Η τρίτη αξιολόγηση ξεκινάει με την έλευση, αύριο, των τεχνικών κλιμακίων των δανειστών, στο φόντο της διαβεβαίωσης από πλευράς ΔΝΤ ότι δεν θα ζητήσει νέα μέτρα για το 2018, καθώς πιστεύει ότι θα επιτευχθεί –και ίσως ξεπεραστεί– ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 2,2% του ΑΕΠ, που το ίδιο έχει θέσει. Μιας διαβεβαίωσης, πάντως, που –παρά την ικανοποίηση που προσέφερε στην κυβέρνηση– δεν αναιρεί, όπως επισημαίνουν πηγές με γνώση των διαπραγματεύσεων, τις πάγιες θέσεις του ΔΝΤ για ενδεχόμενο μέτρων το 2019 και για κεφαλαιακή ενίσχυση των τραπεζών.
Οι ίδιες πηγές παρατηρούν, άλλωστε, ότι η Κριστίν Λαγκάρντ ήταν θετική και πριν από ένα χρόνο στην αντίστοιχη σύνοδο, αλλά αυτό δεν απέτρεψε τις επιπλοκές της αξιολόγησης στη συνέχεια.
Σημειώνεται ότι το ΔΝΤ εξαρχής μιλούσε για ενδεχόμενη επίσπευση των μέτρων του 2020 από το 2019, έτσι ώστε να γίνει μαζί η μείωση των συντάξεων και του αφορολογήτου και να επιτευχθεί πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ, όχι όμως και για μέτρα το 2018. Για το 2018, το Ταμείο αρκείται στον στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 2,2% του ΑΕΠ.
Το ενδεχόμενο λήψης μέτρων το 2018 εξαρτάται από τους Ευρωπαίους δανειστές, δεδομένου ότι το δικό τους πρόγραμμα με την Ελλάδα προβλέπει πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ. Αν ο στόχος δεν επιτευχθεί, εκτροχιάζονται οι υπολογισμοί τους για τη βιωσιμότητα του χρέους. Προηγουμένως, στο επίκεντρο θα βρεθούν οι μεταρρυθμίσεις της τρίτης αξιολόγησης, για την οποία κυβέρνηση και θεσμοί εκφράζουν ομόθυμη βούληση υπέρ της γρήγορης ολοκλήρωσής της, ει δυνατόν έως το τέλος του χρόνου ή το πολύ τον Ιανουάριο του 2018.
Οι επικεφαλής των θεσμών (Ντέλια Βελκουλέσκου του ΔΝΤ, Ντέκλαν Κοστέλο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Φραντσέσκο Ντρούντι της ΕΚΤ και Νικόλα Τζιαμαριόλι του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας) θα έρθουν στην Αθήνα την ερχόμενη Δευτέρα, για μία εβδομάδα αρχικών διαπραγματεύσεων, και θα επιστρέψουν στη συνέχεια κάποια στιγμή τον Νοέμβριο για το κλείσιμο.
Πηγές των θεσμών αναγνωρίζουν ότι οι κίνδυνοι καθυστέρησης και αυτής της αξιολόγησης δεν έχουν εκλείψει, καθώς μάλιστα μέχρι πριν από λίγες μέρες μόνο τα περίπου 20 από τα 95 προαπαιτούμενα του 2017 είχαν κλείσει, ενώ για ακόμη 6 αναμένεται η έγκριση των θεσμών.
Κυρίως, όμως, πηγές των ευρωπαϊκών θεσμών προειδοποιούν για τον παράγοντα ΔΝΤ, θεωρώντας ότι δεν έχει λήξει το θέμα των αξιώσεών του για αξιολόγηση των στοιχείων ενεργητικού των ελληνικών τραπεζών. Αυτή την περίοδο συζητούνται οι μέθοδοι των στρες τεστ που συμφώνησε να κάνει η ΕΚΤ –νωρίτερα– στις ελληνικές τράπεζες, προκειμένου να συμφωνήσει το Ταμείο. Μια εμπλοκή δεν μπορεί να αποκλεισθεί, καθώς είναι φανερό ότι το ΔΝΤ τελικά δεν υποχώρησε πλήρως.
Μεγάλο ζήτημα παραμένει, εξάλλου, πάντα αυτό του χρέους. Η ελληνική πλευρά, όπως προέκυψε από δηλώσεις πηγής, μετά τη συνάντηση στη Ουάσιγκτον του υπουργού Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτου με την Κριστίν Λαγκάρντ, τρέφει ελπίδες ότι η Ευρώπη θα πιεστεί για περαιτέρω μέτρα ελάφρυνσης τον Φεβρουάριο, ώστε να εξασφαλίσει τη συμμετοχή του ΔΝΤ. Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν είναι καθόλου σίγουρο και ίσως τότε ανακύψει το ενδεχόμενο αποχώρησης του ΔΝΤ. Επ’ αυτού, ο κ. Τσακαλώτος σημείωσε ότι η χώρα θα βγει στις αγορές με ή χωρίς το Ταμείο. Είναι σαφές ότι η Ελλάδα θέλει το Ταμείο μόνο στον βαθμό που αυτό στηρίζει τις επιδιώξεις της για ελάφρυνση του χρέους, αλλά γενικά είναι προσηλωμένη στην ευρωπαϊκή γραμμή.
Η έξοδος στις αγορές
Για το θέμα της εξόδου στις αγορές, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι έκανε την Κυριακή από την Ουάσιγκτον ένα σχόλιο με σημασία, λέγοντας ότι μπορεί να έχει ανακτήσει η Ελλάδα την πρόσβαση σ’ αυτές, αλλά μεσοπρόθεσμα αυτή θα είναι διατηρήσιμη «μόνο εφόσον υπάρξει συμμόρφωση με την αξιολόγηση και το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα, που είναι υπό συζήτηση αυτή την περίοδο στο πλαίσιο του προγράμματος στήριξης». Με άλλα λόγια, συνέχισε, «μεσοπρόθεσμα αυτό που σίγουρα χρειάζεται είναι η συνέχιση της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας».