αποτέλεσαν λίγοι τομείς, οι οποίοι ωστόσο επηρέασαν καθοριστικά την πορεία των εξαγωγών και του εξωτερικού εμπορικού ισοζυγίου.

Τη θέση αυτή υποστηρίζει μελέτη της εταιρείας Stochasis, η οποία επεξεργάστηκε τα στοιχεία των εξαγωγών της χώρας από το 1995 μέχρι και σήμερα. Οι αναλυτές, ωστόσο, εστιάζονται περισσότερο στην περίοδο 2010-16, από την οποία προκύπτουν ισχυρά στοιχεία μετασχηματισμού του παραγωγικού ιστού της χώρας, προς ένα μοντέλο ανάπτυξης περισσότερο εξωστρεφές, απ’ ό,τι στο παρελθόν.

«Παρά τις εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες υπό τις οποίες αναπτύχθηκαν οι ελληνικές εξαγωγές αγαθών την εν λόγω περίοδο, η ανάπτυξή τους δεν υστερεί από εκείνη των χωρών της Ζώνης του Ευρώ (Ε.Ε.-19) και της Ε.Ε.-27», παραδέχεται ο επικεφαλής της Stochasis, Βασίλης Ρεγκούζας.

Ο ίδιος επισημαίνει ότι, αν από το σύνολο των εξαγωγών αφαιρεθούν οι εξαγωγές ελάχιστων παραδοσιακών κλάδων (π.χ. κλωστοϋφαντουργία, έτοιμα ενδύματα, υποδήματα), καθώς και ορισμένων κλάδων που μέχρι πρόσφατα στηρίζονταν στο ελληνικό κράτος (π.χ. ναυπηγεία, βιομηχανίες πολεμικών εφοδίων και όπλων), η ανάπτυξη των εξαγωγών του συνόλου των υπολοίπων κλάδων ήταν αξιοσημείωτη στην περίοδο που εξετάζεται.

Ειδικότερα, τόσο το σύνολο των ελληνικών εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών, όσο και πολύ περισσότερο οι εξαγωγές αγαθών και λοιπών υπηρεσιών, καθώς και οι εισπράξεις από τον εξωτερικό τουρισμό σημειώνουν ικανοποιητική ανάπτυξη την εξεταζόμενη περίοδο 2010-2016. Ως ποσοστό του ΑΕΠ, οι συνολικές εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών αυξήθηκαν από 22,1% το 2010 σε 30,4% το 2016 ενώ οι εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών αυξήθηκαν από 30,1% του ΑΕΠ το 2009 στο 32,5% του ΑΕΠ το 2016.

Στο πλαίσιο αυτό, το έλλειμμα του εξωτερικού ισοζυγίου αγαθών και υπηρεσιών έχει περιοριστεί στο 2,1% του ΑΕΠ το 2016 από 8,6% του ΑΕΠ το 2010. Στη βελτίωση αυτή, σύμφωνα με τον συντάκτη της μελέτης, Δημήτρη Μαρουλή, συνέβαλε κυρίως η αύξηση των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών και δευτερευόντως η μείωση των εισαγωγών.

Μάλιστα, οι ελληνικές εξαγωγές αγαθών (σε σταθερές τιμές 2010) κατέγραψαν Μέσο Ετήσιο Ρυθμό Μεταβολής (ΜΕΡΜ) 4,8% που ήταν υψηλότερος του αντίστοιχου μεγέθους της Ισπανίας, της Ιταλίας και της Γερμανίας, ενώ ο μέσος όρος για την Ε.Ε.-19 ήταν 3,9%. Επίσης, η αύξησή τους ως ποσοστό του ΑΕΠ ήταν υψηλότερη από τις άλλες χώρες, εκτός της Πορτογαλίας. Σημειώνεται, πάντως, ότι η αύξηση αυτή πραγματοποιείται από χαμηλά επίπεδα, σε σχέση με τις άλλες εξεταζόμενες χώρες.

Οι περιορισμοί κίνησης κεφαλαίων (capital controls) το 2015 ανέκοψαν σημαντικό μέρος της δυναμικής που είχαν αποκτήσει οι ελληνικές επιχειρήσεις. Ο κ. Μαρουλής σημειώνει ότι η εξαγωγική δραστηριότητα «σκόνταψε», αλλά ευτυχώς δεν σταμάτησε. Μάλιστα, ορισμένοι κλάδοι, μετά το β΄ εξάμηνο του περασμένου έτους, ξαναβρίσκουν τη δυναμική που είχαν αποκτήσει προ του 2015.

Γεωργία, κτηνοτροφία

Σε ανοδική πορεία, με αιχμή του δόρατος τα γαλακτοκομικά

Η Ελλάδα κατέχει αναμφισβήτητο συγκριτικό πλεονέκτημα στην παραγωγή γεωργικών προϊόντων. Αντίθετα, στον τομέα των κτηνοτροφικών προϊόντων, η επιχειρηματικότητα και η ανταγωνιστικότητα της εγχώριας παραγωγής, παρά το ότι βελτιώνεται, παραμένουν ελλειμματικές. Tο εξωτερικό ισοζύγιο γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων βελτιώθηκε ουσιαστικά την περίοδο 2010-2016, κυρίως λόγω της αύξησης των εξαγωγών, με έμφαση τα γαλακτοκομικά προϊόντα και το ελαιόλαδο.

Οι εξαγωγές τη συγκεκριμένη περίοδο αυξήθηκαν κατά μέσον όρο 4,9%, ενώ και οι εισαγωγές σημείωσαν μικρή αύξηση. Το εμπορικό ισοζύγιο από 973 εκατ. ευρώ έλλειμμα το 2010, διαμορφώθηκε σε 185 εκατ. ευρώ το 2016. Σύμφωνα με τη Stochasis, ενδεχομένως το έλλειμμα αυτό να είχε εκμηδενιστεί, αν δεν είχαν παρουσιαστεί οι κεφαλαιακοί έλεγχοι, που επηρέασαν καθοριστικά τις εξαγωγές την περίοδο 2015-2016. «Το έλλειμμα στο εξωτερικό ισοζύγιο του αγροτικού τομέα έχει μειωθεί στο ελάχιστο το 2016 και αναμένεται να μετατραπεί σε πλεόνασμα το 2017 αποκλειστικά και μόνο λόγω της δυναμικής αύξησης των εξαγωγών του σημαντικού αυτού κλάδου», αναφέρει ο συντάκτης της μελέτης Δημήτρης Μαρουλής.

Οι συνολικές εξαγωγές, από 2,95 δισ. ευρώ το 2010, ανήλθαν σε 3,93 δισ. ευρώ πέρυσι, έχοντας «μπροστάρηδες» τους εξαγωγείς γαλακτοκομικών προϊόντων. Οι τελευταίοι πέτυχαν σχεδόν διπλασιασμό των εξαγωγών τους, και από 298 εκατ. ευρώ το 2010 φτάνουν τα 555 εκατ. ευρώ έξι χρόνια αργότερα. Επίσης, οι παραγωγοί ελαιολάδου και συναφών προϊόντων, την ίδια περίοδο επιτυγχάνουν σχεδόν τριπλασιασμό των εξαγωγών τους (σε 630 εκατ. ευρώ το 2016, έναντι 272 εκατ. ευρώ το 2010). Προς την κατεύθυνση αυτή συνέβαλε θετικά και η αύξηση της (μέσης) τιμής του ελαιολάδου (2016: 3,63 ευρώ, 2010: 2,67 ευρώ).

Τέλος, σχεδόν όλοι οι επιμέρους κλάδοι του γεωργοκτηνοτροφικού τομέα, βελτιώνουν τις επιδόσεις τους. Μεταξύ αυτών τα είδη αλιείας, τα οπωροκηπευτικά, τα δημητριακά κ.ά. Ορισμένοι κλάδοι πετυχαίνουν θεαματικές επιδόσεις, αλλά εκκινούν από χαμηλή βάση.

Πετρελαιοειδή

Εντυπωσιακή αύξηση την περίοδο 2010-2016

Οι ελληνικές εξαγωγές προϊόντων πετρελαίου σημείωσαν εντυπωσιακή αύξηση την περίοδο 2010-2016. Και με δεδομένο ότι οι εξαγωγές της ελληνικής βιομηχανίας διύλισης πετρελαίου κατέχουν την πρώτη θέση στο σύνολο των ελληνικών εξαγωγών αγαθών η εξέλιξη αυτή είναι ιδιαίτερα θετική.

