Η προσέλκυση πολλών και καλών άμεσων ξένων επενδύσεων αποτελεί βασική προϋπόθεση για την επιστροφή της ελληνικής οικονομίας στην ανάπτυξη μετά τη βαθιά και παρατεταμένη ύφεση των τελευταίων χρόνων. Λίγοι όμως ασχολούνται και ακόμη λιγότεροι δείχνουν να αναγνωρίζουν έμπρακτα τη σημασία των ξένων επενδύσεων που έγιναν στη χώρα μας τις προηγούμενες δεκαετίες, για την απασχόληση, τα δημόσια έσοδα, την εισαγωγή τεχνογνωσίας και καινοτομίας από το εξωτερικό. Οι περισσότεροι τις θεωρούν δεδομένες, αδιαφορώντας επιπλέον για το γεγονός ότι οι μητρικές τους εταιρείες λαμβάνουν καθημερινά σημαντικές επενδυτικές αποφάσεις σε ένα διεθνές περιβάλλον έντονου επενδυτικού ανταγωνισμού μεταξύ των διαφόρων χωρών. Στο ερώτημα «γιατί να επιλέξω την Ελλάδα για να επενδύσω» πρέπει να υπάρχει μια πολύ πειστική απάντηση, που πολλές φορές δυσκολευόμαστε να δώσουμε στους ξένους συναδέλφους μας. Αυτό τον στόχο έχει λοιπόν η συγκεκριμένη παρέμβαση. Να κατανοήσουμε την πραγματική συνεισφορά των διεθνών επιχειρήσεων στην ελληνική οικονομία αλλά και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Διότι αυτές οι εταιρείες θα γίνουν οι πιο αποτελεσματικοί πρεσβευτές μας στο εξωτερικό για νέες επενδύσεις όταν διαπιστώσουν ότι το επιχειρηματικό περιβάλλον στην Ελλάδα έχει πραγματικά αλλάξει προς το καλύτερο.
Με παρουσία ενός και πλέον αιώνα στην Ελλάδα, οι διεθνείς επιχειρήσεις είναι μια σημαντική σταθερά του ελληνικού παραγωγικού συστήματος. Είναι επιχειρήσεις που αποτελούν σημαντική πηγή απασχόλησης, εξαγωγών και επενδύσεων με δραστηριότητες στο σύνολο σχεδόν των παραγωγικών κλάδων, από τη βιομηχανία και τη μεταποίηση, τις κατασκευές, τα τρόφιμα και ποτά έως τις υπηρεσίες, τις τηλεπικοινωνίες, τη φαρμακοβιομηχανία και την εφοδιαστική αλυσίδα. Αποτελούν επίσης επίκεντρο επιχειρηματικών οικοσυστημάτων με χιλιάδες συνεργαζόμενους τοπικούς παραγωγούς σε όλη την Ελλάδα, έχοντας αναπτύξει μακροχρόνιους και αποδοτικούς δεσμούς σε πολύ ευρύ φάσμα της εγχώριας παραγωγικής διαδικασίας με σημαντικά άμεσα και έμμεσα οφέλη για τους εμπλεκομένους.
Οι διεθνείς εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα είναι κατά βάση μεσαίας και μεγάλης κλίμακας. Οι 145 μεσαίες και μεγάλες διεθνείς εταιρείες έχουν συνολικό ετήσιο κύκλο εργασιών που ξεπερνάει τα 16 δισ. ευρώ. Με άλλα λόγια, παράγουν, δημιουργούν σταθερές δουλειές, και συνεισφέρουν σημαντικά έσοδα στα δημόσια ταμεία.
Στον ΣΕΒ έχουμε ως μέλη σημαντικές διεθνείς επιχειρήσεις εγνωσμένου κύρους και μια εξειδικευμένη Επιτροπή Διεθνών Επιχειρήσεων για την κατανόηση των προβλημάτων, την τεκμηρίωση και την εκπόνηση αναπτυξιακών προτάσεων. Σε συνεργασία με την PwC, ο τομέας Βιομηχανίας, Αναπτυξιακών Πολιτικών και Δικτύων του ΣΕΒ κατέγραψε και ανέλυσε τον κομβικό ρόλο τους στην ελληνική οικονομία σε όρους απασχόλησης, επενδύσεων και συνεισφοράς στα δημόσια ταμεία.
Οι διεθνείς εταιρείες έχουν επενδύσει στην παρουσία τους στη χώρα μας. H μέση πολυεθνική μετράει πάνω από 35 χρόνια συνεχούς παρουσίας στην Ελλάδα ενώ οι μεγάλες διεθνείς επιχειρήσεις έχουν μέση διάρκεια παρουσίας στη χώρα μας σχεδόν 65 χρόνια. Οι αριθμοί αναδεικνύουν μια εικόνα σημαντικής παρουσίας, συμβολής στα δημόσια ταμεία και διατήρησης θέσεων εργασίας υψηλών προσόντων.
Η μέση πολυεθνική στην Ελλάδα έχει ετήσιο κύκλο εργασιών που ξεπερνάει τα 200 εκατ. ενώ απασχολεί 320 εργαζομένους διαφόρων ειδικοτήτων και μορφωτικών επιπέδων σε δουλειές σταθερές και με προοπτική. Σχεδόν το 40% του κύκλου εργασιών επιστρέφει στα δημόσια ταμεία μέσω φόρων και εισφορών κάθε χρόνο. Ταυτόχρονα, ακόμη και μέσα στην κρίση, η απώλεια θέσεων εργασίας στις διεθνείς επιχειρήσεις μέσου μεγέθους δεν ξεπέρασε το 3%. Ο κομβικός ρόλος των διεθνών επιχειρήσεων αποτυπώνεται και στον μεγάλο αριθμό συνεργασιών που έχουν με παραγωγούς σε τοπικό επίπεδο αλλά και από τις εξαγωγές. Η μέση διεθνής επιχείρηση διαχέει πάνω από 50 εκατ. ευρώ τον χρόνο σε 840 τοπικούς παραγωγούς και προμηθευτές όλων των ειδών, ενώ εξάγει σχεδόν το 20% των παραγόμενων προϊόντων.
Ως προς τις μεγαλύτερες των διεθνών εταιρειών, πρόκειται για περιπτώσεις που έχουν συνδέσει την πορεία τους με την πορεία της Ελλάδας με μακρόχρονη παρουσία που σε πολλές περιπτώσεις ξεπερνά τα 65 χρόνια. Με μέσο κύκλο εργασιών που υπερβαίνει τα 900 εκατ. ευρώ ετησίως, η συμβολή τους στην απασχόληση και στα δημόσια ταμεία είναι πολύ σημαντική. Μια μεγάλη διεθνής εταιρεία απασχολεί περίπου 830 εργαζομένους σε καλές και σταθερές δουλειές και συνεισφέρει σχεδόν 430 εκατ. σε φόρους και εισφορές ετησίως. Η απώλεια θέσεων εργασίας στις μεγάλες πολυεθνικές δεν ξεπέρασε το 1% στη διάρκεια της κρίσης. Οι μεγάλες πολυεθνικές είναι ακόμα πιο συνδεδεμένες με την τοπική παραγωγή. Συνεργάζονται με πάνω από 3800 τοπικούς παραγωγούς και έχουν ετήσιες αγορές προϊόντων και υπηρεσιών που ξεπερνούν τα 110 εκατ. Ταυτόχρονα εξάγουν προϊόντα αξίας πάνω από 60 εκατ. ευρώ ετησίως.
Οι αριθμοί που αφορούν τις διεθνείς εταιρείες, εκτός από τη συνεισφορά στην ελληνική οικονομία, δείχνουν έμπρακτα και την εμπιστοσύνη τους προς αυτήν με την πραγματοποίηση σοβαρών και συστηματικών επενδύσεων. Η μέση διεθνής εταιρεία στην Ελλάδα επενδύει σχεδόν 18 εκατ. ευρώ, ενώ μια μεγάλη σχεδόν 60 εκατ. ευρώ ετησίως.
