Βαρύ αποτύπωμα στις πλάτες εκατομμυρίων συνταξιούχων και ασφαλισμένων αφήνουν οι συνταξιοδοτικές μεταρρυθμίσεις της περιόδου 2015-2017, καθώς, όπως αποκαλύπτει η ενημερωτική έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το πρόγραμμα στήριξης της χώρας μας από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης, συνολικά η εξοικονόμηση που επιτυγχάνεται έως το 2030 ενδέχεται να αγγίζει και το 7% του ΑΕΠ.
Η μεταρρύθμιση του 2015, με κυρίαρχες την αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης αλλά και την επιβολή εισφοράς υγείας στις επικουρικές συντάξεις, έχει ως αποτέλεσμα εξοικονόμηση της τάξης του 0,6% του ΑΕΠ.
Η μεταρρύθμιση του 2016 (νόμος Κατρούγκαλου), σύμφωνα με την Κομισιόν, έως το 2030 θα εξοικονομήσει για τα δημόσια οικονομικά έσοδα της τάξης του 2,5% του ΑΕΠ. Μάλιστα, περίπου το ήμισυ της συνολικής ακαθάριστης αποταμίευσης, ήτοι το 1,2% του ΑΕΠ, θα αποδώσει έως το 2018, ενώ συνολικά, πάνω από το 80% βασίστηκε σε περικοπές συντάξεων. Λαμβάνοντας υπόψη τα συνταξιοδοτικά μέτρα που θεσπίστηκαν τον Αύγουστο του 2015, η συνολική ακαθάριστη αποταμίευση των συνταξιοδοτικών μεταρρυθμίσεων της διετίας 2015-2016 εκτιμάται στην έκθεση σε 1,7% του ΑΕΠ έως το 2018, και ανεβαίνει στο 3,1% του ΑΕΠ έως το 2030. Μάλιστα, εκτινάσσεται στο 5,1% του ΑΕΠ, εάν ληφθεί υπ’ όψιν και το αντιστάθμισμα από την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας που έκρινε αντισυνταγματικές τις περικοπές στις συντάξεις. Οι μειώσεις δαπανών, κατά κύριο λόγο συντάξεων, αντιπροσωπεύουν σύμφωνα με την Κομισιόν τα δύο τρίτα της εξοικονόμησης μέχρι το 2018 (1,1% του ΑΕΠ) και άνω του 80% μέχρι το 2030 (2,6% του ΑΕΠ).
Το 2017, υπήρξε η… μεταρρύθμιση της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης με τη δέσμευση της ελληνικής κυβέρνησης για περικοπή των συντάξεων που έχουν «προσωπικές διαφορές» έως και κατά 18%. Η Επιτροπή εκτιμά ότι συνολικά θα επηρεαστούν περίπου 1 εκατομμύριο συντάξεις, με μέση ονομαστική μείωση κοντά στο 14%. Το ανώτατο όριο του 18% θα αγγίξει περίπου το 26% των συνταξιούχων (372.000 άτομα στο δείγμα), που θα αντιμετώπιζαν μάλιστα, όπως αναφέρεται, ακόμη μεγαλύτερες περικοπές. Στην πράξη, η Κομισιόν παραδέχεται ότι για περίπου έναν στους τέσσερις συνταξιούχους οι μειώσεις των προσωπικών διαφορών θα επιφέρουν περιορισμό της συνολικής σύνταξης κατά 18%. Αν δεν είχε επιλεχθεί η λύση του «προστατευτικού» πλαφόν, οι μειώσεις για αυτούς θα ήταν ακόμη μεγαλύτερες. Αλλωστε, ακόμη και μετά τις περικοπές των προσωπικών διαφορών, το 2019, οι συντάξεις αυτές θα εξακολουθήσουν να μειώνονται, καθώς θα παραμείνουν «παγωμένες» έως το 2022 και δεν θα αυξάνονται με βάση την πορεία του πληθωρισμού.
Συνολικά, περικοπές και «πάγωμα» θα επιφέρουν πρόσθετη δημοσιονομική εξοικονόμηση της τάξης του 1% του ΑΕΠ ετησίως, κατά την περίοδο 2019-2022. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή «δικαιολογεί» μάλιστα την απόφαση για αναθεώρηση της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης Κατρούγκαλου, τόσο για λόγους ταχύτερης βελτίωσης της δικαιοσύνης εντός και μεταξύ των γενεών, όσο κυρίως μείωσης του σχετικά υψηλού επιπέδου των συνταξιοδοτικών δαπανών ως ποσοστό του ΑΕΠ, καθώς και περιορισμού των μεγάλων ελλειμμάτων που απαιτούν σημαντικές κρατικές μεταβιβάσεις στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης.