Μετά τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), οι οποίες έκριναν ότι είναι δυνατόν οι σύζυγοι να έχουν διαφορετική φορολογική κατοικία και συνεπώς να υποβάλλουν χωριστές φορολογικές δηλώσεις, η διοίκηση εξέδωσε εγκύκλιο παρέχοντας οδηγίες για τις περιπτώσεις αυτές. Συγκεκριμένα, η ΠΟΛ 1201/2017 καθόρισε εκ νέου, μεταξύ άλλων, και τα αποδεικτικά έγγραφα που πρέπει να προσκομίσει στις φορολογικές αρχές ο φορολογούμενος ο οποίος επιθυμεί να μεταφέρει τη φορολογική του κατοικία σε χώρα του εξωτερικού, εξειδικεύοντας και την περίπτωση των συζύγων. Η μεταβολή της φορολογικής κατοικίας πρακτικά σημαίνει ότι εφεξής το πρόσωπο αυτό δεν θα φορολογείται στη χώρα μας για το παγκόσμιο εισόδημά του, αλλά μόνο για τυχόν εισοδήματά του τα οποία προκύπτουν στην Ελλάδα (πχ. ενοίκια από ακίνητα που βρίσκονται στην Ελλάδα κ.λπ.).
Πώς γίνεται η αλλαγή φορολογικής κατοικίας. Προκειμένου ένας φορολογικός κάτοικος Ελλάδας να μεταφέρει τη φορολογική του κατοικία στο εξωτερικό, θα πρέπει να υποβάλει στην αρμόδια ΔΟΥ σχετική αίτηση καθώς και δικαιολογητικά έγγραφα από τα οποία να προκύπτει η μετεγκατάστασή του. Η αίτηση πρέπει να γίνει μέσα στο πρώτο δεκαήμερο του Μαρτίου του έτους, το οποίο ακολουθεί το έτος της μετεγκατάστασης, ενώ τα λοιπά δικαιολογητικά μπορούν να υποβληθούν έως το τέλος του έτους υποβολής της αίτησης.
Τα δικαιολογητικά τα οποία απαιτούνται περιλαμβάνουν:
α) Βεβαίωση φορολογικής κατοικίας της χώρας στην οποία έγινε η μετεγκατάσταση ή αίτηση για την εφαρμογή της σύμβασης αποφυγής διπλής φορολογίας εισοδήματος. Σε περίπτωση που δεν προβλέπεται η έκδοση των ανωτέρω, αντίγραφο της εκκαθάρισης της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος ή της ίδιας της δήλωσης που υπεβλήθη στη χώρα μετεγκατάστασης. Εάν αποδεδειγμένα η αλλοδαπή φορολογική αρχή δεν εκδίδει τα ανωτέρω δικαιολογητικά, απαιτείται βεβαίωση από οποιαδήποτε άλλη δημόσια ή δημοτική ή άλλη αναγνωρισμένη αρχή, με την οποία θα αποδεικνύεται η μόνιμη και σταθερή εγκατάσταση του προσώπου αυτού στο άλλο κράτος.
β) Δικαιολογητικά που να αποδεικνύουν κατά περίπτωση την ημερομηνία αναχώρησης και εγκατάστασής του στη χώρα όπου δηλώνει κάτοικος, προκειμένου να διαπιστώνεται ότι έχει συμπληρώσει τουλάχιστον 183 ημέρες στη χώρα αυτή κατά το έτος για το οποίο γίνεται η αίτηση μεταβολής, π.χ. έγγραφα περί ανάληψης μισθωτής εργασίας, έναρξης επαγγελματικής δραστηριότητας και υπαγωγής του στην ασφαλιστική νομοθεσία της χώρας αυτής, εγγραφή σε δημοτολόγιό της, μίσθωση κατοικίας, εγγραφή ή παρακολούθηση σχολείων των τέκνων στη χώρα αυτή κ.λπ. Εναλλακτικά, ο φορολογούμενος μπορεί να προσκομίζει πιστοποιητικά φορολογικής κατοικίας από την εν λόγω χώρα των δύο προηγούμενων ετών.
Οι σύζυγοι. Ειδικότερα, στην περίπτωση που ένας εκ των συζύγων αιτείται τη μεταβολή της φορολογικής του κατοικίας, ενώ ο άλλος παραμένει φορολογικός κάτοικος Ελλάδος, πέραν των ανωτέρω δικαιολογητικών, θα πρέπει να προσκομίζονται επιπλέον και αθροιστικά και τα κάτωθι δικαιολογητικά, από τα οποία να προκύπτει ότι ο αιτούμενος τη μεταβολή πράγματι βρίσκεται εκτός Ελλάδος και έχει οργανώσει τη ζωή του στην αλλοδαπή κατά τρόπο μόνιμο ή διαρκή:
• Στοιχεία για την απασχόλησή του στην αλλοδαπή, από τα οποία αποδεικνύεται ο μόνιμος ή μακροπρόθεσμος χαρακτήρας της απασχόλησης.
• Στοιχεία για την ύπαρξη τραπεζικού λογαριασμού στην αλλοδαπή.
• Στοιχεία για την ύπαρξη ιδιόκτητης ή μισθωμένης κατοικίας του και λογαριασμών υπηρεσιών κοινής ωφελείας στην αλλοδαπή.
• Στοιχεία για την απόκτηση φορολογικού, ασφαλιστικού ή αντίστοιχου μητρώου στην αλλοδαπή (π.χ. Α.Μ. κοινωνικής ασφάλισης).
Η αρμόδια ΔΟΥ οφείλει να αποφανθεί εντός προθεσμίας δύο μηνών από την κατάθεση των δικαιολογητικών. Σε περίπτωση που η αίτηση μεταβολής φορολογικής κατοικίας γίνει αποδεκτή, ο φορολογούμενος μεταφέρεται στη ΔΟΥ κατοίκων εξωτερικού. Εάν, αντίθετα, η αίτησή του απορριφθεί, οφείλει να υποβάλει φορολογική δήλωση ως κάτοικος Ελλάδος, ωστόσο έχει δικαίωμα να ασκήσει ενδικοφανή προσφυγή και περαιτέρω να προσφύγει στα διοικητικά δικαστήρια.
* Η κ. Τζένη Πάνου και ο κ. Γιώργος Σαμοθράκης είναι υπεύθυνοι του φορολογικού τμήματος της ASnetwork (www.asnetwork.gr).