Με ρυθμό 3% εξακολουθεί να μειώνεται ο πληθυσμός της Ελλάδας στην κρίσιμη ηλικία μεταξύ 15 και 29 ετών, με το φαινόμενο της περιθωριοποίησης ενός εξαιρετικά σημαντικού αριθμού νέων ανθρώπων να λαμβάνει, τα τελευταία χρόνια, έντονα ανησυχητικές διαστάσεις, όχι μόνο στη χώρα μας αλλά και στο σύνολο των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία της Eurostat, εντός του 2016 καταγράφηκαν σχεδόν 17 εκατ. νέοι ηλικίας μεταξύ 20 και 34 ετών που ήταν εκτός απασχόλησης, εκπαίδευσης ή κατάρτισης (NEET – Neither in Employment nor in Education or Training).
Τα υψηλότερα ποσοστά καταγράφηκαν στην Ιταλία και στην Ελλάδα, όπου τρεις στους δέκα νέους 20-34 ετών δεν απασχολούνται ούτε βρίσκονται στην εκπαίδευση και την κατάρτιση (30,7% και 30,5% αντίστοιχα). Κάποιοι από αυτούς, οι πλέον μορφωμένοι, επιλέγουν να εγκαταλείψουν τη χώρα, αναζητώντας κάπου αλλού την τύχη τους.
Η κατάσταση προκαλεί πονοκέφαλο και στους Ευρωπαίους υπεύθυνους για τον σχεδιασμό των πολιτικών αντιμετώπισής της, οι οποίοι διαπιστώνουν πως ελλοχεύει ο κίνδυνος μια ολόκληρη γενιά νέων ανθρώπων να βρεθεί στο περιθώριο. Η εκτίναξη του ποσοστού των νέων ΝΕΕΤ συνδέεται στενά με τη χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση. Συγκεκριμένα, το ποσοστό των NEET στην Ε.Ε. των «28» μειώθηκε από 17,6% το 2006 σε 16,5% έως το 2008, εκτινάχθηκε στο 20,1% το 2013, για να μειωθεί σε 18,3% το 2016.
Οι συνέπειες του φαινομένου, σύμφωνα με τη Eurostat, είναι δύο: σε προσωπικό επίπεδο τα άτομα αυτά είναι πιθανό να αποστασιοποιηθούν και να οδηγηθούν σε κοινωνικό αποκλεισμό, ενώ σε μακροοικονομικό επίπεδο αντιπροσωπεύουν σημαντική απώλεια ενός πολύ μεγάλου αριθμού ανθρώπινου δυναμικού και ένα εξαιρετικά σημαντικό κόστος για κοινωνική προστασία. Στην Ελλάδα, το υψηλό ποσοστό των νέων ΝΕΕΤ έχει οδηγήσει σε διόγκωση του φαινομένου φυγής κυρίως επιστημόνων –καθώς ένα υψηλότερο ποσοστό μεταξύ των ΝΕΕΤ είναι άτομα που έχουν ολοκληρώσει τουλάχιστον την τριτοβάθμια εκπαίδευση– στο εξωτερικό (brain drain).
Το διάστημα 2015-2017, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας, ο ρυθμός μείωσης του πληθυσμού στις ηλικίες 15-29 ετών κινείται στο 3%. Οπως, μάλιστα, σημειώνει μιλώντας στην «Κ» η αναπληρώτρια υπουργός Εργασίας Ράνια Αντωνοπούλου, ο ρυθμός αυτός έχει πέσει σε σχέση με το παρελθόν, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι το πρόβλημα έπαψε να υφίσταται. Επισημαίνει μάλιστα ότι από το 2015 και μετά, το εργατικό δυναμικό της εν λόγω ηλικιακής ομάδας μειώθηκε κατά 8%, όταν το διάστημα για παράδειγμα 2012-2014 μειώθηκε κατά 10%. Από την ΕΛΣΤΑΤ προκύπτει επίσης ότι ο ρυθμός μείωσης της ανεργίας, στις ηλικίες 18 – 29, κυμαίνεται πλέον στο 23% και είναι σχεδόν 5πλάσιο από ό,τι στο παρελθόν.
Να σημειωθεί ότι εντός του καλοκαιριού έχουν ενεργοποιηθεί ή αναμένεται να προκηρυχθούν προγράμματα ειδικά σχεδιασμένα για νέους ανέργους. Εως την 1η Αυγούστου θα συνεχιστεί η υποβολή αιτήσεων για το πρόγραμμα επιχορήγησης επιχειρήσεων και την απασχόληση 1.295 άνεργων νέων, ηλικίας 25-29 ετών, και αναμένονται προγράμματα συμβουλευτικής υποστήριξης, κατάρτισης, πιστοποίησης και προώθησης στην απασχόληση άνεργων νέων, υποστήριξης επιχειρηματικών σχεδίων ανέργων ηλικίας 18-29 ετών, καθώς και νέου τύπου προγράμματα νεανικής επιχειρηματικότητας.