Σύμφωνα με τη Stochasis, τα ελληνικά διυλιστήρια πετρελαίου, έπειτα από μια περίοδο σημαντικών επενδύσεων εκσυγχρονισμού, αναζήτησαν νέες αγορές για εξαγωγές, ή/και επεκτάθηκαν στις υφιστάμενες αγορές τους (2016: 140 χώρες, 2010: 133 χώρες). Ως αποτέλεσμα αυτών των κινήσεων, το πλεόνασμα του εμπορικού ισοζυγίου προϊόντων πετρελαίου αυξάνεται από το 2010. Από 2,5 δισ. ευρώ πλεόνασμα, το 2016 ανέρχεται σε 4,3 δισ. ευρώ.

Ταυτόχρονα, η μείωση των εισαγωγών αργού πετρελαίου, συνέβαλε καθοριστικά στη βελτίωση του εμπορικού ισοζυγίου της χώρας στον τομέα των ορυκτών καυσίμων, πετρελαίου και ηλεκτρικής ενέργειας. Συγκεκριμένα, το έλλειμμα ύψους 6,8 δισ. ευρώ που καταγράφηκε το 2010 στον συγκεκριμένο κλάδο, πέρυσι διαμορφώθηκε σε 2,8 δισ. ευρώ. Υποχώρησε δηλαδή κατά 4 δισ. ευρώ. Προς την κατεύθυνση αυτή συνέβαλε και η μείωση της τιμής του αργού πετρελαίου.

Η μείωση αυτή του ελλείμματος αποδίδεται και στα προϊόντα οπτάνθρακα (κοκ) από πετρέλαιο, άσφαλτος, αέρια, κ.ά, όπου το εξωτερικό εμπορικό έλλειμμα υποχώρησε στα 0,52 δισ. ευρώ το 2016, από 1,45 δισ. ευρώ το 2012. «Σε αυτή την εξέλιξη συμβάλει προφανώς και η μεγάλη πτώση της τιμής του πετρελαίου, με αποτέλεσμα την αύξηση της χρήσης του στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας», αναφέρει η μελέτη της Stochasis.

Τέλος, προοπτικές εξαγωγών φαίνεται ότι θα μπορούσε να διαθέτει η Ελλάδα στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας που ανήλθαν προσωρινά στα 254,4 εκατ. ευρώ το 2012, αλλά στη συνέχεια περιορίστηκαν στα 85,7 εκατ. ευρώ το 2016.

Ετσι η χώρα συνεχίζει να καταγράφει σημαντικό εμπορικό έλλειμμα στον συγκεκριμένο κλάδο, ύψους άνω των 300 εκατ. ευρώ ετησίως.

Φαρμακευτικά, χημικά

Παραμένουν πολύ υψηλές οι εισαγωγές φαρμάκων

Οι κλάδοι των φαρμακευτικών, χημικών, χρωμάτων, λιπασμάτων παραμένουν βαριά ελλειμματικοί κυρίως λόγω των μεγάλων εισαγωγών φαρμακευτικών προϊόντων. Το έλλειμμα πλησιάζει τα 2,6 δισ. ευρώ, αλλά είναι μειωμένο σε σχέση με εκείνο του 2010, που είχε ανέλθει σε 3,45 δισ. ευρώ.

Η υποχώρηση αυτή του ελλείμματος κατά την εξεταζόμενη περίοδο αποδίδεται κυρίως στη μείωση των εισαγωγών (-3,0%), παρά στην αύξηση των εξαγωγών (0,3%). Τον ρυθμό δε της εξέλιξης έδωσε ο κλάδος των «Φαρμάκων και φαρμακευτικών προϊόντων και παρασκευασμάτων», που μείωσε τις εισαγωγές και βελτίωσε οριακά τις εξαγωγές. «Είναι προφανές ότι η πτώση των εισαγωγών οφείλεται στην πτώση της εγχώριας δαπάνης για φάρμακα, αλλά και σε υποκατάστασή τους από εγχώρια παραγωγή γενοσήμων, αφού ο σχετικός δείκτης παραγωγής του κλάδου ήταν αυξημένος το 2016 κατά 10,4% έναντι του 2010», σημειώνει ο κ. Δημήτρης Μαρουλής.

Σύμφωνα με τη Stochasis, ο κλάδος των φαρμάκων είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος σε αξία εξαγωγών κλάδος της χώρας, μετά εκείνου των προϊόντων πετρελαίου. Πέρυσι, εξήχθησαν φαρμακευτικά προϊόντα αξίας 1,06 δισ. ευρώ από 27 ελληνικές επιχειρήσεις σε 151 χώρες, ενώ οι προοπτικές, όπως επισημαίνουν οι αναλυτές παραμένουν θετικές. Πάντως, οι αναλυτές της Stochasis, επισημαίνουν ότι η ανωτέρω εξέλιξη των εξαγωγών του κλάδου, προσδιορίστηκε και από το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια έχουν επιβληθεί περιορισμοί στη δυνατότητα που υπήρχε έως το 2010 για επανεξαγωγή φαρμάκων.