Βέβαια, όπως όλες οι επιχειρήσεις, έτσι και οι διεθνείς εταιρείες στην Ελλάδα καλούνται να λειτουργήσουν σε ένα πολύ δύσκολο επιχειρηματικό περιβάλλον, που συχνά θέτει περιττά εμπόδια στις επιχειρήσεις και τις επενδύσεις που σχεδιάζουν. Οικονομική προτεραιότητα είναι η πραγμάτωση επενδύσεων και προϋπόθεση επιτυχίας η άρση των επενδυτικών εμποδίων.
Ο εθνικός στόχος της επενδυτικής κινητοποίησης προϋποθέτει νέες προσεγγίσεις και εργαλεία που στοχεύουν στις ανάγκες των διεθνών επιχειρήσεων, όπως:
1. Εξορθολογισμός της υψηλής φορολογίας και ειδικά των ειδικών φόρων (όπως π.χ. στα προϊόντα καπνού, σε ποτά και ροφήματα, στην ενέργεια κτλ.) που στρεβλώνουν τη λειτουργία της αγοράς χωρίς να επιτυγχάνουν ιδιαίτερη βελτίωση των δημοσίων εσόδων.
2. Βελτίωση της ασφάλειας δικαίου και των καθυστερήσεων στην απονομή δικαιοσύνης, που συχνά αποτελούν τροχοπέδη ακόμη και για αδειοδοτημένες επενδύσεις.
3. Απλοποίηση του ρυθμιστικού περιβάλλοντος και της χωροταξικής πολυπλοκότητας.
4. Ενίσχυση του, ασθενούς, θεσμικού πλαισίου για την έρευνα και καινοτομία.
5. Ενθάρρυνση της εγκατάστασης κέντρων έρευνας και ανάπτυξης μεγάλων τεχνολογικών ομίλων και άρση αντικινήτρων στη διενέργεια κλινικών μελετών που σήμερα αποτελούν τροχοπέδη για τη σύνδεση γνώσης – παραγωγής και στερούν σημαντικά έσοδα από τα δημόσια ταμεία.
6. Αποτελεσματικά κίνητρα προσέλκυσης άμεσων ξένων επενδύσεων και άρση αντικινήτρων για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των διεθνών επιχειρήσεων και τη μείωση του κόστους παρουσίας τους στην Ελλάδα. Προσαρμογή των διαδικασιών στα πρότυπα του fast track για ευρύτερο φάσμα επενδύσεων που πραγματοποιούν οι διεθνείς εταιρείες, ενσωματώνοντας δηλαδή και μικρότερου βεληνεκούς, σημαντικές επενδύσεις.
7. Ριζικός εξορθολογισμός του συστήματος αδειοδότησης με αξιοποίηση και της διεθνούς εμπειρίας των διεθνών επιχειρήσεων.
Με την υλοποίηση των παραπάνω θα τεθούν οι βάσεις για την ουσιαστική αναβάθμιση των δυνατοτήτων της Ελλάδας να αντεπεξέλθει στον παγκόσμιο επενδυτικό ανταγωνισμό και θα γίνει ένα σημαντικό βήμα προς την ανάκαμψη.
Ο ΣΕΒ, ως εκπρόσωπος της οργανωμένης επιχειρηματικότητας όλων των μεγεθών, εργάζεται ακατάπαυστα για τη δημιουργία των συνθηκών που θα επιτρέψουν την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας μέσα από επενδύσεις, διεθνώς εμπορεύσιμα προϊόντα και εξαγωγές. Είναι προϋπόθεση για να δημιουργήσουμε πολλές και καλές δουλειές, που θα ανακόψουν τη φυγή των καλύτερων στο εξωτερικό, θα αποτελέσουν πυλώνα των δημοσίων εσόδων και θα συμβάλουν στη δημιουργία προοπτικής. Οι διεθνείς επιχειρήσεις μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο σε αυτή την κατεύθυνση.
* Η κ. Ηρώ Αθανασίου είναι μέλος του Δ.Σ. και πρόεδρος της Ομάδας Διεθνών Επιχειρήσεων του ΣΕΒ.