Για τους κλάδους «Χρώματα και χρωστικές ύλες, μελάνια, κ.λπ.», το εμπορικό έλλειμμα μειώθηκε στα 78,9 εκατ. ευρώ το 2016, από 135,3 εκατ. το 2010, ενώ στα λιπάσματα το έλλειμμα διευρύνθηκε στα 132 εκατ. ευρώ, από 88 εκατ. ευρώ το 2010.

Τέλος, στους κλάδους 28 και 29, «Ανόργανα χημικά προϊόντα και ενώσεις» και «Οργανικά χημικά προϊόντα», σημειώθηκε πτώση των εξαγωγών την περίοδο 2010-2016, ενώ και οι δύο κλάδοι συνεχίζουν να εμφανίζονται ελλειμματικοί ως προς το εξωτερικό εμπορικό ισοζύγιο.

Αλουμίνιο

Ενας διαχρονικά εξωστρεφής κλάδος

Η παραγωγή αργιλίου και προϊόντων του, είναι από τις λίγες που συνεισφέρουν θετικά στο εξωτερικό εμπορικό ισοζύγιο της χώρας. Το πλεόνασμα, από 386 εκατ. ευρώ το 2010, διευρύνθηκε στα 640 εκατ. ευρώ το 2016, κυρίως χάρις στην αύξηση των εξαγωγών. Οι συνολικές εξαγωγές ανήλθαν πέρυσι σε 1,39 δισ. ευρώ, από 1,02 δισ. ευρώ το 2010 (5,4%). Παράλληλα, αύξηση σημείωσαν και οι εισαγωγές, αλλά με χαμηλότερο ρυθμό (2,9%) απ’ ό,τι οι εξαγωγές.

«Η βιομηχανία αλουμινίου αποτελεί μία από τις κορυφαίες εξαγωγικές βιομηχανίες της Ελλάδος», παρατηρεί η Stochasis, σημειώνοντας ότι η Ελλάδα είναι μία από τις χώρες με σημαντικά αποθέματα και με τη μεγαλύτερη παραγωγή βωξίτη στον κόσμο. Και παρά τη μεγάλη πτώση της οικοδομής στη χώρα μας, η ελληνική βιομηχανία αλουμινίου παραμένει, πλήρως καθετοποιημένη και κατατάσσεται μεταξύ των πιο δυναμικών παραγωγικών κλάδων της ελληνικής οικονομίας. Δείγμα της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών προϊόντων Αλουμινίου αποτελεί η αύξηση των εξαγωγών προϊόντων πρώτης μεταποίησης του αλουμινίου την περίοδο 2010-2016. Οι εξαγωγές των κλάδων «Ράβδοι και είδη με καθορισμένη μορφή, από αργίλιο» και «Σύρματα από αργίλιο» κατέγραψαν άνοδο 14,6% την περίοδο 2010-2016, ενώ οι εξαγωγές του κλάδου «Ελάσματα και ταινίες, από αργίλιο» 3,7% και του κλάδου «Φύλλα και λεπτές ταινίες, από αργίλιο» 10,8%. Το αργίλιο σε ακατέργαστη μορφή και τα άλλα προϊόντα αυξήθηκαν με μικρότερο ρυθμό.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η βιομηχανική παραγωγή στους κλάδους των βασικών μετάλλων και της κατασκευής μεταλλικών προϊόντων σημείωσε αύξηση κατά 6,0% και 9,6% αντίστοιχα το 2016, ενώ η αύξηση που καταγράφεται στην παραγωγή στο α΄ τρίμηνο 2017 ήταν στο 31,4% και στο 16,6% αντίστοιχα.

Οσον αφορά τον κύκλο εργασιών στη βιομηχανία, οι ανωτέρω δύο κλάδοι σημείωσαν αύξηση κατά 0% και 6,1% αντίστοιχα το 2016, ενώ στο 1ο 3μηνο 2017 η αύξηση ήταν 11,8% και 19,7% αντίστοιχα. Από αυτές τις εξελίξεις προκύπτει ότι τόσο η παραγωγή όσο και οι εξαγωγές των σημαντικών αυτών κλάδων βρίσκονται σε πορεία δυναμικής ανόδου.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή